Người Trung Quốc thương tiếc nhà khoa học dám phê bình Mao Trạch Đông

Viên Long Bình là người đã trồng giống lúa lai năng suất cao đầu tiên trên thế giới và cứu hàng triệu người khỏi nạn đói. Ông đã qua đời vì suy nội tạng ở tuổi 90 hôm 22.5.

Cái chết của ông đã gây ra một làn sóng đau buồn trên toàn quốc. Tại thành phố Trường Sa, nơi ông qua đời, đám đông xếp hàng dài trên đường phố và xe hơi bấm còi khi xe tang của ông chạy qua vào thứ bảy. Vào Chủ nhật, hàng chục nghìn người đã xếp hàng dưới mưa bên ngoài nhà tang lễ.

Ông Viên đã dành cả cuộc đời của mình để phát triển các giống lúa cho thu hoạch cao hơn sau Nạn đói lớn ở Trung Quốc khiến hàng chục triệu người trở thành nạn nhân từ năm 1959 đến năm 1961. Các biến thể của ông đã giúp giảm bớt nạn đói ở các nước đang phát triển trên khắp châu Á và châu Phi.

Năm 2019, ông Viên được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trao tặng Huân chương Cộng hòa, danh hiệu cao quý nhất của Trung Quốc. Trên mạng xã hội cuối tuần này, một số người Trung Quốc đã đặt câu hỏi tại sao ông Viên chưa từng đoạt giải Nobel.

Điều mà công chúng ít được biết đến là ông Viên đã cố gắng trốn tránh tham gia chính trị. Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Nhân dân của Trung Quốc vào năm 2013, ông ấy nói rằng mình chưa bao giờ gia nhập đảng Cộng sản Trung Quốc hoặc cũng như chưa sinh hoạt đoàn Thanh niên. Ông ngại việc phát ngôn thuần khoa học có thể bị hiểu nhầm theo kiểu chính trị hóa.

Trong cuộc Cách mạng Văn hóa của Trung Quốc,ông Viên đã vỡ lẽ được rằng đôi khi các phát ngôn khiến mình có thể thiệt thân. Nhiều năm trước đó, ông đã phê bình một kế hoạch trồng cây mà thực tế đó là chỉ thị của Mao Trạch Đông. Thậm chí, ông Viên còn phát biểu: "Chủ tịch Mao không nghiên cứu khoa học cây trồng".

May mắn thay, nghiên cứu của ông về gạo được xuất bản năm đó trên một tạp chí khoa học đã thu hút sự chú ý của các quan chức cấp cao của Trung Quốc và kịp thời bảo vệ ông khỏi những hậu quả. “Nó đã cứu mạng tôi” ông từng thú nhận.

Ông không thể biết rằng hàng thập kỷ sau, khi ông qua đời, mọi người sẽ bị giam giữ vì đã đưa ra "những nhận xét xúc phạm" về ông. Theo thông báo của cảnh sát, ít nhất ba người đã bị bắt giữ vì đăng "những nhận xét xúc phạm" đối với ông Viên, theo thông báo của cảnh sát và truyền thông nhà nước. Trang mạng xã hội Weibo của Trung Quốc đã đóng cửa 64 tài khoản đăng nội dung xúc phạm ông Viên.