Thực hiện ý kiến của Chủ tịch nước, ngày 1.3, Văn phòng Chủ tịch nước đã có công văn đề nghị Ban thi đua khen thưởng Trung ương phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) để giải quyết các thắc mắc liên quan tới việc xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt V.
Dư luận lại xôn xao khi biết có những nghệ sĩ tên tuổi, có nhiều đóng góp cho nền văn học, nghệ thuật nước nhà nhưng lại chưa được xét tặng trong đợt này. Trong đó 7 hồ sơ (không tính nhà thơ Xuân Quỳnh) chưa được xem xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh dù đã qua 3 vòng xét duyệt ở cơ sở với số phiếu từ 90% trở lên là: Nhạc sĩ Thuận Yến; Nhạc sĩ – NSND Đinh Ngọc Liên; Nhà thơ Thu Bồn; Nhà điêu khắc Tạ Quang Bạo; GS.NSND Trần Bảng; Nhà nhiếp ảnh Lương Nghĩa Dũng và Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Ninh Viết Giao.
Ngay lập tức, gia đình nhạc sĩ Thuận Yến và nhạc sĩ – NSND Đinh Ngọc Liên đã gửi tâm thư lên Thủ tướng Chính phủ và Bộ VHTTDL. Trong thư, NSƯT Hồ Thanh Hương, vợ nhạc sĩ Thuận Yến mong muốn được lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương gặp gỡ và giải thích cho gia đình lý do nhạc sỹ Thuận Yến không được xét Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt này.
“Cuộc đời nhạc sĩ Thuận Yến từ 15 tuổi tham gia cách mạng tới 83 tuổi về với trời. Cả gia đình, bạn bè, đồng chí kính nể, trân trọng sức lao động sáng tạo bền bỉ của nhạc sĩ”, NSƯT Hồ Thanh Hương viết.
Còn bà Đinh Tuyết Lan, con gái nhạc sĩ – NSND Đinh Ngọc Liên thì bày tỏ: “Khi ông còn sống cũng như khi đã mất, chưa bao giờ gia đình tôi đòi hỏi cái gọi là “bản quyền” mà các tác phẩm của ông đến bây giờ vẫn được sử dụng, chỉ lấy đó làm niềm tự hào của gia đình. Khi ba tôi được Hội đồng xét duyệt đề nghị tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, cả gia đình đều thầm cảm ơn Hội đồng xét duyệt và những người làm nghề biết ông và đã không quên ông. Nhưng cho đến hôm nay, danh sách được trao giải lại không có tên ông?
Nhạc sĩ Thuận Yến và con gái ca sĩ Thanh Lam
Trong khi đó, từ các nhạc sĩ cùng thời với ông như nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát, nhạc sĩ Văn Cao, nhạc sĩ Đỗ Nhuận…đến các nhạc sĩ đàn em, có cả học trò của ông đã được vinh danh rồi...Những tác phẩm của ông là những trang ghi chép lịch sử Cách mạng Việt Nam qua các thời kỳ. Gia đình chúng tôi chỉ mong muốn nhận được sự công bằng, ghi nhận những cống hiến và tài năng, những sáng tác có giá trị tư tưởng, nghệ thuật cao đóng góp cho nền âm nhạc nước nhà của ba tôi – NSND Đinh Ngọc Liên”.
Chiều 1.3, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện đã báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về những bất cập trong lần đầu tiên xét "Giải thưởng Hồ Chí Minh". Ngay sau đó, vănphòng Chủ tịch nước đã có công văn đề nghị Ban thi đua khen thưởng Trung ương phối hợp với Bộ VHTTDL giải quyết các thắc mắc trên. Văn bản cũng nêu rõ: theo báo cáo của Bộ VHTTDL, đây là những trường hợp tác giả có tác phẩm chưa được tặng giải thưởng theo quy định tại Điều 9, Điều 10 Nghị định 90/2014/NĐ-CP của Chính phủ.
Các cấp hội đồng đều đã đưa vấn đề này ra thảo luận và nhất trí đánh giá các tác phẩm đều có giá trị rất cao về nội dung tư tưởng, hình thức nghệ thuật, có tác dụng to lớn phục vụ sự nghiệp cách mạng, nâng cao trình độ thẩm mỹ của nhân dân, ảnh hưởng rộng lớn và lâu dài trong đời sống xã hội, góp phần vào việc đáng kể trong việc thay đổi nhận thức của nhân dân trong sự nghiệp phát triển văn học nghệ thuật, xây dựng và bảo vệ tổ quốc nên đưa vào danh sách để bỏ phiếu và đều đạt tỷ lệ 90% đồng ý trở lên ở 3 cấp Hội đồng.
“Nhận thấy việc lấy tiêu chí giải thưởng tại các cuộc thi, liên hoan, triển lãm… làm tiêu chuẩn chung cho tất cả các tác phẩm được hình thành qua các giai đoạn cách mạng khác nhau, có bối cảnh lịch sử khác nhau từ chống Pháp, chống Mỹ trước đây đến thời kỳ hiện nay là chưa phù hợp với thực tế" - công văn nêu rõ.
"Thực hiện ý kiến của Chủ tịch nước, Văn phòng Chủ tịch nước đề nghị Ban thi đua khen thưởng Trung ương phối hợp với Bộ VHTTDL khẩn trương tham mưu, đề xuất với cấp có thẩm quyền giải quyết vấn đề này”. Được biết, ngày 2.3, Bộ VH, TTDL đã soạn công văn báo cáo Thủ tướng về trường hợp của các tác giả “trượt” giải thưởng Hồ Chí Minh đợt V.
Dạ Thảo