Bắc Kinh nhiều lần dọa trả thù Mỹ vì bắt các học giả Trung Quốc

Tờ Wall Street Journal trích dẫn những người giấu tên quen thuộc với vấn đề này, cho biết các quan chức Trung Quốc đã đưa ra cảnh báo nhiều lần qua nhiều kênh cho các quan chức Chính phủ Mỹ.

Wall Street Journal cho biết thông điệp của Trung Quốc là Mỹ nên chấm dứt việc truy tố các học giả nước này tại tòa án Mỹ, nếu không người Mỹ ở Trung Quốc có thể thấy mình gặp rắc rối với luật pháp nước đông dân nhất thế giới.

Ngày 14.9, một cố vấn của Bộ Ngoại giao Mỹ kêu gọi ngừng du lịch đến Trung Quốc, cho biết chính phủ nước đông dân nhất sử dụng lệnh cấm xuất cảnh và giam giữ tùy tiện với công dân Mỹ và những nước khác “để đạt được đòn bẩy thương lượng với các chính phủ nước ngoài”.

Nhà Trắng đã chuyển các câu hỏi tới Bộ Ngoại giao Mỹ, trong đó cho biết trong một tuyên bố gửi qua email rằng họ nhấn mạnh “với Chính phủ Trung Quốc, kể cả ở các cấp cao nhất, mối quan ngại của chúng tôi về việc Trung Quốc sử dụng lệnh cấm xuất cảnh cưỡng ép với công dân Mỹ và các nước khác, và sẽ tiếp tục làm như vậy cho đến khi thấy một quy trình minh bạch, công bằng”.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington đã không trả lời về chuyện trên.

Chính quyền Trump ngày càng cáo buộc Trung Quốc thực hiện các hoạt động mạng và gián điệp để đánh cắp công nghệ, quân sự và các bí quyết khác của Mỹ trong chiến lược nhằm thay thế họ trở thành cường quốc tài chính và quân sự hàng đầu thế giới. Bắc Kinh phủ nhận các cáo buộc.

Vào tháng 7, Bộ Tư pháp Mỹ cho biết FBI đã bắt giữ ba công dân Trung Quốc vì bị cáo buộc che giấu tư cách thành viên trong Quân đội Giải phóng Nhân dân khi nộp đơn xin thị thực để thực hiện nghiên cứu tại các học viện của Mỹ.

Tháng trước, Mỹ đã thu hồi thị thực của hơn 1.000 công dân Trung Quốc theo một biện pháp của Tổng thống Trump từ chối nhập cảnh với sinh viên và các nhà nghiên cứu cho có rủi ro an ninh. Đây là động thái mà Trung Quốc gọi là vi phạm nhân quyền.

Vào thời điểm đó, một nữ phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết nước này tiếp tục chào đón “các sinh viên và học giả hợp pháp từ Trung Quốc, những người không xa hơn mục tiêu thống trị quân sự của Trung Quốc”.

Trung Quốc thường sử dụng “ngoại giao con tin” với quốc gia đụng chạm đến nước này, chẳng hạn như Canada (bắt giữ Giám đốc Tài chính Huawei - Mạnh Vãn Châu) hay Úc (cáo buộc Trung Quốc can thiệp chính trị, kêu gọi điều tra độc lập về COVID-19). Tuy vậy cho đến nay vẫn chưa có công dân Mỹ nào bị bắt giữ bất chấp quan hệ giữa hai nước hiện rất căng thẳng.

John Hemmings, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu châu Á thuộc tổ chức Henry Jackson Society, nhận định Trung Quốc không muốn kích động cuộc xung đột kiểu đáp trả qua lại, đồng thời cũng sợ nhận thêm sức ép từ phương Tây do bắt công dân Mỹ.