Trong lúc các lãnh đạo chủ chốt đã đến thăm Kyiv thì Tổng thống Mỹ Joe Biden vẫn chưa đi. Nhưng Ban biên tập The Wall Street Journal đã có bài viết “Ai thực sự gửi viện trợ đến Ukraine?” để phân tích Mỹ mới là nước ủng hộ Ukraine hữu hiệu còn EU, nhất là Pháp thì chẳng làm được gì to tát.
Mỹ và các quốc gia tuyến đầu đang thực hiện bổn phận giúp Ukraine chống lại sự tấn công của Nga. Còn Pháp? Không hề.
Thứ năm vừa qua, bốn nhà lãnh đạo châu Âu đã đến thăm Kyiv, gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, và có những nhấn mạnh trong các bài phát biểu trước công chúng. Tuy nhiên, những khoảnh khắc vui vẻ sẽ không làm đảo ngược những thành tựu trên chiến trường của Nga gần đây và châu Âu vẫn rớt rụng trong hỗ trợ quân sự cho Ukraine.
Không ai mong đợi nhiều điều đến từ chuyến thăm, nhưng ít nhất nó dường như không có hại, như một số người ở Kyiv đã lo sợ. Các nhà lãnh đạo của Đức, Romania, Pháp và Ý tuyên bố ủng hộ việc cấp tư cách ứng viên Liên minh châu Âu cho Ukraine. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng cho biết Paris sẽ gửi thêm 6 xe pháo tự hành Caesar để bổ sung vào 12 chiếc đã có ở Ukraine. Đó là tin đáng hoan nghênh nhưng vẫn có sự đóng góp không nhỏ từ cường quốc quân sự hàng đầu của Liên minh Châu Âu.
Ông Macron hôm thứ năm cho biết rằng ông muốn Ukraine giành chiến thắng trong cuộc chiến và đó là một sự cải thiện so với việc suy ngẫm về sự cần thiết để không làm bẽ mặt Nga. Nhưng ông ta cũng muốn đi đầu trong việc đàm phán để chấm dứt giao tranh. Ông ta sẽ được tín nhiệm nhiều hơn nếu Paris, cùng với các quốc gia lớn khác ở châu Âu, đóng góp tốt hơn vào công cuộc bảo vệ Ukraine.
Một báo cáo làm việc mới của Viện Kinh tế Thế giới Kiel, một viện nghiên cứu của Đức, đã làm sáng tỏ vấn đề này. Rõ ràng là nhiều quốc gia đang giúp đỡ Ukraine một cách đáng kể trong khi những quốc gia khác chủ yếu nói miệng kể từ khi cuộc chiến bắt đầu.
báo cáo cho biết: “Tổng cộng, chúng tôi theo dõi 85 tỉ euro trong các cam kết giữa chính phủ với chính phủ từ ngày 24.1.2022 cho đến ngày 7.6”. Tổng số trên là sự kết hợp của viện trợ tài chính, cho cả mục đích nhân đạo và quân sự.
Mỹ vẫn là nước đóng góp tổng thể lớn nhất, với 42,7 tỉ euro, tương đương khoảng một nửa số cam kết, trong khi EU đã góp được 27,2 tỉ euro từ các quốc gia và tổ chức châu Âu. Báo cáo lưu ý: “Điều đáng chú ý là chỉ riêng Mỹ đã cam kết nhiều hơn đáng kể so với tất cả các nước EU cộng lại, trong khi EU lại là khu vực sát gần nơi chiến sự đang hoành hành”.
Các cam kết cũng khác với những gì thực sự đến. Viện trợ của Washington được tiết lộ chỉ cung cấp 48% “viện trợ quân sự bằng hiện vật” — nghĩa là hỗ trợ quân sự không tính đến viện trợ tài chính cho các mục đích quân sự. Chỉ khoảng 10% viện trợ của Mỹ đến trực tiếp dưới dạng khí tài hoặc thiết bị như tên lửa hoặc trực thăng, nhưng Mỹ vẫn vượt xa mọi quốc gia khác. Ba Lan gần nhất đứng thứ hai, đã gửi tất cả những gì họ đã hứa. Tiếp theo là Vương quốc Anh, Canada, Na Uy, Estonia và Latvia.
Đây là nơi khiến các nền kinh tế lớn nhất châu Âu trở nên lúng túng. Latvia - với dân số 1,8 triệu người và tổng sản phẩm quốc nội tương đương với Vermont - dường như đã phân phối nhiều hơn Đức, Pháp và Ý. Bài báo cảnh báo rằng có thể có “sự hỗ trợ tiềm ẩn” nhưng “các quốc gia này cuối cùng đã tiết lộ giá trị của phần lớn viện trợ quân sự của họ”.
Cuộc chiến ở Ukraine đã lùi xa trong sự chú ý của giới truyền thông phương Tây, nhưng còn lâu mới kết thúc. Lợi thế về hệ thống pháo và tên lửa của Nga đang giúp nước này giành được vị trí vững chắc ở Donbas, và ông Putin đang dựa vào sự mệt mỏi trong chiến tranh và căng thẳng kinh tế để giảm bớt sự hỗ trợ của phương Tây dành cho Kyiv. Việc Mỹ làm nhiều hơn các quốc gia giàu có ở Châu Âu là không bền vững về mặt chính trị.
Các bên đang lùi lại ở châu Âu có thể làm nhiều hơn nữa để ngăn chặn một chế độ đế quốc trong khu vực ngay sát họ và chênh lệch viện trợ tương đối xứng đáng là ưu tiên để thảo luận khi các quốc gia NATO gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh vào tháng này.