Iran sợ Mỹ và đồng minh tiến hành lật đổ

Trước khi lên đường đi New York dự UNGA,Tổng thống Hassan Rouhani cáo buộc Mỹ xúi giục và cung cấp phương tiện cần thiết đến các nước “đánh thuê” ở Vùng Vịnh, tiến hành tội ác hôm 22.9: 4 tay súng tấn công cuộc duyệt binh kỷ niệm ngày bắt đầu cuộc chiến Iran-Iraq (1980-1988) ở thành phố Ahvaz (thủ phủ tỉnh Kuzhestan, tây nam Iran) làm chết 25 người, gồm một em nhỏ và 12 quân nhân Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).

Cùng ngày 22.9, luật sư Rudy Giuliani của Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ở New York: “Tôi không biết khi nào chúng tôi sẽ lật đổ chế độ này. Có thể trong vài ngày nữa. Họ sẽ bị lật đổ. Người dân Iran rõ ràng đã chịu đựng quá đủ rồi”.

Quân ly khai Phong trào Kháng chiến quốc gia Ahvaz ở tỉnh trên đã nhận trách nhiệm vụ tấn công. Tổ chức này cũng thường tấn công các ống dẫn dầu ở tỉnh Kuzhestan, nơi mà Tổng thống Saddam Hussein của Iraq toan chiếm hồi chiến tranh với Iran, theo AP.

Các quan chức Iran dựa vào việc Phong trào Kháng chiến quốc gia Ahvaz, tuyên bố nhận trách nhiệm vụ tấn côngđể cáo buộc các tay súng của tổ chức này mặc quân phục, giấu vũ khí dọc tuyến đường diễu binh, điều đó cho thấy lực lượng này đã đạt cấp độ hiện đại mà trước đây họ chưa hề có.

Không có sự dính líu trực tiếp với Phong trào Kháng chiến quốc gia Ahvaz với Ả Rập Saudi. Nhưng các quan chức Iran chỉ ra những bình luận của Thái tửMohammed bin Salman (MSB) của Ả Rập Saudi, kình địch vùng Trung Đông của Iran.

Năm 2017, MSB nói ngay sau khi được kế ngôi: “Chúng tôi biết chúng tôi là mục tiêu chính của Iran. Chúng tôi không chờ đến khi có chiến tranh ở Ả Rập Saudi, nên chúng tôi sẽ làm việc để chuyển thành một cuộc chiến tranh ở Iran và không ở đất nước chúng tôi”.

MSB không đi vào chi tiết, nhưng Ả Rập Saudi và các đồng minh lúc đó đã tham chiến ở Yemen, đánh quân ly khai Houthi thân Iran.

Iran bác bỏ cáo buộc họ đã trang bị vũ khí cho quân Houthi, nhưng các thanh sát viên LHQ, các nhà phân tích và các nước phương tây đều nói Iran cấp vũ khí,gồm súng tấn công, tên lửa đạn đạo có thể phóng sâu vào lãnh thổ Ả Rập Saudicho quân Houthi.

Trong khi đó, Mỹ tăng sức ép lên Iran, từ khi ông Trump rút Mỹ khỏi JCPOA hồi tháng 5.2018.Mỹ khôi phục lệnh trừng phạt và lên tiếng ủng hộ các cuộc biểu tình của người dân Iran chống chính phủ, vào lúc kinh tế Iran bị suy kiệt kinh tế.

Chính phủ Mỹ tuyên bố các hành động không nhằm lật đổ chế độ Iran. Nhưng luật sư Giuliani cũngliên tục nói chuyện với một tổ chức Iran lưu vong ở Mỹ.Và trước khi trở thành Cố vấn An ninh quốc gia Nhà Trắng hồi đầu năm 2018, ông John Bolton thường phát biểu kêu gọi thay đổi chế độ Iran.

Hồi tháng 7.2017, ông Bolton nói chuyện với nhóm Iran lưu vong: “Chính sách Mỹ đã tuyên bố sẽ là lật đổ chế độ ở Tehran. Hành vi và các mục tiêu của chế độ ấy vẫn không đổi, từ đó, chỉ có một giải pháp là thay đổi chế độ đó. Và đó là lý do vì sao trước năm 2019, chúng ta ở đây sẽ ăn mừng ở Tehran”.

Tổng thống Iranlà một chính khách ôn hòa, được bầu hai lần nhờ hứa cải thiện với phương Tây, và những năm trước, ông đã cùng chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama ký Thỏa thuận hạt nhân Iran (còn gọi là JCPOA).

Tại UNGA năm 2015, ông Rouhani đã tuyên bố: “Một chương mới vừa bắt đầu trong quan hệ của Iran với thế giới. Lần đầu tiên hai bên đàm phán hòa bình sau chiến tranh, cùng đối thoại và hiểu biết trước khi bùng nổ xung đột”.

JCPOAA được thiết kế để Iran hạn chế làm giàu uranium, khiến nước này hoàn toàn không thể phát triển vũ khí hạt nhân (VKHN) và Tehran đã tuyên bố không bao giờ muốn có thứ vũ khí độc hại này.

Đổi lại, Iran được dỡbỏ một số lệnh cấm vận của quốc tế, cho phép Iran tái hòa nhập vào hệ thống tài chính và bán dầu thô cho các đồng minh Ả Rập theo đạo Hồi dòng Sunni của Mỹ.