Người gốc Á đầu tiên được đúc hình trên tiền xu Mỹ là ai?

Hình ảnh của nữ diễn viên Wong, với tóc mái ngố và đôi lông mày mảnh đặc trưng, sẽ xuất hiện trên mặt sau của đồng 25 xu mới từ ngày 24.10, tròn một thế kỷ sau khi bà nhận được vai chính đầu tiên.

Đây là mẫu thiết kế thứ 5 trong chương trình đúc tiền xu American Women Quarters. Trên mỗi đồng xu, một mặt sẽ in hình tổng thống đầu tiên của nước Mỹ George Washington, mặt kia sẽ in hình chân dung của những phụ nữ tiên phong trong các lĩnh vực khác nhau. Bốn mẫu 25 xu còn lại đều được đưa vào sản xuất trong năm nay, sẽ khắc hình nhà thơ và nhà hoạt động Maya Angelou, người phụ nữ Mỹ đầu tiên bay vào không gian Sally Ride, nhà lãnh đạo tộc người bản địa Cherokee Wilma Mankiller và nhà hoạt động vì quyền bầu cử của phụ nữ Nina Otero-Warren. Hai người phụ nữ sau cùng, cùng với nữ minh tinh Wong được lựa chọn để đúc tiền nhờ ý kiến đóng góp từ công chúng.

"Những thiết kế đồng xu đầy cảm hứng này kể về câu chuyện của 5 người phụ nữ phi thường có những đóng góp không thể xóa nhòa trong văn hóa Mỹ", Giám đốc quyền lực của US Mint, Alison Doone cho biết.

Được coi là ngôi sao người Mỹ gốc Hoa đầu tiên của ngành điện ảnh, bà Wong đã vượt qua sự phân biệt đối xử sâu rộng để tạo dựng sự nghiệp trải dài 4 thập niên trong lĩnh vực điện ảnh, sân khấu và phát thanh. Bà đã diễn xuất cùng với các biểu tượng điện ảnh như Marlene Dietrich, Joan Crawford và Laurence Olivier, xuất hiện trên sân khấu ở London, New York.

Sinh ra ở Los Angeles, Wong bắt đầu diễn xuất năm 14 tuổi và nhận vai chính trong The Toll of the Sea vào năm 1922. Bà tiếp tục xuất hiện trong hàng chục bộ phim nhưng phải đối mặt với nạn phân biệt chủng tộc sâu sắc ở Hollywood, để thoát ra khỏi vai diễn mang tính khuôn mẫu.

Wong chuyển đến châu Âu vào những năm 1920, nhưng sau đó quay trở lại Mỹ để tạo dựng nên những tác phẩm để đời. Trong đó không thể nhắc đến Shanghai Express, bộ phim lãng mạn - phiêu lưu năm 1932 đã mang lại cho Wong một trong những vai diễn nổi tiếng nhất trong sự nghiệp của bà. Phim có sự tham gia của Marlene Dietrich trong vai một tay giang hồ khét tiếng. Wong vào vai một hành khách ngồi khoang hạng nhất và bị bắt làm con tin trong chuyến hành trình xuyên Trung Quốc bằng tàu hỏa dài 3 ngay vào thời nội chiến Trung Quốc.

Phim có nhiều cảnh sex nóng bỏng so với văn hóa Á Đông thời đó, vì thế, Wong đã bị báo chí Trung Quốc tẩy chay với những lời lẽ sâu cay: "Cô ta đã trở thành một búp bê sứ Trung Hoa ở Hollywood, một biểu tượng gợi dục, một con điếm rẻ tiền mua vui cho đám đàn ông nước ngoài".

Phong cách sành điệu của Wong cũng giúp bà trở thành một biểu tượng thời trang ở Mỹ. Bà Wong thường kết hợp váy áo truyền thống của Trung Quốc với phong cách flapper của thập niên 1920 với những nét chấm phá khác lạ. Bà từng được Hiệp hội Ma cà rồng Mayfair ở New York bầu chọn là người phụ nữ ăn mặc đẹp nhất thế giới, được củng cố vị trí là một biểu tượng thời trang quốc tế. Vào những năm 1950, bà cũng trở thành người Mỹ gốc Á đầu tiên giành được vai chính trong một bộ phim truyền hình Mỹ, đóng vai một thám tử giải quyết bí ẩn trong chương trình The Gallery of Madame Liu-Tsong. 

Trong suốt cuộc đời của mình, bà Wong đã lên tiếng ủng hộ việc đối xử bình đẳng hơn với các diễn viên người Mỹ gốc Á ở Hollywood. Bà nhận ngôi sao trên Đại lộ Danh vọng Hollywood vào năm 1960, một năm trước khi bà qua đời ở tuổi 56 sau một cơn đau tim đột ngột.

Nhà thiết kế đồng xu Emily Damstra cho biết: "Nhiều diễn viên nổi bật từ những năm 1920 và 1930 đã được treo khung ảnh tại các rạp chiếu phim, vì vậy tôi nghĩ việc giới thiệu Anna May Wong theo cách này là rất hợp lý. Cùng với sự chăm chỉ, quyết tâm và kỹ năng mà Anna May Wong mang lại cho nghề diễn viên, tôi nghĩ rằng chính khuôn mặt và cử chỉ biểu cảm của bà ấy đã thực sự làm say lòng khán giả điện ảnh". 

Cho đến năm 2025, chương trình American Women Quarters sẽ chọn 5 phụ nữ khác nhau mỗi năm để giới thiệu trên mặt sau của đồng 25 xu. Các thiết kế của năm tới sẽ vinh danh phi công Bessie Coleman, nhà soạn nhạc Edith Kanaka'ole, cựu đệ nhất phu nhân Eleanor Roosevelt, nhà báo kiêm nhà hoạt động Jovita Idar và diễn viên múa ba lê Maria Tallchief.