Lý do hàng vạn người đình công ở quốc gia 6 tháng không có ca COVID-19 ở cộng đồng

Bà Jacinda Ardern nhận được nhiều lời khen ngợi trên toàn cầu vì đã ngăn chặn sự truyền nhiễm COVID-19 tại địa phương thông qua chiến lược loại bỏ, áp đặt phong tỏa cứng rắn và đóng cửa biên giới quốc tế của New Zealand vào tháng 3.2020. Tuy nhiên, chiến thuật đó đang làm căng thẳng nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào lực lượng lao động nhập cư, dẫn đến chi phí cao hơn và sản lượng thấp hơn.

Các ngành chăn nuôi bò sữa, làm vườn, nhà ở, dịch vụ, y tế và rộng hơn là khu vực công đều báo cáo tình trạng thiếu nhân viên trầm trọng, nên kêu gọi chính phủ nới lỏng biên giới.

Áp lực có thể nhìn thấy vào ngày 9.8 khi khoảng 1.500 nữ hộ sinh bệnh viện nghỉ việc, với lý do làm việc quá sức do "thiếu hụt nghiêm trọng nhân viên". Hơn 30.000 y tá sẽ đình công vào cuối tháng 8, lần thứ hai kể từ tháng 6, để tìm kiếm tiền lương và điều kiện làm việc tốt hơn trong bối cảnh thiếu nhân viên.

Giám đốc dịch vụ công nghiệp của Tổ chức Y tá New Zealand - Glenda Alexander cho biết: “Chúng tôi dựa vào các y tá có trình độ quốc tế để đáp ứng nhu cầu nhân sự của mình nhưng với biên giới đóng cửa, chúng tôi không nhận được bất kỳ điều gì”.

Bà nói thêm: “Chim Kiwi sẽ không thể làm nghề điều dưỡng vì chúng bị dồn ép bởi khối lượng công việc và mức lương thấp. Các y tá đang cháy hết mình, bản thân họ đang mắc bệnh và thường xuyên lo lắng rằng sẽ mắc sai lầm có thể ảnh hưởng đến bệnh nhân".

Lĩnh vực khách sạn cũng gặp tình trạng tương tự. Khoảng 2.000 quán ăn đã ngừng phục vụ và tắt đèn vào tháng trước như một phần của chiến dịch kéo dài 2 tháng nhằm thu hút sự chú ý của chính phủ với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng đầu bếp và lao động có tay nghề cao khác.

Thủ tướng Jacinda Ardern đã chỉ ra rằng bà sẽ vẫn thận trọng khi phác thảo kế hoạch 6 tháng của chính phủ về sức khỏe cộng đồng và kiểm soát biên giới.

"Bất kỳ thay đổi nào với thiết lập biên giới sẽ được xem xét cẩn thận theo từng giai đoạn, dựa trên rủi ro. Chúng ta đã đi quá xa và giành được quá nhiều quyền tự do để vội vàng ở bước tiếp theo này và đi lùi lại", bà Jacinda Ardern nói hôm 9.8.

Tuần trước, bà Jacinda Ardern đã mở cửa cho công nhân thời vụ từ Samoa, Tonga và Vanuatu, các các quốc gia không có ca COVID-19 nào đang hoạt động, để giải quyết tình trạng thiếu lao động trong ngành làm vườn.

Đến nay New Zealand ghi nhận khoảng 2.500 ca mắc COVID-19 với 26 người tử vong, nằm trong số nước có tỷ lệ mắc COVID-19 thấp nhất thế giới, giúp bà Jacinda Ardern giữ được quyền lực dù từng giảm tín nhiệm vào tháng 10.2020. Ca COVID-19 lây truyền trong cộng đồng được báo cáo cuối cùng ở New Zealand là vào tháng 2.2021.

Lộ trình sẽ dựa trên những phát hiện từ một báo cáo của các chuyên gia, bao gồm cả các nhà dịch tễ học, có tiêu đề "Kết nối lại người New Zealand với thế giới". Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn đang thúc giục kế hoạch bao gồm việc nối lại nhập khẩu lao động, không sớm thì muộn.

Tỷ lệ thất nghiệp của nước này đang ở mức trước đại dịch COVID-19, với nhiều việc làm hơn cho lao động có tay nghề cao. Tỷ lệ sử dụng không đầy đủ, thước đo số người đang làm việc ít hơn mức họ muốn, đang ở mức thấp kỷ lục.

Tình trạng thiếu lao động đang đẩy chi phí lên cao khi các nhà tuyển dụng phải trả nhiều hơn để giữ nhân viên. Lạm phát hàng năm đạt mức kỷ lục 3,3% trong quý 2/2021, cao hơn nhiều so với dự đoán của ngân hàng trung ương.

Các nhà kinh tế cho rằng áp lực sẽ buộc Ngân hàng Dự trữ New Zealand (RBNZ) phải thắt chặt chính sách tiền tệ vào tuần tới để tránh nền kinh tế phát triển quá nóng.

Chuyên gia kinh tế trưởngSharon Zollner của ngân hàng ANZ cho biết: “Chính sách tiền tệ và tài khóa có thể hoạt động quá mức trong việc tạo ra nhu cầu”.

Chính phủ đã tăng cường kích thích kinh tế thông qua trợ cấp tiền lương, còn RBNZ đưa ra chương trình nới lỏng định lượng trị giá 100 tỉ USD New Zealand trong các chính sách do đại dịch gây ra, khiến bất bình đẳng gia tăng và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhà ở.

Một mối quan tâm lớn với Thủ tướng Jacinda Ardern cùng các nhà hoạch định chính sách là biến thể Delta đang hoành hành ở nước láng giềng Úc và thế giới.

Tháng trước, bà Jacinda Ardern phải đình chỉ cái gọi là "bong bóng du lịch" cho phép đi lại không có kiểm dịch giữa hai nước.

Các chuyên gia đã cảnh báo rằng sự xuất hiện của biến thể Delta ở New Zealand sẽ dẫn đến việc đóng cửa lâu hơn, đặc biệt là khi chỉ có 21% dân số cả nước đã được tiêm vắc xin đầy đủ.

Thủ tướng Jacinda Ardern nói: “Delta nguy hiểm hơn nhiều so với các chủng COVID-19 khác. Nó thay đổi cách tính rủi ro của chúng ta giống như cách nó đã thay đổi cách tính rủi ro của mọi người".