Phiến quân ly khai đánh bom để ngã giá với chính phủ Thái Lan

Trong hai ngày 11 và12.8 đã xảy ra11 vụ nổbom tại 7 tỉnh của Thái Lan làm4 người chết và 35 người bị thương. Báo South China Morning Post ghi nhậnmục tiêu đánh bomkhông chỉgiới hạn ở 3 tỉnh cực nam Thái Lan, nơi phiếnquân đã tiến hành chiến tranh ly khai từ hơn 10 năm qua.

Thay vào đó, chúng cònlàm cho du khách ở miền Bắc Thái Lan hoảng sợ. Ví dụ trong vụ nổ bom tạikhu du lịch nghỉ dưỡng Hua Hin có 11 du khách nước ngoài bị thương. Thủ phạm đãdùng các vậtnổ nhỏ được kích hoạt trong phạm vihẹp có nhiều nhà hàng, quán bar và tiệm mát xa.

Quân ly khai đánh bom để đòi chính phủ nhượng bộ

Theo hãng tin AP ngày 16.8, phiến quân ly khai Thái Lan gồmnhiều nhóm. Mạnh nhất là Mặt trận Cách mạng quốc gia Patani-Malay (BRN).

Cơ cấu tổ chức vàlãnh đạo cùng cácthành viên của các nhómphiến quânđược giữ bí mật đến độ nhà phân tích độc lập Rungrawee Chalermsripinyorat, một chuyên gia về các nhóm ly khai, nhận xétmột số tên tham gia các vụ tấn công còn không biết mìnhthuộc phe nào.

Năm 2013, chính phủ Thái Lan dướithời nữ Thủ tướng Yingluck Shinawatra đãbắt đầu đàm phán hòa bình với các nhóm ly khai dù có nghi ngờ không rõ những người tham gia đàm phán có thực sự đại diện cho các nhómphiến quân hay không.

Năm 2014, chính phủ của bà Yingluck bị lật đổ, chính quyềnquân sự của Thủ tướng Prayuth Chan-ocha tiếp tục nỗ lực đàm phán.Nhưng các cuộc đối thoại này bị sa lầy vào chuyện xác định các nhómphiến quân. Chính phủ nhấn mạnh chỉ gọi họ là “người có ý kiến khác biệt với quốc gia”. Các nhómphiến quân lạikhông chấp nhận cách gọi này.

John Blaxland, nhà nghiên cứu cấp cao ở Đại học Quốc gia Úc, cho biết ôngđoan chắc phiến quân tổ chức các vụ nổbom tuần qua ở Thái Lannhằm tăng thêmsức mạnh mặc cả của họ trênbàn đàm phán.

Ông Blaxand nhận xét: “Nếu giả thiết của tôi là đúng thì thông điệp là “chúng tôi muốn chính phủ phải có nhiều nhượng bộ hơn ở miền nam Thái Lan”. Họ cho rằng thông điệp này sẽ được lắng nghe tốt hơn thông qua các hành động của họ”.

Pongphisoot Busbarat, giáo sư Trường Các vấn đề công và quốc tế (thuộc Đại học Columbia) ghi nhậnnếu các phiến quân nhận trách nhiệm các vụ đánh bom tuần qua thì có thể họ đang cố gắng“chứng minh đường lối diều hâu của quân đội Thái Lan là không thể chấp nhận được”.

Theo AP, chính phủ quân sự Thái Lan đãtỏ ra không khoan dung với cácvụ phản đối từ sau khi lật đổ chính quyền dân cử của bà Yingluck năm 2014. Các ý kiến đối lập đều bị dập tắt. Người chỉ trích thường bị áp giải đến các căn cứ quân sự để thẩm vấn.

Ngày 7.8, chính phủ đã tổ chức thành công cuộc trưng cầu ýdân về dự thảo hiến pháp mới vốn sẽ củng cố tầm kiểm soát chính trị của quân đội trong thời gian tới.Một tuần trước đó,các nhóm phiến quân đã khẳng định rõ quan điểm phản đối hiến pháp mới. Phiến quâncũng đã tiến hành hơn 50 vụ đánh bom trong tuần đầu tiên của tháng 8.

