PGS-TS Đinh Trọng Thịnh: Quý 4 đặc biệt quan trọng, cần quyết tâm mở cửa phục hồi sản xuất

Giãn cách càng lâu, nguy cơ DN phá sản càng lớn

Đợt dịch COVID-19 lần thứ tư bùng phát với biến chủng Delta có tốc độ lây lan nhanh và thời gian kéo dài đã và đang gây ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động kinh tế của cả nước, các chuỗi cung ứng hàng hóa bị ngưng trệ, thậm chí đứt gãy.

TP.HCM - trung tâm kinh tế, đầu mối giao thông, giao thương nhộn nhịp bậc nhất khu vực phía nam và cả nước đang phải đối mặt với vô vàn khó khăn, thách thức. Các chỉ số sản xuất công nghiệp của thành phố giảm mạnh.

Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, chuyên gia kinh tế, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh cho rằng các doanh nghiệp vốn đã bị tổn thương lại càng trở nên khó khăn hơn, trong khi thị trường tiếp tục ngưng trệ vì giãn cách xã hội.

Đặc biệt, theo ông Thịnh, trong khi nguồn lực dự trữ đang cạn dần, các doanh nghiệp vẫn phải mang gánh nặng chi phí như thuê mặt bằng, lương nhân viên, bảo trì, bảo dưỡng máy móc, thiết bị… và hàng loạt chi phí sản xuất kinh doanh khác.

“Thời gian giãn cách xã hội càng kéo dài thì khả năng phá sản của doanh nghiệp càng lớn, không chỉ với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNV) mà ngay cả với các doanh nghiệp lớn. Khả năng chống đỡ về mặt tài chính của các cá nhân và hộ gia đình càng khó khăn, vấn đề an sinh xã hội càng trở nên cấp bách”, ông Thịnh nêu.

Theo chuyên gia Đinh Trọng Thịnh, sản xuất bị ngừng trệ dẫn đến đứt gãy chuỗi cung ứng, nhiều người dân không có việc làm, không có thu nhập, môi trường đầu tư bị ảnh hưởng. Vấn đề mở cửa kinh tế là yêu cầu có thật và rất bức thiết hiện nay.

Mở cửa dần theo địa bàn

Tuy vậy, ông Thịnh nhận định, để mở cửa trở lại kinh tế thì ưu tiên trước hết vẫn phải đảm bảo an toàn phòng chống dịch để giữ được những thành quả chống dịch trong thời gian qua.

Ông Thịnh cho rằng cần đưa ra các điều kiện an toàn và lộ trình phù hợp để mở cửa trở lại nền kinh tế. Trước hết, phải triển khai tiêm vắc xin rộng rãi trong cộng đồng tại các thành phố lớn, có mật độ dân cư cao, các KCN, các nghiệp có lượng lao động tập trung đông đúc.

Trong thời gian trước mắt, ông Thịnh cho rằng có thể cho phép người dân, công nhân tiêm mũi 1 từ 4 tuần trở lên và được xét nghiệm định kỳ được đi lại, kinh doanh bình thường. Sau đó, sẽ có quy định người dân đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin thì cho phép đi lại, kinh doanh, làm việc bình thường.

Ông Thịnh cũng đề xuất các cơ quan chức năng nên cho phép chính quyền địa phương cấp tỉnh, thành phố được phép lựa chọn các doanh nghiệp, các KCN để thực hiện mở cửa trở lại sản xuất phù hợp với tình hình kiểm soát dịch bệnh tại địa phương. Các cơ quan chức năng cũng cần lựa chọn các doanh nghiệp, các lĩnh vực ngành nghề để thực hiện mở cửa trở lại sản xuất phù hợp.

Theo đó, đối với ngành nghề sản xuất nhu yếu phẩm, sản xuất công nghiệp, sản xuất hàng xuất khẩu..., nên ưu tiên mở cửa trở lại sản xuất trước để tránh đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, đảm bảo doanh nghiệp thực hiện các hợp đồng đã ký kết với bạn hàng trong nước cũng như nước ngoài. Điều này giúp doanh nghiệp thực hiện đúng chất lượng và thời gian các hợp đồng đã ký kết với khách hàng, giữ mối quan hệ, giữ bạn hàng và giữ thị phần xuất khẩu hàng hóa.

