Trung Quốc 'tự lực' khi Mỹ chặn nguồn cung chip, tham vọng tự chủ công nghệ trỗi dậy

Theo Reuters, trong động thái mới nhất, Bộ Thương mại Mỹ đã yêu cầu TSMC – nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới – ngừng cung cấp các dòng chip tiên tiến cho khách hàng Trung Quốc kể từ ngày 11.11. Hành động này không chỉ nhằm ngăn cản Trung Quốc tiếp cận công nghệ cao mà còn là một cú sốc lớn cho nền công nghệ nước này. Tuy nhiên, đây cũng là động lực thúc đẩy Trung Quốc tăng tốc phát triển tự chủ trong ngành công nghệ bán dẫn, đưa đất nước tiến gần hơn đến mục tiêu độc lập công nghệ.

Chỉ số bán dẫn Trung Quốc tăng mạnh

Ngay sau thông tin về lệnh cấm của Mỹ, chỉ số bán dẫn CSI của Trung Quốc đã tăng hơn 6%, đạt mức cao nhất từ cuối năm 2021. Chỉ số mạch tích hợp CSI cũng tăng 5%. Đặc biệt, cổ phiếu của SMIC – nhà sản xuất chip lớn nhất Trung Quốc và là lựa chọn thay thế chính cho TSMC – tăng hơn 4%.

Sự tăng trưởng này cho thấy giới đầu tư đang đặt niềm tin vào khả năng tự lực của ngành công nghiệp bán dẫn nội địa, kỳ vọng rằng Trung Quốc sẽ vượt qua thách thức trước mắt và biến khó khăn thành cơ hội để nâng cao năng lực sản xuất trong nước, giảm thiểu sự phụ thuộc vào các nguồn cung nước ngoài.

Mỹ siết chặt, Trung Quốc đứng trước ngã rẽ chiến lược

Lệnh cấm mới từ Mỹ đối với TSMC yêu cầu công ty này ngừng cung cấp các dòng chip với tiến trình từ 7 nanomet trở lên cho các công ty Trung Quốc. Động thái này nằm trong chiến lược nhằm ngăn chặn Bắc Kinh tiếp cận các công nghệ có khả năng thay đổi cán cân quyền lực trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), máy học và các ứng dụng quân sự.

Trong bối cảnh này, Trung Quốc buộc phải tìm kiếm các nguồn cung cấp thay thế hoặc tự mình phát triển các tiến trình sản xuất tiên tiến. Đây là một thách thức lớn, khi các công ty Trung Quốc như Huawei, SMIC và nhiều tập đoàn công nghệ khác phụ thuộc rất lớn vào TSMC để sản xuất các loại chip hiệu suất cao. Việc bị chặn tiếp cận các dòng chip này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng phát triển công nghệ của các công ty Trung Quốc mà còn khiến họ đứng trước áp lực phải đẩy mạnh đầu tư, nghiên cứu và phát triển (R&D) để tự mình sản xuất.

Tăng tốc đầu tư nội địa

Cùng với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ, các công ty Trung Quốc đang đẩy mạnh nỗ lực để giảm phụ thuộc vào các nguồn cung cấp nước ngoài. Ngành bán dẫn nội địa Trung Quốc đang trải qua một cuộc cải cách toàn diện khi nước này xác định chiến lược dài hạn là xây dựng hệ sinh thái công nghệ độc lập. Sự kiện Mỹ chặn nguồn cung chip lần này trở thành động lực mạnh mẽ để Trung Quốc quyết tâm phát triển sản xuất chip trong nước.

Chính phủ Trung Quốc đã chi hàng tỉ USD vào các dự án nghiên cứu và phát triển công nghệ bán dẫn với hy vọng sớm đạt được sự tự chủ. Các công ty công nghệ trong nước được hỗ trợ để nhanh chóng nâng cao năng lực sản xuất và cải tiến các công nghệ cần thiết. Theo đó, các khoản trợ cấp, giảm thuế và ưu đãi đầu tư đã được triển khai, tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty Trung Quốc phát triển trong lĩnh vực bán dẫn và công nghệ cao.

Bên cạnh đó, Bắc Kinh cũng thúc đẩy sự hợp tác giữa các doanh nghiệp nội địa, tổ chức nhiều hội nghị công nghệ để khuyến khích sự sáng tạo và chia sẻ tri thức trong ngành. Các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc như Huawei, Alibaba và Tencent cũng đang tăng cường đầu tư vào các dự án bán dẫn để xây dựng nền tảng công nghệ nội địa mạnh mẽ.

