Chuyên gia WB: Căng thẳng của ngân hàng này sẽ ảnh hưởng đến các ngân hàng khác

Tại hội thảo trao đổi về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) do Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tổ chức, bà Katia D’Hulster - Điều phối viên trưởng khu vực tài chính Đông Á - Thái Bình Dương của WB cho biết hiện nay có nhiều tổ chức đang đề ra các tiêu chuẩn quốc tế quan trọng về giám sát và quản lý ngân hàng, như WB, Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), Tổ chức quốc tế các ủy ban chứng khoán (IOSCO), Tổ chức Giám sát hưu trí quốc tế (IOPS), Quỹ Tiền tệ quốc tế, Ủy ban Basel về giám sát ngân hàng (BCBS), Ủy ban về hệ thống tài chính toàn cầu (CGFS)…

Theo bà Katia D’Hulster, một hệ thống tài chính an toàn cần thỏa mãn những tiêu chí, tiêu chuẩn quan trọng như: tính toàn cầu, tính linh hoạt, tính có thể đánh giá, tính liên quan và then chốt, tính được chấp nhận rộng rãi. Để triển khai và đánh giá thực hiện các nguyên tắc dựa trên tiêu chuẩn quốc tế, cần hiểu rõ các tiêu chuẩn này và có sự ứng biến phù hợp với bối cảnh quốc gia.

Chia sẻ những bài học từ khủng hoảng tài chính toàn cầu liên quan đến việc quản lý, phục hồi và xử lý các ngân hàng, ông Geof Mortlock, chuyên gia giám sát cao cấp của WB cho biết những cuộc khủng hoảng tài chính trong vài thập niên qua đã có ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng hiện tại và việc phát triển chính sách trên toàn cầu, đồng thời cũng để lại bài học quan trọng.

Ông Geof Mortlock nêu rõ, căng thẳng hệ thống tài chính có thể lan rộng nhanh chóng, những khó khăn của một ngân hàng sẽ ảnh hưởng đến các ngân hàng khác, căng thẳng ngân hàng sẽ nhanh chóng dẫn đến phá sản ngân hàng, việc rút tiền gửi diễn ra rất nhanh chóng, có thể gây ra sự phá sản của một hay nhiều ngân hàng.

Từ những bài học trên, ông Geof Mortlock cho rằng các ngân hàng trong tình trạng căng thẳng tài chính cần có những kế hoạch kỹ lưỡng để khôi phục trạng thái ổn định tài chính; các cơ quan giám sát cần có sự can thiệp sớm một cách hiệu quả để hỗ trợ các ngân hàng trong tình trạng căng thẳng tài chính.

“Nếu một ngân hàng không thể khôi phục tình trạng ổn định tài chính, ngân hàng đó cần được xử lý một cách kịp thời. Việc phục hồi và giải quyết này cần dựa trên các mục tiêu rõ ràng được đề ra trong luật, chủ yếu liên quan đến duy trì ổn định tài chính, bảo vệ người gửi tiền qua các cơ chế bảo hiểm tiền gửi, tránh hoặc giảm đến mức tối thiểu nhu cầu đối với sự hỗ trợ của Chính phủ, duy trì kỷ luật thị trường mạnh mẽ với các ngân hàng”, ông Geof Mortlock nói.

Các chuyên gia cũng cho rằng khung đối phó hiệu quả với căng thẳng hay phá sản ngân hàng đòi hỏi các yếu tố: can thiệp sớm; các kế hoạch hồi phục ngân hàng; các chính sách, quyền hạn và kế hoạch giải quyết ngân hàng; nguồn hỗ trợ giải quyết; hỗ trợ thanh khoản khẩn cấp cho các ngân hàng có khả năng thanh toán.

Trong đó, việc giải quyết các ngân hàng đòi hỏi cần lập kế hoạch kỹ lưỡng, cơ quan giải quyết cần chuẩn bị các kế hoạch giải quyết toàn diện cho tất cả các ngân hàng lớn, mục đích là giảm thiểu tác động đến ổn định tài chính, giảm chi phí cho Chính phủ, tránh gây bất ổn cho người gửi tiền và những người cho vay khác. Ngoài ra, các kế hoạch giải quyết phải được kiểm tra thường xuyên.

Nhiều ý kiến cho rằng hệ thống pháp luật hiện hành của Việt Nam chưa đáp ứng yêu cầu phục hồi và giải quyết ngân hàng một cách hiệu quả. Luật Các tổ chức tín dụng còn thiếu hệ thống các mục tiêu rõ ràng về giải quyết ngân hàng, không định rõ thẩm quyền pháp lý đầy đủ trong vấn đề này. Ngoài ra, Luật Ngân hàng nhà nước còn chưa đầy đủ, thiếu các quy định về thẩm quyền cần thiết và các biện pháp bảo vệ trong hỗ trợ thanh khoản khẩn cấp hoặc trong việc chỉ định Ngân hàng Nhà nước là cơ quan giải quyết.

Giáo sư Andrew Godwin, cố vấn của WB cho rằng mục tiêu của việc sửa đổi luật là nhằm định rõ quyền hạn để tăng cường hiệu lực, hiệu quả, trách nhiệm giải trình và tính minh bạch của các cơ quan quản lý. Trong đó bao gồm cả ngân hàng trung ương, duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính, bảo vệ người gửi tiền trong phạm vi cơ chế bảo hiểm tiền gửi và ưu tiên người gửi tiền, giảm thiểu các rủi ro tài chính công.

Theo các chuyên gia, những yếu tố chính để các ngân hàng trung ương thực hiện hiệu quả quyền hạn của mình là sự độc lập về hoạt động, trách nhiệm giải trình, nguồn lực và sự bảo vệ về mặt pháp lý đối với bộ phận giám sát. Từ đó, Ngân hàng Nhà nước cần tận dụng tốt sự độc lập về hoạt động trong thực thi các thẩm quyền giải quyết.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho hay việc sửa đổi luật cần đặt trong tổng thể pháp luật Việt Nam, cần rà soát mở rộng các luật có liên quan như Luật Bảo hiểm tiền gửi, Luật Ngân hàng nhà nước; quan tâm đến việc sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật dưới luật, chú trọng các ưu tiên trong áp dụng pháp luật, thiết kế các hệ thống, cơ chế cảnh báo, xử lý sớm các biến động thị trường…