NASA phóng thành công tàu vũ trụ của sứ mệnh Mặt trăng Artemis 1

Artemis 1 là chuyến bay thử nghiệm đầu tiên của siêu tên lửa Hệ thống phóng vũ trụ (SLS) và tàu vũ trụ Orion của NASA. SLS là tên lửa mạnh nhất mà NASA từng chế tạo, nặng khoảng 2.500 tấn và cao gần 100m. Trong khi đó, tàu Orion nặng 23 tấn và có đường kính 5m.

Đây là lần thứ 4 bộ đôi này lên bệ phóng. Hai lần đầu diễn ra vào tháng 3 và tháng 6 để thử nghiệm nạp nhiên liệu trước khi phóng. Lần thứ ba diễn ra vào giữa tháng 8, bộ đôi được chuẩn bị để phóng lên không gian nhưng bị hoãn do sự cố rò rỉ hydro lỏng và động cơ quá nhiệt.

Sau nhiều lần trì hoãn, siêu tên lửa SLS và tàu vũ trụ Orion của nhiệm vụ Artemis 1 đã rời bệ phóng 39B tại Trung tâm Vũ trụ Kennedy lúc 13 giờ 48 ngày 16.11 (giờ Việt Nam). Sau vụ phóng ngoạn mục vào lúc nửa đêm (giờ địa phương), tàu vũ trụ Orion không người lái của NASA đã đi vào quỹ đạo một cách an toàn.

Bên trong tàu là 3 hình nộm làm bằng vật liệu tái tạo sinh học, có nhiệm vụ thử nghiệm phản ứng trước mức độ rung, gia tốc và bức xạ. Đây được xem là 3 mối nguy hiểm đáng kể nhất đối với con người khi tiến vào không gian sâu.

David Melendrez, trưởng nhóm tích hợp hình ảnh Chương trình Orion tại Trung tâm Vũ trụ Johnson của NASA ở Houston, Mỹ cho biết: "Mỗi cánh của mảng năng lượng mặt trời trên tàu Orion đều có một camera gắn ở đầu đã được sửa đổi để sử dụng trong không gian, cung cấp tầm nhìn ra bên ngoài tàu vũ trụ".

Ngoài ra, các mảng năng lượng có thể linh động điều chỉnh vị trí hướng của chúng so với phần còn lại của tàu vũ trụ, điều này nằm giúp tối ưu hóa việc thu thập ánh sáng mặt trời được chuyển đổi thành điện năng để cung cấp năng lượng cho Orion.

Robert Cabana, Phó giám đốc NASA cho biết, gần 5 thập kỷ sau nhiệm vụ Apollo cuối cùng năm 1972, NASA thành lập chương trình Artemis nhằm đưa con người hạ cánh ở khu vực chưa khám phá trên Mặt trăng. Đây cũng là nhiệm vụ với những phương tiện mới của NASA như siêu tên lửa SLS và tàu vũ trụ Orion, kể từ khi cơ quan này ngừng hoạt động phi đội tàu con thoi hơn một thập kỷ trước.

Trong nhiệm vụ Artemis 1 dự kiến kéo dài 42 ngày, tàu vũ trụ không chở người Orion sẽ phóng tới quỹ đạo Mặt trăng nhờ tên lửa SLS, sau đó bay quanh Mặt trăng rồi quay về Trái đất. Trong chuyến bay, tàu vũ trụ Orion sẽ bay 64.000 km phía ngoài Mặt trăng, xa hơn 48.000 km so với kỷ lục lập bởi tàu Apollo 13. Lộ trình này mô phỏng chuyến bay mà phi hành đoàn Artemis 2 sẽ thực hiện vào năm 2024.

Nhiệm vụ Artemis 1 sẽ kiểm tra mọi bộ phận mới giúp mục tiêu khám phá không gian sâu trong tương lai trở nên khả thi. Nhiệm vụ Artemis 2 là chuyến bay có phi hành đoàn mà NASA hy vọng sẽ diễn ra vào năm 2024. Artemis 3, chuyến hạ cánh đầu tiên lên Mặt trăng với phi hành đoàn, được nhắm mục tiêu vào năm 2025 và sẽ sử dụng tàu đổ bộ Starship của SpaceX. Nhiệm vụ này sẽ đưa các phi hành gia đến một trong 13 địa điểm tiềm năng ở cực Nam Mặt trăng. Nhưng cả hai nhiệm vụ Artemis 2 và 3, tất nhiên đều phụ thuộc vào cách Artemis 1 hoạt động.

Không phải là trùng hợp khi NASA đặt tên chương trình trở lại Mặt trăng là Artemis (tên người chị sinh đôi của thần Apollo trong thần thoại Hy Lạp). Artemis sẽ tiếp nối chương trình Apollo nổi tiếng bằng cách phóng nhiệm vụ có người lái tới Mặt trăng nhưng theo cách mới. Mục tiêu của chương trình bao gồm đưa phi hành đoàn đa sắc tộc lên Mặt trăng và lần đầu tiên khám phá cực Nam chìm trong bóng tối. Chương trình tham vọng này cũng hướng tới thiết lập khu định cư bền vững trên Mặt trăng và tạo ra những hệ thống tái sử dụng cho phép con người khám phá sao Hỏa.