Thử thách hay cơ hội?

Việc Mỹ ngăn chặn nguồn cung chip tiên tiến cho Trung Quốc không chỉ là thử thách mà còn là cơ hội để Trung Quốc định vị lại chiến lược phát triển công nghệ. Một số nhà phân tích cho rằng, mặc dù hạn chế này sẽ gây khó khăn cho ngành công nghệ Trung Quốc trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài, nó có thể trở thành động lực để các công ty Trung Quốc nỗ lực phát triển năng lực nội tại. Thực tế cho thấy, Trung Quốc đã không ngừng tăng cường năng lực trong thiết kế và sản xuất chip, từng bước tiếp cận các công nghệ tiên tiến trên toàn cầu.

Tuy nhiên, các công ty công nghệ Trung Quốc cũng phải đối mặt với nhiều thách thức lớn khi các thiết bị và công nghệ cần thiết vẫn phụ thuộc vào các nhà cung cấp nước ngoài.

SMIC hiện đang dẫn đầu trong số các công ty sản xuất chip ở Trung Quốc, đặc biệt trong việc sản xuất chip tiên tiến nhất trên tiến trình 7 nanomet, được sử dụng cho nhiều thiết bị cao cấp. Đây cũng là lựa chọn thay thế duy nhất hiện tại cho TSMC trong bối cảnh Mỹ ngày càng siết chặt các quy định về xuất khẩu công nghệ tiên tiến. Nhưng sự phát triển của SMIC không dễ dàng. Trong khi công ty đã hợp tác và dự trữ thiết bị từ các nhà cung cấp quốc tế như ASML (Hà Lan) và Applied Materials (Hoa Kỳ), các lệnh cấm từ Hoa Kỳ đã ngăn chặn SMIC mua thêm các thiết bị cần thiết để mở rộng sản xuất chip tiên tiến. SMIC phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc tăng cường công suất và đảm bảo chất lượng, trong khi các công ty công nghệ cao khác của Trung Quốc vẫn chưa sẵn sàng để đáp ứng nhu cầu này.

Tập đoàn Huawei đã bắt đầu hướng tới thiết kế và sản xuất chip tiên tiến của riêng mình từ sau khi Mỹ áp đặt các lệnh trừng phạt, hạn chế việc mua bán công nghệ của các hãng lớn như Nvidia và AMD. Huawei cũng đã gặp nhiều khó khăn nhưng đã nỗ lực vượt qua và tạo ra các sản phẩm chip của riêng mình. Thêm vào đó, để thực sự đạt được khả năng tự chủ công nghệ hoàn toàn, Trung Quốc cần phát triển hệ sinh thái công nghệ độc lập, bao gồm cả phần mềm, thiết kế và sản xuất thiết bị.

Sự phân chia chuỗi cung ưng mới

Việc Mỹ gia tăng sức ép đối với chuỗi cung ứng công nghệ của Trung Quốc không chỉ tạo ra những thách thức nội tại cho Bắc Kinh mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu. Các quốc gia như Hàn Quốc, Nhật Bản, và Đài Loan hiện đang phải điều chỉnh chiến lược của mình để tránh bị cuốn vào cuộc cạnh tranh công nghệ giữa hai cường quốc.

Những căng thẳng này có thể dẫn đến sự phân chia trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu, khi các quốc gia thân thiện với Mỹ có xu hướng tập trung hợp tác với nhau, trong khi các quốc gia ủng hộ Trung Quốc sẽ tìm kiếm cách để cùng phát triển và bảo vệ quyền tự chủ công nghệ của mình. Các doanh nghiệp và chính phủ khắp thế giới hiện phải cân nhắc lại chiến lược, làm sao để cân bằng giữa lợi ích kinh tế và các yếu tố chính trị, an ninh quốc gia.

Cuộc đua công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc đang tạo ra những thay đổi lớn không chỉ cho hai nước mà còn cho toàn ngành công nghệ bán dẫn. Trong khi Mỹ nỗ lực hạn chế khả năng tiếp cận công nghệ tiên tiến của Trung Quốc, Bắc Kinh cũng không ngừng đẩy mạnh kế hoạch tự chủ công nghệ của mình. Tuy nhiên, để thực sự đạt được mục tiêu này, Trung Quốc còn phải vượt qua nhiều thách thức lớn về công nghệ và chuỗi cung ứng. Điều này đòi hỏi thời gian và sự cam kết đầu tư dài hạn từ cả chính phủ lẫn doanh nghiệp.