Quân đội Mỹ cho biết tàu khu trục tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke USS Dewey đã đi qua eo biển Đài Loan cùng với tàu khu trục HMCS Winnipeg của Canada vào ngày 14 và 15.10.
Phía Mỹ khẳng định: “Tàu Dewey và Winnipeg đi qua qua eo biển Đài Loan thể hiện cam kết của Mỹ cùng các đồng minh và đối tác của chúng tôi đối với một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở”.
Nhưng sự việc này vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ phía quân đội Trung Quốc. Phía Trung Quốc đổ lỗi cho Mỹ đang đe dọa hòa bình và ổn định trong khu vực.
Bộ tư lệnh quân khu Đông bộ của Trung Quốc cho biết lực lượng của họ đã giám sát hai con tàu và "canh chừng" trong suốt hành trình của chúng.
“Mỹ và Canada thông đồng để kích động và gây rối… gây nguy hại nghiêm trọng đến hòa bình và ổn định của eo biển Đài Loan”, Bộ tư lệnh này lên tiếng. “Đài Loan là một phần lãnh thổ của Trung Quốc. Lực lượng chúng tôi luôn duy trì tình trạng cảnh giác cao độ và kiên quyết chống lại mọi lời đe dọa, khiêu khích”.
Các tàu hải quân Mỹ đã đi qua eo biển này hằng tháng bất chấp sự tức giận của Bắc Kinh và cáo buộc Washington gây ra căng thẳng trong khu vực. Các đồng minh của Mỹ thỉnh thoảng cũng gửi tàu qua eo biển này, gồm cả Anh vào tháng trước.
Trong khi căng thẳng trên eo biển Đài Loan gia tăng, không có vụ nổ súng xảy ra và các máy bay Trung Quốc đã không xâm nhập không phận Đài Loan mà tập trung hoạt động ở khu vực phía tây nam vùng nhận dạng phòng không.
Cơ quan Quốc phòng Đài Loan hôm 17.10 cho biết ba máy bay Trung Quốc - hai máy bay chiến đấu J-16 và một máy bay chống tàu ngầm - đã bay vào ADIZ.
Trước đó, Trung Quốc đã điều khoảng 150 máy bay vào khu vực này trong khoảng thời gian 4 ngày đầu tháng 10, đẩy căng thẳng giữa Bắc Kinh và Đài Bắc ngày càng gia tăng khiến quốc tế lo ngại.
Trước việc không phận bị đe dọa, các quan chức Đài Loan được cho là đã liên hệ với Mỹ để thảo luận về khả năng xúc tiến việc chuyển giao các máy bay chiến đấu F-16 cho Đài Loan, CNN cho biết hôm 15.10.
Theo báo cáo của CNN, trong khi "Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Lầu Năm Góc ngày càng quan tâm đến việc Trung Quốc nhanh chóng hiện đại hóa quân đội và cải thiện công tác huấn luyện nhằm hướng tới Đài Loan”, Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ để ý để có lập trường chủ động hơn khi đối phó Trung Quốc.
Báo cáo cho biết: “Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã thảo luận với các quan chức Đài Loan về khả năng xúc tiến việc chuyển giao các máy bay F-16 do Mỹ sản xuất cho Đài Loan”.
"Việc bán 22 máy bay chiến đấu đã được thông qua vào năm 2019, nhưng Đài Loan hy vọng sẽ đẩy nhanh thời gian chuyển giao - thường có thể mất tới 10 năm - đặc biệt là trước những hành động khiêu khích gần đây của Trung Quốc”.
Một nguồn tin cho biết Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan (AIT) hôm 13.10 đã tổ chức một cuộc họp giữa các dân biểu Đài Loan với ông Michael Schiffer, cố vấn của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ.
Trong cuộc họp, quan chức Mỹ nói rằng đề xuất của các dân biểu về việc xúc tiến việc giao vũ khí đã được mua, có thể được xem xét. Nguồn tin giấu tên cũng cho biết, việc giao sớm các vũ khí đã mua sẽ ít gây phản cảm với Bắc Kinh hơn và không làm leo thang căng thẳng trong khu vực, đồng thời cho biết thêm rằng động thái như vậy sẽ thể hiện mối quan ngại của Mỹ về thái độ đe dọa của Bắc Kinh đối với Đài Loan.
Ngoài ra, nó sẽ gửi một tín hiệu rõ ràng cho Bắc Kinh cần giữ mọi thứ trong tầm kiểm soát.