Mỹ củng cố ảnh hưởng tại các đảo quốc Thái Bình Dương

Lễ ký COFA với Palau dự kiến diễn ra vào ngày 22.5 dưới sự chứng kiến giữa Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Tổng thống Palau Surangel Whipps Jr tại Papua New Guinea. Một ngày sau đến hiệp ước với Micronesia được ký.

“Chúng tôi đã đạt tiến bộ trong chuyến thăm Quần đảo Marshall 3 ngày của tôi. Chúng tôi hy vọng sẽ ký thỏa thuận với Quần đảo Marshall trong vài tuần nữa”, theo đặc phái viên Yun.

Ký kết vào những năm 1980, COFA quy định Mỹ cung cấp hỗ trợ tài chính và quyền di cư không cần thị thực cho Micronesia, Palau, Quần đảo Marshall. Đổi lại 3 đảo quốc không cho nước khác ngoài Mỹ tiếp cận lãnh thổ đất liền, vùng biển lẫn không phận.

COFA với Micronesia và Quần đảo Marshall hết hạn vào năm 2023, COFA với Palau hết hạn vào năm 2024. Tổng thống Liên bang Micronesia David Panuelo vào tháng 2 thúc giục đẩy nhanh quá trình đàm phán gia hạn. Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Kritenbrink cũng khẳng định đây là ưu tiên hàng đầu. Tổng thống Joe Biden vào tháng 3 bổ nhiệm quan chức Joseph Yun làm đặc phái viên phụ trách đàm phán.

Gia hạn COFA là một phần quan trọng trong nỗ lực cạnh tranh ảnh hưởng với Trung Quốc tại Thái Bình Dương. Vốn dĩ Tổng thống Joe Biden sẽ có mặt chứng kiến lễ ký COFA tại Papua New Guinea, nhưng kế hoạch bị hủy bỏ vì vấn đề trần nợ công của Mỹ. Ngoại trưởng Blinken thay thế tham dự và còn dự kiến ký một loạt thỏa thuận quốc phòng và an ninh hàng hải song phương với Papua New Guinea, đồng thời gặp gỡ giới lãnh đạo Diễn đàn Các đảo Thái Bình Dương (PIF).

Ngày 17.5, phía Mỹ thông báo sẽ sắp xếp một hội nghị thượng đỉnh khác trong năm nay.