Đối với ngành thương mại, dịch vụ, ông Thịnh cũng khuyến nghị từng bước cho hoạt động trở lại nhưng phải tuân thủ các quy định về quy mô, điều kiện giãn cách, thực hiện 5K… Trên cơ sở đó, mở cửa dần cho các ngành khác hoạt động để đảm bảo an sinh cho người dân. Từ đó mở cửa dần các lĩnh vực du lịch, vận tải, khách sạn, nhà hàng, tiệm hớt tóc, spa…

Theo PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, các cơ quan chức năng cũng cần thí điểm mở cửa dần dần theo địa bàn. Trước hết, cho phép các KCN, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh tại các vùng an toàn (vùng xanh) được trở lại sản xuất bình thường cùng với việc thực hiện các biện pháp 5K.

Ngoài ra, cùng với biện pháp tiêm chủng mở rộng vắc xin đủ 2 liều, có thể thu hẹp tới mức tối đa vùng đỏ, bóc tách và điều trị tích cực, chủ động cho các F0, dần tiến tới trạng thái “bình thường mới” hoạt động kinh tế - xã hội.

Ông Thịnh nêu, trong khi các địa phương vẫn còn các vùng có nguy cơ cao (vùng đỏ) và việc một bộ phận lao động chưa tiêm đủ 2 mũi vắc xin. Để việc bình thường hóa hoạt động mở cửa lại sản xuất, các doanh nghiệp có thể tạm thời cho phép các lao động đang sinh sống ở vùng đỏ nghỉ việc tạm thời, hoặc bố trí một tỷ lệ nhất định thực hiện “3 tại chỗ”, “1 cung đường, 2 điểm đến”. Khi đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin và hạn chế được vùng đỏ sẽ cho áp dụng các biện pháp bình thường mới.

Trường hợp có F0 thì xử lý bình thường như một người mắc bệnh chứ không đóng cửa, vì người lao động đã được tiêm vắc xin thì khả năng diễn biến nặng rất ít. Lúc đó, người lao động bị F0 sẽ được đưa vào khu vực cách ly điều trị hoặc cách ly tại khu vực mà doanh nghiệp bố trí sẵn hoặc đưa tới các bệnh viện nếu quá nặng với quy trình đơn giản và nhanh nhất.

Quý 4 hàng năm đặc biệt quan trọng, nên mở cửa sớm

Chuyên gia Đinh Trọng Thịnh cũng nhấn mạnh các cơ quan chức năng phải hỗ trợ để doanh nghiệp có thể tiếp cận, mua được những vật tư, thiết bị y tế phòng chống dịch chất lượng với giá hợp lý. Lý do là hiện nay các công ty tự đi tìm mua, thường chịu sự tăng giá, ép giá, rủi ro mua phải hàng kém chất lượng dẫn đến không có hiệu quả trong phòng chống dịch COVID-19.

Ông Thịnh cũng cho rằng cần đẩy mạnh công cuộc số hóa và áp dụng các hình thức hóa đơn điện tử, số hóa chữ ký, sử dụng công nghệ cao trong việc cung cấp và kiểm tra các giấy tờ, thủ tục hành chính. Đồng thời, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong việc thống nhất các thủ tục, giấy tờ, hóa đơn, chứng từ để giảm bớt thủ tục hành chính, giảm bớt thời gian, chi phí vận chuyển, chi phí logistic, chi phí bến bãi, kho tàng… cho doanh nghiệp.

Ngoài ra cần kết hợp với các chính sách hỗ trợ về lãi suất, về vay nợ, chính sách miễn giảm thuế, phí, lệ phí… của Chính phủ giúp các doanh nghiệp nhanh chóng hồi phục và phát triển sau khi mở cửa lại hoạt động sản xuất kinh doanh sau giãn cách.

Ông Thịnh cũng lưu ý rằng quý 4 hằng năm là quý đặc biệt quan trọng vì thị trường cung cầu hàng hóa tăng cao và việc thực hiện gấp rút các hợp đồng của các doanh nghiệp với các đối tác trong nước và nước ngoài để kịp phục vụ dịp lễ, tết, góp phần giữ được các mối quan hệ bạn hàng, giữ được thị phần xuất khẩu...

Vì vậy, theo ông Thịnh, cần kiên quyết và thận trọng mở cửa phục hồi sản xuất, kinh doanh sớm trong tháng 9 hoặc cuối tháng 9 thì sẽ phần nào tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp phục hồi được nền kinh tế, tạo đà cho kinh tế có sức bật phát triển trong năm 2022 và các năm tiếp theo.