Quảng cáo thuốc và TPCN: Tiền kiểm còn khó, hậu kiểm liệu có quản lý được không?

Chiều 26.6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược.

Băn khoăn hậu kiểm với quảng cáo thuốc và TPCN

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) đề nghị cân nhắc quy định hậu kiểm đối với hoạt động quảng cáo thuốc và TPCN. Hiện nay Việt Nam đang áp dụng cơ chế quản lý tiền kiểm đối với quảng cáo thuốc và các TPCN.

Đại biểu Nga cho rằng trên thực tế, hoạt động quảng cáo thuốc và TPCN vẫn tồn tại nhiều bất cập; nhiều quảng cáo phóng đại gây nhầm lẫn, thậm chí lừa dối người tiêu dùng tràn lan trên các kênh thông tin khác nhau, đặc biệt là các nền tảng mạng xã hội, đã gây bức xúc trong cử tri và nhân dân.

Bà Nga đặt câu hỏi: Thực hiện chế độ tiền kiểm mà chúng ta vẫn đang còn vướng khó quản lý như vậy liệu khi chuyển sang chế độ hậu kiểm, chúng ta có thể thực hiện quản lý tốt được hay không? Ngoài ra, hoạt động quảng cáo thuốc có tính chất rất khác với các nội dung đã từng đặt ra vấn đề hậu kiểm.

“Có bao nhiêu người trong số những người xem quảng cáo có đủ trình độ chuyên môn để đánh giá xem một sản phẩm thuốc hình thành từ các thành phần khác nhau có công dụng như thế nào, có tác dụng đến đâu để đánh giá được quảng cáo đó có vi phạm, có phóng đại, có gây nhầm lẫn cho người sử dụng hay không?”, bà Nga nêu.

Vì vậy, theo bà Nga, dù quảng cáo thuốc có vi phạm, người tiếp cận quảng cáo cũng khó có thể phát hiện ra để phản hồi đến các cơ quan có thẩm quyền để kịp thời xử lý, nên việc thực hiện chế độ hậu kiểm sẽ rất khó khăn.

Do đó, đại biểu đề nghị vẫn tiếp tục duy trì chế độ hậu kiểm như hiện nay, đồng thời cũng cần tăng cường công tác hậu kiểm để quản lý chặt chẽ hơn hoạt động quảng cáo thuốc và các thực phẩm chức năng trong thời gian tới.

Oxy quản lý như thuốc, không cơ sở sản xuất nào đáp ứng được

Nêu ý kiến về quy định điều kiện lưu hành oxy y tế điều chỉnh ở phạm vi dự thảo Luật Dược lần này, theo đại biểu Trần Khánh Thu, nếu quản lý oxy y tế như thuốc như hiện nay, không có cơ sở sản xuất nào trên toàn quốc đáp ứng yêu cầu về thực hành tốt sản xuất thuốc GMP theo khuyến cáo của WHO đối với oxy.

Ngoài ra, theo đại biểu, cơ quan bảo hiểm xã hội đang thực hiện thanh toán oxy y tế theo danh mục thuốc thanh toán bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, bên cạnh việc sử dụng oxy mua để dùng cho người bệnh thì các giường cấp cứu, xe cấp cứu hiện đang sử dụng máy tạo oxy cho người bệnh sẽ không nằm trong phạm vi của luật và sẽ không được thanh toán.

Thêm nữa, trong khám bệnh, chữa bệnh, ngoài oxy y tế còn một số khí y tế khác như khí carbon dioxide (CO2), khí nitơ (N2), khí nitơ monoxide (NO), khí dinitơ monoxide (N2O) cũng đang không có quy định quản lý.

Từ các lý do trên, đại biểu Trần Khánh Thu đề nghị không điều chỉnh sản phẩm oxy y tế tại dự thảo luật lần này. Tuy vậy, để tránh tạo khoảng trống pháp lý, nguy cơ sai phạm trong chuyên môn khi bác sĩ chỉ định dùng oxy cho người bệnh, Chính phủ cần sớm ban hành hoặc trình ban hành theo thẩm quyền văn bản pháp luật để quản lý oxy y tế và các sản phẩm khí khác dùng trong y tế.

Trong thời gian chưa ban hành được, đại biểu Trần Khánh Thu đề nghị Bộ Y tế có văn bản chỉ đạo áp dung quản lý oxy y tế theo quy định tại Hiệp ước Asian về quản lý thiết bị y tế mà Việt Nam là thành viên vì trong hiệp định có nội dung xây dựng thực hành sản xuất tốt với oxy y tế.

Quản lý nhà thuốc truyền thống chưa nổi mà tính bán thuốc online

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM) cho rằng tuyệt đối không đưa thuốc kê đơn vào danh mục phân phối qua thương mại điện tử.

Quan tâm đến quy định về áp dụng thương mại điện tử, bán thuốc online, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cho rằng: “Chúng ta quản lý nhà thuốc truyền thống còn chưa nổi mà giờ lại tính tới bán thuốc online thì sẽ có thể tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ, đặc biệt là nguy cơ thuốc giả, thuốc kém chất lượng, rất khó phát hiện và xử lý”.

“Ở trên không gian mạng, theo tôi thấy, các nội dung của dự thảo luật về bán thuốc qua sàn giao dịch điện tử còn rất đơn giản và rời rạc, chưa đủ tính khả thi”, đại biểu nói.

Đại biểu đề nghị tuyệt đối không đưa thuốc kê đơn vào danh mục có thể phân phối qua thương mại điện tử. Còn đối với thuốc không kê đơn, việc áp dụng thương mại điện tử phải được cân nhắc ở giai đoạn khi nền pháp lý của chúng ta đã được hoàn thiện chặt chẽ và phải được tổ chức trong một khuôn khổ an toàn và trật tự hơn.

Hiện nay, đại biểu cho rằng chưa phải là giai đoạn chín muồi bởi công tác chuẩn bị chưa đầy đủ.

Đại biểu Lã Thanh Tân (Hải Phòng) nêu, luật hiện hành đang có nhiều quy định liên quan đến việc kiểm soát hoạt động mua bán thuốc tại các quầy thuốc. Tuy nhiên trên thực tế, việc mua bán các loại thuốc tại nhiều nhà thuốc, quầy thuốc vẫn khá thoải mái, kể cả những loại thuốc thuộc diện phải kê đơn của bác sĩ chuyên khoa.

Theo ông Tân, việc người bán thuốc tự chẩn bệnh, kê đơn và tư vấn cho người mua dù hoàn toàn không có bằng cấp chuyên môn tương ứng về lĩnh vực y, dược còn khá phổ biến. Từ đó dẫn đến nhiều nguy cơ cho sức khoẻ của người dân như dùng sai chỉ định, dùng quá liều, tác dụng phụ của thuốc...

Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung các quy định, chế tài cụ thể để kiểm soát chặt chẽ, hiệu quả hơn nữa vấn đề này trên thực tế.