Đồng USD đang mạnh lên, việc giảm lãi suất hỗ trợ đầu tư có thể tăng áp lực lên tỷ giá

Theo báo cáo cập nhật kinh tế vĩ mô tháng 5.2024 của Ngân hàng Thế giới (WB), sản xuất công nghiệp của Việt Nam tăng mạnh nhờ xuất khẩu được cải thiện trong tháng 5.

Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 5.2024 tăng 2,6%. Mức tăng này được thúc đẩy chủ yếu bởi sự tăng trưởng mạnh mẽ trong các lĩnh vực chế biến chế tạo như máy móc, thiết bị, máy tính, sản phẩm điện tử.

So với cùng kỳ năm trước, IIP tăng 8,9% so với mức 0,5% vào tháng 5.2023, do xuất khẩu mạnh hơn và hiệu ứng nền so sánh thấp so với năm ngoái.

Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành chế biến chế tạo vẫn duy trì ở mức 50,3 trong tháng 5. Số lượng đơn đặt hàng mới tăng lên, báo hiệu việc mở rộng sản xuất nhanh hơn trong những tháng tới.

Xuất khẩu và nhập khẩu đều tăng mạnh trong tháng 5. Xuất khẩu hàng hóa tăng 6,5% nhờ các sản phẩm công nghệ cao, trong khi tháng 4 ghi nhận mức giảm so với tháng 3. Ngoài ra, nhập khẩu trong tháng 5 tăng 9,5% so với mức giảm 0,6% trong tháng 4.

So với cùng kỳ năm 2023, cả xuất khẩu và nhập khẩu đều đạt tốc độ tăng trưởng khá lớn, lần lượt là 15,8% và 29,9% trong tháng 5.2024, một phần do hiệu ứng nền so sánh thấp so với năm 2023. Tăng trưởng nhập khẩu cao hơn so với tăng trưởng xuất khẩu dẫn đến thặng dư thương mại giảm trong tháng 5, nhưng cũng báo hiệu nhu cầu xuất khẩu tăng.

Báo cáo cũng nêu, tỷ giá tiếp tục chịu áp lực. Tỷ giá thị trường VNĐ/USD tăng 8% so với cùng kỳ tính đến cuối tháng 5.2024. Lãi suất bình quân liên ngân hàng tăng nhẹ lên 4,3% trong tháng 5, so với mức 4% trong tháng 4, phản ánh chính sách thắt chặt thanh khoản của Ngân hàng Nhà nước.

WB cũng cho rằng trong khi lạm phát toàn phần không thay đổi, lạm phát cơ bản có giảm nhẹ. Mức tăng CPI so cùng kỳ năm ngoái của tháng 5 duy trì ở mức 4,4%, tương đương với tháng 4. Thực phẩm và nhà ở tiếp tục là tác nhân chính gây ra lạm phát CPI. Lạm phát cơ bản trong tháng 5.2024 giảm nhẹ xuống còn 2,8% (so với cùng kỳ năm trước) từ mức 2,7% của tháng 4.

Ngoài ra, mặc dù doanh số bán lẻ tăng trong tháng 5 so với tháng trước, dữ liệu so với cùng kỳ năm trước cho thấy nhu cầu của người tiêu dùng vẫn còn yếu. Trong tháng 5.2024, doanh số bán lẻ tăng 1,2% nhờ doanh số bán lẻ hàng hóa được cải thiện (tháng 4.2024 chỉ số này là 0,3%). So với cùng kỳ năm trước, doanh số bán lẻ tăng 3,3% trong khi tháng 5.2023 ghi nhận mức tăng 8,1% so với cùng kỳ tháng 5.2022.

Trong khi nguồn thu tiếp tục được cải thiện thì chi tiêu công lại chậm lại. Thu ngân sách tăng lên trong tháng 5, đạt 898,4 nghìn tỉ đồng (52,8% dự toán) và lũy kế 5 tháng đầu năm 2024 tăng 14,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Chi tiêu công chậm lại và đạt khoảng 656,7 nghìn tỉ đồng trong 5 tháng đầu năm 2024, bằng 31% dự toán, chỉ cao hơn 0,5% so với cùng kỳ năm 2023.

Giải ngân đầu tư công ước đạt 148,3 nghìn tỉ đồng, bằng 22,3% dự toán được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và tăng 5% so với cùng kỳ năm trước.

Theo WB, trong khi cầu quốc tế đang có dấu hiệu phục hồi thì diễn biến của cầu trong nước, đặc biệt là tiêu dùng, có dấu hiệu phục hồi nhưng chưa chắc chắn. Chính phủ đã thực hiện một số biện pháp hỗ trợ nền kinh tế trong nước. Tuy nhiên, trước bối cảnh đồng USD mạnh, việc giảm lãi suất để hỗ trợ đầu tư có thể làm tăng áp lực lên tỷ giá. Do vậy, cần tiếp tục hỗ trợ tổng cầu thông qua chi đầu tư.