‘Omicron chỉ ra rằng thế giới ở gần thời điểm bắt đầu đại dịch, biến thể tiếp theo có thể nguy hiểm hơn’

Jeremy Farrar là Giám đốc Quỹ Wellcome Trust, cựu thành viên cơ quan tư vấn khoa học của chính phủ Anh. Wellcome Trust là một quỹ từ thiện có trụ sở tại London (thủ đô Anh), tập trung vào nghiên cứu sức khỏe.

Đã gần hai năm kể từ lần đầu tiên chúng ta nghe nói về COVID-19 và một năm từ khi vắc xin đầu tiên được tung ra, những tiến bộ đáng kinh ngạc trong chống dịch đang bị lãng phí.

Chúng ta sống trong tâm trạng lo âu nhiều tháng qua, với các nước giàu hơn chỉ tập trung vào đối nội rất chớp nhoáng, bị ru ngủ khi nghĩ rằng điều tồi tệ nhất của đại dịch đang ở phía sau. Biến thể Omicron nhắc nhở rằng chúng ta vẫn ở gần thời điểm bắt đầu đại dịch hơn là kết thúc.

Có rất nhiều điều chúng ta cần tìm hiểu về Omicron. Vẫn còn phải chờ xem nó có phải là biến thể thay đổi đại dịch và thực sự tránh được vắc xin cũng như các phương pháp điều trị hiện tại không.

Nghiên cứu sẽ cho bạn biết nhiều điều hơn trong những ngày và tuần tới. Chúng ta phải theo dõi và xem xét dữ liệu chặt chẽ trong khi cho các nhóm khoa học cần thời gian để đưa ra câu trả lời.

"Dù rất lo lắng về các quốc gia có khả năng tiếp cận vắc xin hạn chế, tôi vẫn hy vọng rằng vắc xin hiện tại sẽ tiếp tục bảo vệ chúng ta chống lại bệnh nghiêm trọng và tử vong, nếu người dân được tiêm chủng đầy đủ. Thế nhưng, điều đó có thể không xảy ra với các biến thể tiếp theo", ông Jeremy Farrar chia sẻ.

SARS-CoV-2 tiếp tục lây lan trong các quần thể phần lớn chưa được tiêm vắc xin trên toàn cầu càng lâu thì càng có nhiều khả năng một biến thể có thể vượt qua vắc xin và phương pháp điều trị hiện tại sẽ xuất hiện. Nếu điều đó xảy ra, chúng ta sẽ quay trở lại thời điểm bắt đầu đại dịch.

Những việc cấp bách cần thực hiện ngay bây giờ: Đeo khẩu trang trong nhà ở nơi công cộng, tăng cường xét nghiệm, giãn cách xã hội, cách ly người dương tính với COVID-19, tiêm vắc xin cho tất cả để giúp giảm lây truyền và bảo vệ khỏi bệnh tật. Chúng ta có thể không bao giờ biết chắc chắn Omicron có nguồn gốc như thế nào hoặc ở đâu, nhưng phải tiếp tục ưu tiên bảo vệ những người dễ bị tổn thương nhất, bao gồm những ai suy giảm hệ miễn dịch, người già và nhân viên y tế.

Việc các nước đang chuyển sang sử dụng mũi vắc xin COVID-19 tăng cường để bảo vệ người dân của mình là dễ hiểu. Điều này phải diễn ra song song với việc đảm bảo nguồn cung vắc xin toàn cầu. Nguồn cung vắc xin đang tăng lên, và với ý chí chính trị, điều đó có thể đạt được. Sở hữu phần lớn nguồn cung vắc xin hiện có, các nước giàu phải chia sẻ liều lượng nhiều hơn trong những tháng tới.

COVID-19 đã giết chết hàng triệu người và thay đổi cuộc sống hàng ngày của mọi người, nhưng chúng ta phải làm mọi thứ có thể để tránh trở lại tình trạng phong tỏa - một dấu hiệu cho thấy dịch vụ sức khỏe cộng đồng đã thất bại.

Bằng cách tiếp tục phớt lờ những lời cảnh báo và chỉ tập trung vào dân số quốc gia của họ, các nhà lãnh đạo thế giới đang đùa với lửa và khiến sự tiến bộ khó đạt được của chúng ta gặp rủi ro. Thật không thể tin được là ACT - Accelerator vẫn đang phải xin tài trợ khẩn cấp để chấm dứt đại dịch này.

Sáng kiến ACT - Accelerator là chương trình hợp tác toàn cầu mang tính đột phá nhằm đẩy nhanh quá trình phát triển và phân phối công bằng vắc xin, phương pháp chẩn đoán và trị liệu nhằm đối phó với đại dịch COVID-19 ở tất cả quốc gia bất kể mức thu nhập.

Quan trọng là các nhà lãnh đạo thế giới phải nhận ra điều này vì nó vẫn là mối đe dọa cấp bách nhất mà thế giới phải đối mặt.

Thiếu sự lãnh đạo đang khiến đại dịch kéo dài, với việc các chính phủ không muốn thực sự giải quyết vấn đề tiếp cận bất bình đẳng với vắc xin, xét nghiệm COVID-19 và điều trị. Chúng ta vẫn chưa kiểm soát được đại dịch này, Omicron hoặc một biến thể tồi tệ hơn có thể phát sinh bất cứ lúc nào.

Đã có những bài phát biểu tuyệt vời, những lời nói ấm áp nhưng không phải là những hành động cần thiết để đảm bảo quyền tiếp cận công bằng với những gì chúng ta biết là có tác dụng và sẽ khiến đại dịch kết thúc.

Ngay cả trước khi biết đến biến thể Omicron, bức tranh toàn cầu đã trở nên vô cùng rắc rối.

Làn sóng dịch thứ tư mà chúng ta đang thấy ở châu Âu và Nam Phi sẽ sớm đến với châu Á, Mỹ, Trung Mỹ và Nam Mỹ. Khi Anh chuyển giao chức Chủ tịch G7 cho Đức và Ý trao chức Chủ tịch G20 cho Indonesia vào cuối tháng 12, điều quan trọng là các nhà lãnh đạo thế giới phải nhận ra điều đó vì nó vẫn là mối đe dọa cấp bách nhất mà thế giới phải đối mặt.

Chúng ta sẽ chỉ chấm dứt được đại dịch này bằng cách hợp tác cùng nhau trên toàn cầu và chia sẻ quyền truy cập vào tất cả các công cụ y tế công cộng quan trọng cần thiết để giảm lây truyền cũng như cứu mạng người khắp mọi nơi.

“Thật đáng kinh ngạc và hết sức thất vọng khi đã hai năm trôi qua, nhiều chính phủ vẫn chưa thức tỉnh và nhận ra vấn đề nằm ở tư lợi trong vắc xin. Hành động vì lợi ích quốc gia sẽ chỉ kéo dài cuộc khủng hoảng này, nhốt chúng ta vào một chu kỳ của những làn sóng dịch, những biến thể mới, những sinh mạng bị mất và tiếp tục gián đoạn kinh tế và xã hội. Không quốc gia nào nên tin rằng họ đã an toàn tuyệt đối vì đã tiêm vắc xin cho người dân của họ. Chúng ta có thể và phải làm điều này tốt hơn”, Jeremy Farrar bình luận.