Thấy gì từ triển lãm của thi sĩ Bùi Chát?

Với văn chương thì Bùi Chát là cái tên không quá xa lạ, anh tên thật Bùi Quang Viễn, sinh năm 1979 tại Hố Nai, Biên Hòa, Đồng Nai. Nhà thơ Bùi Chát từng học đại học ngành Văn và ngành Luật sau đó ra làm thơ và làm xuất bản.

Nhưng với hội họa thì có thể nói Bùi Chát là cái tên khá bất ngờ. Chính vì vậy, khai mạc triển lãm tranh của Bùi Chát vào chiều 15.6 tại Alpha Artstation (271/5 Nguyễn Trọng Tuyển, Phú Nhuận, TP.HCM) đã thu hút nhiều họa sĩ ở Sài Gòn đến chúc mừng và thưởng lãm về tranh của họa sĩ.

Trên thực tế, Bùi Chát đã biết cầm cọ từ lâu. Bùi Chát đã mày mò, thể nghiệm thoải mái với việc vẽ tranh cùng các vật liệu ngôn ngữ “phản trường quy". Nhưng vì thơ và các công việc xuất bản chiếm nhiều thời gian và cả diễn đàn, nên việc vẽ tranh của Bùi Chát đôi khi phải dừng lại, hoặc tạm bị che khuất.

Hai năm dịch bệnh COVID-19 cũng chính là thời điểm Bùi Chát trở lại với hội họa một cách mạnh mẽ nhất. Ai cũng ngỡ nhà thơ Bùi Chát chỉ vẽ chơi để thư giãn trong phút chốc tạm dừng phiêu lưu vần điệu, không ngờ anh lại âm thầm nuôi dưỡng đam mê cầm cọ.

Bùi Chát quan niệm nghệ thuật là một chuỗi các tình huống đã được xử lý trong quá trình thực hành: “Nói một cách ví von thì mỗi lần thực hành nghệ thuật là mỗi lần tôi tự ném mình vào đại dương, cách để hoàn thành một tác phẩm cũng tựa như cách một người sống sót giữa biển, nghĩa là bằng mọi giá phải xử lý, phải ứng biến để thoát khỏi mọi tình huống nguy hiểm mà mình gặp phải. Với tôi, nghệ thuật hình thành khi xử lý hiệu quả các tình huống đó, vì vậy tôi thường gọi hội hoạ của tôi là hội họa “tình huống” hoặc “hội hoạ ứng biến tình huống…”, Bùi Chát chia sẻ.

29 bức tranh của Bùi Chát trưng bày tại triển lãm cũng đã nói lên được điều đó. Về ngôn ngữ, chúng ta có thể thấy chủ đạo là trừu tượng trữ tình (lyrical abstraction), nhưng bảng màu thì phảng phất chất dã thú (fauvism), còn tinh thần sáng tác thì pha trộn giữa ngẫu biến (fluxus) và đa đa (dadaism). Bùi Chát vẽ tranh cũng như anh làm thơ. Đó là sự tìm thể nghiệm và sáng tạo.

“Không giống nhiều nhà thơ, nhà văn và nhạc sĩ băng ngang vào hội họa, thường vẽ theo lối tượng trưng hay biểu hiện, Bùi Chát nghiêng hẳn theo hướng trừu tượng - đòi hỏi sự tinh tường và tinh tế trong dụng ngôn hội họa - và hầu hết tranh tôi đã xem đều thực sự là những tác phẩm đẹp với phong cách lyrical abstraction rất riêng” - nhà phê bình mỹ thuật Nguyên Hưng nhận định.

Một số tác phẩm của Bùi Chát: