Ukraine đối mặt nguy cơ an ninh sau chuyến thăm Mỹ của ông Zelensky

Theo Washington Post, chuyến công du này được kỳ vọng sẽ củng cố vị trí của Ukraine trong mắt Mỹ — đồng minh quan trọng nhất của quốc gia Đông Âu này — song kết quả thu được vẫn chưa rõ ràng, trong khi sự ủng hộ của Washington có thể không kéo dài lâu.

Hơn một tuần sau khi Zelensky trình bày cái gọi là “kế hoạch chiến thắng” trước các quan chức cấp cao Mỹ, bao gồm cả Tổng thống Joe Biden, vẫn chưa có thông tin chi tiết về chiến lược này cũng như cách nó được đón nhận. Trong bối cảnh chỉ còn một tháng nữa là cuộc bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra, Kyiv đang vội vàng tìm kiếm thêm sự hỗ trợ quốc tế để đảm bảo tiếp tục nhận được viện trợ quân sự và kinh tế.

Khó khăn của Ukraine

Dù kế hoạch chiến thắng của Zelensky chưa được công khai, nhiều chuyên gia cho rằng nó có thể bao gồm việc Ukraine nhanh chóng gia nhập NATO hoặc nhận các cam kết an ninh từ các đối tác phương Tây. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là Washington chưa bày tỏ sự đồng tình mạnh mẽ với chuyến đi của Zelensky. Tổng thống Biden vẫn kiên quyết duy trì lập trường hạn chế cung cấp các tên lửa tầm xa có khả năng tấn công lãnh thổ Nga. Thêm vào đó, nhà lãnh đạo Ukraine phải đối mặt với áp lực từ nội bộ chính trị Mỹ, khi một số thành viên đảng Cộng hòa chỉ trích nặng nề Zelensky, đặc biệt là Donald Trump, người từng từ chối gặp ông trong quá khứ.

Ngoài ra, chuyến đi này đã nhấn mạnh sự phụ thuộc bấp bênh của Ukraine vào Mỹ, trong bối cảnh cuộc chiến đã kéo dài sang năm thứ ba và sự chú ý của cộng đồng quốc tế đang dần chuyển hướng sang những căng thẳng mới ở Trung Đông.

Theo chuyên gia chính trị Mykola Davydiuk tại Kyiv, “Mỹ không có kế hoạch từ bỏ Ukraine, nhưng nó chắc chắn không còn nằm trong danh sách ba vấn đề ưu tiên hàng đầu của họ hiện nay". Việc không nhận thức đầy đủ tình hình chính trị nội bộ của Mỹ cũng khiến ông Zelensky mất đi sức ảnh hưởng so với những chuyến thăm trước.

Một cơ hội nữa để Tổng thống Zelensky trình bày kế hoạch của mình sẽ xuất hiện vào tuần tới, trong cuộc họp của Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine tại Ramstein, Đức, nơi Tổng thống Biden cũng sẽ tham dự. Dù khả năng dỡ bỏ các hạn chế về tên lửa vẫn còn bỏ ngỏ, Kyiv hy vọng sẽ nhận được những hình thức hỗ trợ khác từ hội nghị này.

Một nhà ngoại giao phương Tây giấu tên cho biết các quốc gia NATO đang cân nhắc việc cung cấp cho Ukraine những bước tiến cụ thể hơn để gia nhập liên minh trong tương lai.

Tuy vậy, rào cản lớn nhất đối với Ukraine hiện nay là cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới. Một chính quyền mới, dù là của Biden hay một ứng cử viên khác, có thể sẽ điều chỉnh chính sách viện trợ đối với Ukraine, gây ra sự bất định cho các kế hoạch an ninh tương lai của quốc gia này.

Đội ngũ của ông Zelensky đã cố gắng thuyết phục Tổng thống Biden ủng hộ kế hoạch chiến thắng như một phần của di sản mà Biden có thể để lại, nhưng chính quyền Mỹ hiện vẫn thận trọng, tránh những động thái gây nguy hiểm cho chiến dịch tranh cử của Phó Tổng thống Kamala Harris.

Công chúng Ukraine muốn thỏa hiệp

Dù Zelensky khẳng định không có bất kỳ sự nhượng bộ nào về lãnh thổ của Ukraine đối với Nga, thực tế cho thấy công chúng Ukraine ngày càng có thái độ cởi mở hơn với việc đàm phán, chấp nhận tạm thời những thỏa hiệp về toàn vẹn lãnh thổ nếu họ nhận được các cam kết an ninh từ phương Tây hoặc tư cách thành viên NATO.

Theo ông Anton Grushetskyi, giám đốc Viện Xã hội học Quốc tế Kyiv, “Người dân Ukraine sẵn sàng cho một thỏa thuận tạm hoãn việc đòi lại một số vùng lãnh thổ, nhưng chỉ với điều kiện phải có đảm bảo an ninh vững chắc".

Thái độ công chúng đã thay đổi khi cuộc chiến trên chiến trường kéo dài và Ukraine phải chịu nhiều thiệt hại cả về quân sự lẫn cơ sở hạ tầng. Dù các cuộc tấn công bất ngờ của Ukraine vào khu vực Kursk của Nga đã giúp thúc đẩy tinh thần trong nước, nhưng trên thực địa, Nga vẫn giữ được thế chủ động và Ukraine tiếp tục mất đất ở các khu vực phía đông.

Trong khi đó, sự hỗ trợ từ các đối tác phương Tây dường như đang suy yếu. Các nước này, sau một năm hy vọng chiến tranh sớm kết thúc vào năm 2023, nay đối mặt với nhiều thất vọng và không rõ điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.

Oleksiy Goncharenko, một thành viên quốc hội Ukraine, nhận định: “Kế hoạch chiến thắng của Zelensky có lẽ sẽ không mang lại yếu tố cách mạng nào". Theo ông, Ukraine đang chờ đợi thêm nhiều vũ khí, tư cách thành viên NATO và các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ hơn đối với Nga.

“Chúng tôi có thể đạt được chiến thắng thực sự nếu phương Tây cung cấp đầy đủ viện trợ, nhưng những gì chúng tôi nhận được liên tục bị hạn chế”, Goncharenko khẳng định.

Trong bối cảnh tương lai chính trị quốc tế đầy rẫy bất ổn, Ukraine tiếp tục phải đối mặt với câu hỏi quan trọng: Liệu sự hỗ trợ của phương Tây có đủ để duy trì cuộc chiến và đạt được thắng lợi như mong đợi?