Quân ly khai muốn đánhthức cuộc chiến bị lãng quên

Các tỉnh miền nam Thái Lantừng thuộc một tiểu vương quốc Malaysia bị Thái Lan chiếm hồi năm 1902.Các nhóm phiến quân ly khai gốc dân Malaythiểu số đã tiến hành chiến tranh để đòi quyền tự trị ở cực nam Thái Lan từ năm 2004.

Vụ việc bắt đầu sau khi lực lượng an ninh bắn chết 7 tín đồ Hồi giáo tham gia một cuộc biểu tình phản đối chống chính phủ ở tỉnh Narathiwat. Cảnh sátdồn 78 người biểu tình khác lên một xe cảnh sát khiến số người bị bắt đã chết ngạt vì bị dồn ép chặt.

Tín đồ Hồi giáo ở miền nam cho biết họ không ưa xã hội Thái Lan (đa số dân theo đạo Phật). Họ phàn nàn bị kỳ thị, bị ngược đãi và bị bắt giữ vô cớ.

Sau khi chiến tranh ly khai gây ra cái chết cho hơn 6.700 người và 12.000 người bị thương, xem ra cuộc chiến giữa quân độichính phủ với phiến quân ly khai đã bị lãng quên.

Đáng tiếc là người dân Thái Lan đã quen với tình trạng bạo lực này. Giới truyền thông đã chán đưa tin chiến tranh theo nhà phân tích độc lập Rungrawee Chalermsripinyorat, một chuyên gia về các nhóm ly khai.

Lực lượng y tế Thái Lan cấp cứu người bị thương sau vụ đánh bom - Ảnh EPA

Các nhóm phiến quân chưa nhận trách nhiệm các vụ đánh bom tuần quanhưng nếu chính họlà thủ phạmthì đấy sẽ là hành độngmở rộng nguy hiểm của một cuộc chiến cấp thấp từng diễn ra ở vùng đông tín đồ Phật giáo tại vùng biên giới giáp Malaysia. Tình hình nàycũng có thể kích động nhiều vụ tấn công bạo lực khác.

Theo nhà phân tích Rungrawee, cho đến nayphiến quân ly khai tránh tấn công các địa danh du lịch nổi tiếngvì họkhông muốn bị xem là nhóm khủng bố.Nhưng điều này có thể thay đổi, nếu các vụ tấn công vừa qua đạt được kết quả là thu hút thêmchú ý về một cuộc chiến bị lãng quên từ nhiều năm qua.

Chính phủ Thái Lan cũng chưa đổ tội cho nhóm phiến quân ly khai nào. Nhưng theo cảnh sát điều tra và các nhà phân tích, cácvụ đánh bom tuần qua rất giống cách tấn công mà phiến quân ly khai từng tiến hànhở các tỉnh miền nam đông tín đồ Hồi giáo gồmYala, Pattani và Narathiwat.

Những vụ tấn công ngày 11, 12.8 diễn ra ở 7 địa điểm phía nam thủ đô Bangkok, gồm đảo du lịch Phuket. Các quả bom đều nhỏ, xem ra chỉ để gây sốc hơn là gây nhiều thưng vong, và không gây được tác động mạnh vào ngành du lịch béo bở của Thái Lan.

Ngày 15.8, khi được hỏi về khả năng phiến quân ly khai tổ chức đánh bom,thanh tra cảnh sát Chakthip Chaijinda nhắc lại bình luận của các quan chức cấp cao khác: “Có nhiều điểm tương đồng về thiết bị và cách làm bom”.

Chính quyền nói vài quả bom tự tạo được thủ phạm dùng điện thoại di động để kích nổ từ xa, một chiến thuật phổ biến của phiến quân ly khai.

Cảnh sát đã tìm được vài điện thoại di động được cho là mua ở Malaysia. Tư lệnh cảnh sát Malaysia, ông Khalif Abu Bakar xác nhận chính quyền Thái đã liên hệ, và quan chức Malaysia đang tìm hiểu ai đã mua và bán số điện thoại này.