Quan chức tình báo Mỹ: Trung Quốc thu thập dữ liệu di truyền từ khắp nơi trên thế giới

Trong một bài báo mới, Trung tâm Phản gián và An ninh Quốc gia cho biết Mỹ cần bảo mật tốt hơn các công nghệ quan trọng bao gồm trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử, chất bán dẫn và các công nghệ khác liên quan đến cái gọi là kinh tế sinh học.

Michael Orlando, Quyền giám đốc trung tâm phản gián, một chi nhánh của Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ, cho biết Trung Quốc cùng các quốc gia khác đang cố gắng thống trị những công nghệ này, đang sử dụng cả biện pháp hợp pháp và bất hợp pháp để có được bí quyết của Mỹ.

Khu vực tư nhân Mỹ từ lâu đã nằm trong tầm ngắm của Trung Quốc và các quốc gia khác đang cố gắng ăn cắp công nghệ và tài sản trí tuệ của Mỹ. Các quốc gia khác như Nga cũng là mối đe dọa, nhưng sức mạnh kinh tế của Trung Quốc khiến nước này trở thành mối đe dọa lớn nhất, các quan chức tình báo Mỹ nhận định.

Trung Quốc tin rằng việc thống trị các khu vực này sẽ mang lại lợi thế kinh tế cho họ, và các công ty Mỹ cũng đang được đầu tư mạnh mẽ. Trí tuệ nhân tạo và máy học hứa hẹn sẽ cách mạng hóa nhiều khía cạnh của cuộc sống, bao gồm cả các hoạt động quân sự. Điện toán lượng tử sẽ cho phép các quốc gia phá vỡ mã hóa khó khăn nhất tồn tại ngày nay và chất bán dẫn không chỉ quan trọng với máy tính mà còn nhiều sản phẩm tiêu dùng.

Thế nhưng, các quan chức tình báo Mỹ cũng đang nhấn mạnh sự giao thoa giữa công nghệ với nghiên cứu di truyền và sinh học như một lĩnh vực cạnh tranh và gián điệp.

Edward You, nhân viên phản gián quốc gia Mỹ về các công nghệ mới nổi và đột phá, cho biết chính phủ Trung Quốc đang thu thập dữ liệu y tế, sức khỏe và di truyền trên khắp thế giới. Quốc gia nào xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin tốt nhất sẽ có lợi thế hơn trong việc phát triển các phương pháp chữa trị cho các đại dịch trong tương lai và Trung Quốc đã có lợi thế hơn, ông nói.

Trung tâm phản gián cho biết Bắc Kinh có hồ sơ theo dõi việc lạm dụng dữ liệu di truyền, trích dẫn một bài viết của New York Times năm 2019 về cách Trung Quốc sử dụng các xét nghiệm di truyền để theo dõi các thành viên của người Duy Ngô Nhĩ, nhóm thiểu số chủ yếu theo đạo Hồi.

Trích dẫn bài viết của Reuters, Edward You cho biết BGI (công ty Trung Quốc) đã phát triển một xét nghiệm di truyền sơ sinh với quân đội Trung Quốc để cho phép họ thu thập thông tin từ hàng triệu người trên thế giới. BGI đã có chỗ đứng tại Mỹ vào năm 2013 khi mua một công ty gen của Mỹ.

BGI hiện có hợp đồng và quan hệ đối tác với các tổ chức y tế trên khắp Mỹ, các quan chức tình báo nói. BGI cung cấp dịch vụ giải trình tự bộ gen giá rẻ và có quyền truy cập vào dữ liệu bộ gen. Năm ngoái, Bộ Thương mại Mỹ đã phạt một số công ty con của BGI vì đã cung cấp phân tích di truyền được sử dụng trong chiến dịch chống lại người Duy Ngô Nhĩ của Trung Quốc.

Do đó, dữ liệu di truyền của một số người Mỹ có thể đã được "chuyển giao cho chính phủ Trung Quốc".

