Bộ trưởng Y tế Mỹ Alex Azar hôm 20.5 nói rằng Mỹ đã ủng hộ và kêu gọi cho Đài Loan được cấp tư cách quan sát viên tại đại hội thường niên của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Phát biểu trên được Bộ trưởng Azar đưa ratrong một cuộc họp báo tại Geneve, Thụy Sĩ bên lề lễ khai mạc đại hội WHO thường niên. Trước đó, Trung Quốc đã ngăn chặn Đài Loan tham gia đại hội này.
Theo hãng thông tấn AP, trao đổi về tư cách quan sát viên của Đài Loan tại WHO, ông Azar cho biết: “Chúng tôi ủng hộ Đài Loan có vị thế tại Đại hội của Tổ chức Y tế Thế giới như trước đây họ đã có”.
“Chúng tôi nghĩ rằng điều quan trọng là 23 triệu dân (Đài Loan) có một tiếng nói và có thể chứng kiến các tiến trình ở đây và là một phần của đại hội này một cách thích hợp và phù hợp với thông lệ trong quá khứ”, Bộ trưởng Y tế Mỹ nói thêm.
Tuy nhiên, bất chấp sự khác biệt quan điểm về Đài Loan, ông Azar vẫn muốn giữ hòa khí với Bắc Kinh khi cho biết: “Chúng tôi có mối quan hệ tốt với Trung Quốc, đặc biệt về lĩnh vực y tế.”
Trong nhiều năm, Trung Quốc vẫn cho phép Đài Loan gửi quan sát viên tới đại hội thường niên của WHO, nhưng vài năm gần đây Bắc Kinh đã không tiếp tục duy trì việc này do mâu thuẫn giữa chính quyền Trung Quốc Đại Lục và Đài Loan ngày càng gia tăng kể từ khi bà Thái Anh Văn lên nắm quyền lãnh đạo hòn đảo tự trị này vào năm 2016.
Bà Thái- người đứng đầu Đảng Dân chủ Tiến bộ (DPP) - đã phải chịu khá nhiều áp lực từ phía Bắc Kinh trong việc yêu cầu xác nhận nguyên tắc “Một Trung Quốc” như theo “sự đồng thuận 1992” có được trước đó với Quốc dân Đảng. Tuy nhiên, bà Thái luôn bảo vệ quan điểm “giữ nguyên hiện trạng” và khẳng định “Đài Loan là xã hội dân chủ”.
Trước những tuyên bố thống nhất của Chủ tịch Tập Cận Bình hồi đầu năm nay, bà Thái Anh Văn khẳng định hòn đảo sẽ không chấp nhận nguyên tắc “một quốc gia, hai chế độ”, đồng thời nhấn mạnh tất cả các cuộc đàm phán qua eo biển cần được thực hiện trên cơ sở cấp chính phủ, minh bạch tôn trọng lẫn nhau.
Bà Thái sau đó cũng yêu cầu Trung Quốc cần có sự hiểu biết đúng đắn cũng như tôn trọng tâm tư nguyện vọng của người dân Đài Loan, và nhấn mạnh những hành động được cho là “bắt nạt chính trị” sẽ không đem lại hiệu quả trong mối quan hệ giữa Đài Bắc và đại lục.
Trước đó,Hạ viện Mỹ hôm 7.5 cũng đã thông qua dự luật ủng hộ Đài Loan trong bối cảnh cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung đang ngày càng trở nên căng thẳng.
Bước đi này của Mỹ được cho là phản ánh mối quan tâm đối với bất kỳ nỗ lực nào của Bắc Kinh nhằm gây ảnh hưởng đến Đài Loan - một trong những điểm nóng ngày càng sục sôi trong mối quan hệ Mỹ - Trung. Việc hạ viện Mỹ thông qua dự luật ủng hộ Đài Loan bất chấp Trung Quốc cũng trùng thời điểm hai nước đang tiếp tục giằng co trong đàm phán thương mại.
Mỹ hiện là nguồn cung cấp vũ khí chính của Đài Loan. Lầu Năm Góc cho biết hơn 15 tỉ USD vũ khí đã được Mỹbán cho Đài Bắc kể từ năm 2010.
Trung Quốc đã tăng cường áp lực để khẳng định chủ quyền của mình đối với Đài Loan, nơi vốn được coi là một tỉnh của Trung Quốc và là lãnh thổ thuộc Trung Quốc. Bắc Kinhđã nhiều lần đưa máy bay và tàu quân sự đi vòng quanh Đài Loan trong các cuộc tập trận trong vài năm qua, nỗ lực để cô lập Đài Loan trên phạm vi quốc tế, và làm giảm số đồng minh còn lại của Đài Loan.
Hoàng Vũ (theo AP)