Gửi bình luận
Báo The Wall Street Journal (WSJ) ngày 11.10 nêu tàu chiến Mỹ sẽ tuần tra gần quần đảo Trường Sa trên biển Đông, cụ thể là gần các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng trái phép, nhằm kiểm nghiệm lời hứa gần đây của Chủ tịch TQ Tập Cận Bình: không quân sự hóa các đảo nhân đạo này.
Theo WSJ, lời hứa của ông Tập khiến các quan chức Mỹ bị bất ngờ. Báo viết: “Nếu mục tiêu của ông Tập là làm Mỹ nản lòng không tuần tra gần các đảo nhân tạo, thì xem ra ông không thành công.
Sau nhiều tháng tranh luận, nay chính phủ Mỹ nhất trí: hải quân Mỹ sẽ tuần tra gần quần đảo Trường Sa, cử tàu chiến hoặc máy bay tuần tra cách các đảo nhân tạo 12 hải lý, để thách thức tuyên bố chủ quyền các đảo này của TQ”.
Vấn đề bây giờ là TQ sẽ phản ứng thế nào với chiến dịch tuần tra này: họ sẽ ngưng kế hoạch phát triển các đảo nhân tạo, hay sẽ rút lời hứa không quân sự chúng và cáo buộc cuộc tuần tra của Mỹ là sự khiêu khích.
Theo WSJ, Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ đã tiến hành “hoạt động bảo đảm tự do hàng hải: (FONOP) quanh cách đảo nhân tạo từ nhiều tháng qua, sau khi Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Ashton Carter đề nghị các giải pháp hồi đầu năm 2015.
Người biết cuộc tranh luận nội bộ nói: quyết định bắt đầu tuần tra xem ra bị lùi lại, tránh không phá hỏng cuộc gặp thượng đỉnh của hai nhà lãnh đạo: ông Tập-Obama.
Trong năm 2014, hoạt động cải tạo đất trên Biển Đông phi pháp của TQ khiến Mỹ và các đồng minh cùng các đối tác trong khu vực này quan ngại: Bắc Kinh lập kế hoạch dùng quân sự để thực hiện tuyên bố chủ quyền tất cả các đảo trên Biển Đông cùng vùng biển lân cận.
TQ tuyên bố các đảo nhân tạo dùng để thực hiện các hoạt động dân sự, như dự báo thời tiết, tìm kiếm-cứu hộ, nhưng cũng có thể sử dụng vào các mục đích quân sự.
Mỹ nói TQ đe dọa quyền tự do hàng hải trên một trong những tuyến thương mại bận rộn nhất thế giới, và TQ đang sử dụng sức mạnh quân sự để đe dọa các nước láng giềng như Việt Nam, Malaysia, Brunei và đồng minh Philippines của Mỹ.
Hồi tháng 8, Ngoại trưởng TQ Vương Nghị tuyên bố: Bắc Kinh đã ngưng hoạt động cải tạo đất. Nhưng ảnh chụp từ vệ tinh cho thấy TQ tiếp tục cào đất, xây dựng và hoàn tất trái phép một đường băng.
Bộ Ngoại giao TQ không trả lời đề nghị bình luận của WSJ, về ý nghĩa “quân sự hóa” của ông Tập, không trả lời có phải ông đã hứa như thế trong cuộc nói chuyện riêng với ông Obama.
Theo các quan chức Mỹ, Mỹ tuần tra bảo vệ quyền tự do hàng hải trên Biển Đông 6 lần từ năm 2011, gồm 3 lần quanh quần đảo Trường Sa.