Trung tâm phản gián cũng nhấn mạnh các khoản đầu tư của WuXi, công ty đã mua một nhà máy sản xuất của Pfizer ở Trung Quốc, công bố cơ sở sản xuất ở bang Massachusetts (Mỹ) và năm 2015 đầu tư vào 23andMe, công ty di truyền học tiêu dùng có trụ sở tại bang California (Mỹ).

"Họ đang phát triển cơ sở dữ liệu sinh học lớn nhất thế giới. Sau khi họ có quyền truy cập vào dữ liệu di truyền của bạn, đó không phải là thứ bạn có thể thay đổi như mã pin”, Edward You nói về những nỗ lực của chính phủ Trung Quốc.

Thế nhưng, 23andMe nói rằng lo ngại về việc Trung Quốc đánh cắp dữ liệu của họ là không đúng chỗ.

WuXi có khoản đầu tư dưới 1% vào 23andMe và chưa bao giờ nhận được bất kỳ dữ liệu khách hàng nào, theo Jacquie Cooke Haggarty - Phó chủ tịch 23andMe. Không có dữ liệu nào từng được chia sẻ với một công ty do Trung Quốc sở hữu và không có nhà đầu tư nào có quyền truy cập vào dữ liệu, bà nói.

Bà Jacquie Cooke Haggarty nhấn mạnh: “Tất cả các thử nghiệm của chúng tôi luôn được thực hiện trong các phòng thí nghiệm có trụ sở tại Mỹ”.

23andMe cũng cho biết họ lưu trữ thông tin về tên và thông tin liên lạc tách biệt với dữ liệu di truyền của nó. Công ty tuân theo các tiêu chuẩn mã hóa cao nhất và kiểm tra khả năng phòng thủ hàng ngày, Jacquie Cooke Haggarty nói.

Michael Orlando nói ông không tranh cãi về việc tách rời nền kinh tế Trung Quốc và Mỹ, nhưng cho biết trung tâm đang cố gắng cảnh báo các công ty về rủi ro khi làm việc với các công ty Trung Quốc dưới sự kiểm soát chặt chẽ của chính phủ nước này.

Michael Orlando nói: “Chúng tôi không bảo mọi người nên tách rời nhau, nhưng nếu bạn định kinh doanh ở Trung Quốc, hãy thông minh về điều đó”.

Dù Trung Quốc đang tìm kiếm một loạt dữ liệu thương mại, nhưng mối đe dọa lớn nhất là với các ngành công nghệ cao mà nước này tuyên bố muốn thống trị trong những thập kỷ tới.

Các quan chức Mỹ và châu Âu từ lâu đã nói rằng Trung Quốc ăn cắp tài sản trí tuệ, tạo ra các phiên bản rẻ hơn của sản phẩm, khiến các đối thủ phương Tây ngừng kinh doanh, sau đó chiếm lĩnh thị trường. Chẳng hạn, đó là một mô hình mà Trung Quốc đã làm trong các tấm pin mặt trời.

Michael Orlando nói: “Những công nghệ này rất quan trọng và chúng ta không thể để những gì đã xảy ra với các ngành công nghiệp khác tiếp diễn ở đây”.

Những năm gần đây, FBI (Cục Điều tra Liên bang Mỹ) và trung tâm phản gián đã tăng cường cảnh báo rộng rãi tới các doanh nghiệp và trường đại học về những nỗ lực của Trung Quốc nhằm đánh cắp công nghệ của Mỹ.

Một số trong số những công khai đó đã được chào đón một cách hoài nghi, đặc biệt là tại các trường đại học, nơi tin rằng chính phủ Mỹ có thể đang cố gắng hạn chế số lượng sinh viên Trung Quốc theo học tại các trường Mỹ.

Trong khi chính phủ Mỹ có thể xem xét nhiều thương vụ mua lại các công ty Mỹ của các công ty Trung Quốc, các khoản đầu tư khác của Trung Quốc lại khó điều chỉnh hơn.

Michael Orlando cảnh báo một công ty Mỹ hợp tác với một công ty Trung Quốc nên thực hiện các bước để bảo vệ dữ liệu của mình.

“Đó là tất cả về dữ liệu. Có những tác động an ninh quốc gia mà chúng ta phải hiểu", Edward You nói.