Bà Thái Anh Văn tới Mỹ, Trung Quốc 'nín thở' theo dõi

Điểm dừng chân ngắn của lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn tại Mỹ sẽ là Houston sau đó bà sẽ dừng chân lần thứ 2 tại San Francisco vào cuối chuyến công du. Hai lần dừng chân của bà Thái tại Mỹ đều được ghi nhãn là "quá cảnh" và trọng tâm của chuyến công du là tới Nicaragua, Guatemala, El Salvador và Honduras, những nước có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan (TQ).

Ngược lại, Mỹ hiện không chính thức công nhận Đài Loan kể từ năm 1979, khi "Mỹ công nhận Chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là chính phủ hợp pháp duy nhất của Trung Quốc, thừa nhận chính sách một Trung Quốc và Đài Loan là một phần của Trung Quốc", theo Bộ Ngoại giao Mỹ.

Lập trường của các chính phủ Mỹ từ đó là tuân thủ chính sách "một Trung Quốc, dù theo Bộ Ngoại giao Mỹ thì quan hệ giữa Washington với Đài Loan là "một quan hệ không chính thức mạnh".

Tuy nhiên, nguyên tắc ngoại giao kéo dài gần 40 năm qua bị "thách thức" khi ông Trump nhận cuộc điện đàm chúc mừng của bà Thái. Tại thời điểm đó, ông Trump còn nói ông không cảm thấy "bị ràng buộc bởi chính sách một Trung Quốc".

Về phía Trung Quốc, ngay lập tức Bắc Kinh đã bày tỏ rằng họ "quan ngại sâu sắc" trước động thái trên của chính quyền mới ở Mỹ.

Không chỉ "quan ngại sâu sắc" suông, Trung Quốc đã liên tục tung ra những hành động cho thấy họ thật sự lo ngại viễn cảnh Đài Loan tuyên bố độc lập. Bắc Kinh đã thực hiện hàng loạt bài tập trận lớn trên biển, cho tàu sân bay Liêu Ninh di chuyển áp sát vùng biển của Đài Loan.

Trung Quốc cũng chiêu dụ Sao Tome và Principe, vốn là 2 trong số những nước ít ỏi còn lại có quan hệ chính thức với Đài Loan chuyển sang thiết lập quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh.

Thế nhưng, ông Trump sẽ không gặp bà Thái trong chuyến đi này khi ông cho rằng "sẽ không thích hợp lắm" để gặp nguyên thủ nước ngoài trước khi nhậm chức chính thức vào ngày 20.1.2017.

Tờ Times thì cho biết Mỹ đã không cho bà Thái quá cảnh ở New York hoặc Washington DC "nơi bà ấy có thể dễ dàng gặp các chính trị gia Mỹ".

Bà Thái cũng cố làm nhẹ những lo ngại về chuyến đi của mình khi nói rằng "hành động quá cảnh đơn thuần chỉ là quá cảnh" trước khi rời khỏi Đài Bắc. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn sẽ theo dõi chặt động thái này khi lộ trình chính thức của chuyến công du của bà Thái Không được tiết lộ.