Chi hơn 3 tỉ USD nhập khẩu ô tô năm 2019, xe nhiều nhưng giá vẫn rất cao

Theo thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, tháng 12.2019, Việt Nam nhập 8.000 chiếc ô tô, trị giá đạt 140 triệu USD. Ước tính cả năm 2019, nhập khẩu ô tô nguyên chiếc các loại đạt 142.000 chiếc, trị giá đạt 3,1 tỉ USD, tăng 71% về lượng và tăng 69,4% về trị giá so với cùng kỳ năm 2018.

Về kim ngạch nhập khẩu các loại linh kiện xe ô tô, năm 2019 cũng tăng trưởng rất mạnh. Năm 2019, cả nước chi hơn 4,1 tỉ USD nhập các loại linh phụ kiện cho ngành sản xuất ô tô trong nước, tăng hơn 600 triệu USD so với cùng kỳ năm trước.

Các loại linh phụ kiện nhập khẩu của Việt Nam chủ yếu tập trung vào linh kiện rời rạc, cụm linh kiện của các công ty mẹ hoặc nhượng quyền thương hiệu như Toyota, Hyundai, Mazda, Kia. Theo thống kê của hải quan, có đến 90% lượng linh kiện phụ tùng mà Việt Nam nhập khẩu về có xuất xứ từ Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan, Nhật và Đức…

Lý giải về sự gia tăng lượng ô tô nhập khẩu nguyên chiếc từ 9 chỗ ngồi trở xuống, giới chuyên gia cho rằngđây là dòng xe vừa phục vụ nhu cầu tiêu dùng, vừa phục vụ kinh doanh nên nhu cầu xã hội rất lớn. Một số dòng ô tô con còn được giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với dòng xe dung tích nhỏ theo quy định của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt.

Còn theo các doanh nghiệp kinh doanh xe, những dòng xe trên dưới 1 tỉ đồng là xu hướng tiêu dùng của đa số người dân từ đầu năm đến nay vì dòng xe này vừa túi tiền người dân.

Trong khi đó, đại diện Tổng cục Hải quan cho biết lý do lượng xe nhập khẩu gia tăng là do năm 2018 các doanh nghiệp chưa đáp ứng được các quy định tại Nghị định 116 về các điều kiện sản xuất kinh doanh ô tô nhập khẩu. Nhưng đến năm 2019, các doanh nghiệp đã đáp ứng được các điều kiện tại nghị định này nên lượng xe nhập khẩu về nhiều so với cùng thời gian 2018.

Mặc dù lượng ô tô về Việt Nam năm qua về Việt Nam tăng mạnh nhưng một điều không thể phủ nhận hiện nay là mức giá ô tô ở Việt Nam vẫn rất cao. Hiện nhiều doanh nghiệp sản xuất ô tô trong nước than khó về chính sách thuế, phí với ô tô nguyên chiếc, linh kiện sản xuất trong nước, gây khó khăn cho cạnh tranh và tăng tỷ lệ nội địa hóa. Có doanh nghiệp nói đã lỗ hàng trăm triệu đồng mỗi xe bán ra. Thuế phí khiến giá xe đội lên rất cao so với thu nhập người dân.

Giải đáp vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải từng lý giải đầu tiên do xe hơi đang chịu nhiều loại thuếphí, chiếm phần lớn giá bán. Thứ hai là do chi phí sản xuất lắp ráp ô tô trong nước đang khá cao.

Theo ông Hải, dung lượng thị trường ô tô Việt Nam còn nhỏ, chưa đủ điều kiện như các quốc gia phát triển. Trong khi đó, xe phải chịu cạnh tranh khốc liệt của các nước trong khu vực và thế giới như Indonesia, Ấn Độ, Thái Lan, Hàn Quốc... Thêm vào đó, Việt Nam vẫn chưa có nhiều doanh nghiệp tầm cỡ khu vực và thế giới trong lĩnh vực công nghiệp ô tô, lại còn đang thiếu các vật liệu cơ bản để sản xuất, chế tạo ô tô như nhựa, cao su... nên phải nhập khẩu, giá thành cao.

Về giải pháp sắp tới, Thứ trưởng Bộ Công Thương cũng cho biết Chính phủ sẽ sửa biểu thuế, phí để tăng tính cạnh tranh, thu hẹp khoảng cách sản xuất ô tô trong và ngoài nước, không để tình trạng thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc, cao hơn cả nhập linh kiện về lắp ráp.

Ở Việt Nam hiện nay, có 3 loại thuế tác động lớn đến giá bán ô tô là thuế nhập khẩu (với dòng xe nhập khẩu nguyên chiếc), thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế GTGT.

Hiện thuế nhập khẩu cho các linh kiện phục vụ sản xuất, lắp ráp ô tô ở mức từ 5 đến 20% tùy thuộc vào bộ linh kiện. Thuế tiêu thụ đặc biệt cũng áp dụng từ 35 -150% tùy thuộc dung tích động cơ bên cạnh 10% GTGT. Các chi phí cho mạng lưới đại lý, kênh phân phối dao động 10-20% cũng sẽ được tính vào giá xe.