ĐBQH muốn chương riêng cho đấu thầu y tế, Bộ trưởng nói cần cân nhắc vì “không riêng y tế mới đặc thù”

Góp ý vào dự thảo Luật Đấu thầu sửa đổi sáng 15.11, nhiều ý kiến đại biểu đã nêu tới vấn đề đấu thầu trong y tế.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM) cho rằng đấu thầu chỉ là một phương tiện, không phải là mục đích. Mục đích của đấu thầu là để có những sản phẩm chất lượng và kiểm soát được giá cả. Nhưng thời gian qua xảy ra tiêu cực quá nhiều và hầu như toàn thể dự thảo luật có các quy định nhằm tăng cường những biện pháp làm sao để giám sát, tuy nhiên sẽ làm tăng thời gian, công sức và hiệu quả chống tiêu cực chưa rõ.

Theo nữ đại biểu, Luật Đấu thầu được Quốc hội khóa 13 ban hành cho tới thời điểm này đã bộc lộ rất nhiều khiếm khuyết trên thực tế cần phải được sửa đổi.

Các mặt hàng, nhóm sản phẩm sử dụng ngân sách đều phải đấu thầu, nhưng có thể chấp nhận chậm lại để không xảy ra tiêu cực. Tuy nhiên, có một số nhóm mặt hàng, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, việc cứu chữa người bệnh, ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh không thể chậm trễ.

"Việc đấu thầu trong y tế nên có một chương riêng. Trong chương 5 của dự thảo luật có một số điều, nhưng các điều đề cập về lĩnh vực đấu thầu thuốc, đặc biệt là đấu thầu thuốc chưa đủ", bà Lan nêu và đề xuất phải xem xét đa dạng hóa các phương thức để có được hàng hóa, dịch vụ, có được thuốc cho người bệnh, không chỉ có hình thức đấu thầu.

Cũng theo bà Lan, thuốc là mặt hàng thiết yếu, khi đấu thầu sẽ có tình trạng các đơn vị dự thầu từ chối không tham gia thầu hoặc hủy thầu. Trong trường hợp này, cần có cách giải quyết đặc biệt để có thuốc phục vụ điều trị cho bệnh nhân. Như vậy dẫn đến giá đấu thầu thuốc càng ngày càng thấp và không bảo đảm được chất lượng.

Ngoài ra, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cho rằng quy định về chọn giá kế hoạch cần phải rõ ràng, phải căn cứ theo thị trường thực tế, không thể căn cứ vào giá trúng thầu của năm trước để làm giá kế hoạch của năm sau. Điều này dẫn đến giá đấu thầu thuốc càng ngày càng thấp và không bảo đảm được chất lượng.

Nữ đại biểu cũng nhấn mạnh, mục tiêu của đấu thầu là chọn giá rẻ nhất, nhưng giải pháp nào để giá rẻ chất lượng phải bảo đảm, nhất là trong đấu thầu thuốc? Trong tiêu chí đấu thầu thuốc thiếu một tiêu chí rất quan trọng đó là đánh giá của bác sĩ điều trị đánh giá về thuốc, sử dụng thế nào, hiệu quả ra sao.

"Tôi đồng ý đây là vấn đề khó, cảm tính, và sau này nếu cơ quan kiểm tra điều tra có thể kết luận tại sao không chọn thuốc rẻ hơn mà chọn thuốc này đắt hơn, cho nên cần có quy định cụ thể. Đừng có nhìn ai cũng là tội phạm, bởi bản thân một bác sĩ với quá trình ăn học và lương tâm nghề nghiệp và lời thề trong công tác, ưu tiên đầu tiên của bác sĩ khi lựa chọn thuốc cho bệnh nhân đó chính là hiệu quả điều trị cho người bệnh. Đồng ý vẫn có những tiêu cực, nhưng chúng ta vẫn phải xem xét làm sao để đảm bảo chất lượng thuốc vẫn là quan trọng nhất", bà Lan nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Tri Thức (TP.HCM) cũng góp ý rằng trong dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) chỉ nói về đấu thầu thuốc là chưa đủ. Đại biểu Thức mong muốn ban soạn thảo bổ sung một chương riêng đối với đấu thầu y tế bởi lĩnh vực đấu thấu y tế có tính chuyên sâu rất cao.

Ngoài ra, ông Thức cho hay cần phải xem vật tư y tế hàng hóa đặc biệt vì nó liên quan trực tiếp đến tính mạng người bệnh.

Tại khoản 5, điều 39 "Khi đấu thầu được phép mua, được chọn xuất xứ để có những thiết bị y tế hiện đại để phục vụ người bệnh", đại biểu Nguyễn Tri Thức cho rằng nên sửa lại là cho phép các bệnh viện hạng đặc biệt hoặc bệnh viện tuyến cuối nên được phép lựa chọn thương hiệu để mua sắm thuốc hoặc trang thiết bị y tế.

“Có như vậy thì người nghèo và bệnh viện công mới được tiếp cận các phương pháp điều trị hiện đại và các thiết bị tiên tiến nhất”, ông Thức nêu.

Đại biểu Nguyễn Tri Thức cũng đề nghị nên quy định trường hợp cấp bách trong y tế, vì hiện giờ chỉ có quy định là cấp cứu, còn chưa quy định trường hợp cấp bách. Khi không có đơn vị nào dự thầu hoặc không trúng thầu thì không có thuốc hoặc trang thiết bị để điều trị cho người bệnh. Trường hợp cấp bách này thì xử lý như thế nào, tổ chức nào được phép xác định trường hợp cấp bách?

Về chỉ định thầu trong mua sắm trang thiết bị y tế đặc chủng, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) đề xuất bổ sung thêm trường hợp chỉ định thầu dành cho việc thực hiện mua một số loại trang thiết bị y tế đặc chủng trên thế giới chỉ có 1 hoặc 2 nhà sản xuất chế tạo và bán thương mại trên thị trường.

Về chỉ định thầu rút gọn, đại biểu Hà đề nghị dự thảo cần quy định về chỉ định thầu rút gọn trong trường hợp cấp bách thiên tai, dịch bệnh, mở rộng các trường hợp áp dụng chỉ định thầu rút gọn gồm cả trang thiết bị y tế, vật tư tiêu hao sinh phẩm, hóa chất xét nghiệm và thuốc.

Đại biểu cũng lưu ý cần phân biệt các trường hợp chỉ định thầu rút gọn và chỉ định thầu thông thường, không để xảy ra lúng túng trong việc áp dụng pháp luật như hiện nay.

Bà Hà cho rằng hoạt động đấu thầu thuốc tập trung có nhiều điểm khác, do đó, ban soạn thảo cần đưa ra nguyên tắc xác định nguồn vốn căn cứ lập kế hoạch đối với gói thầu mua sắm thuốc tập trung; đồng thời, cần làm rõ vai trò của đơn vị mua sắm thuốc tập trung trong quá trình đấu thầu, chủ đầu tư, bên mời thầu.

Trước ý kiến đề xuất có chương riêng về đầu thầu trong lĩnh vực y tế, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, cần phải cân nhắc bởi nếu có chương riêng sẽ phá vỡ kết cấu chung của luật và hệ thống pháp luật. Bởi vì không phải chỉ có lĩnh vực y tế mới có đặc thù đặc biệt mà còn nhiều lĩnh vực cần đặc thù, đặc biệt kể cả trong giáo dục đào tạo, trong thiên tai địch họa, chiến tranh, quốc phòng an ninh…