Ngay sau khi trúng cử Tổng thống Nga lần thứ tư, lần đầu tiên ông Vladimir Putin đề cập vụ đầu độc cựu đại tá tình báo Nga phản quốc và làm điệp viên cho Anh, nói Nga không hề sở hữu chất độc thần kinh cấp quân sự Novichok.
Ông Putin tuyên bố Nga đã bị Anh vu oan giá họa, và ông chỉ biết chuyện từ giới truyền thông: “Điều đầu tiên lọt vào đầu tôi là nếu nó là một chất độc thần kinh cấp quân sự thì người ta chết ngay tại chỗ”.
Chất độc thần kinh Novichok làm nhịp tim đập chậm lại, khí quản bị tắc và gây ra tử vong do ngạt thở.
Ông Putin nói tiếp: “Kế nữa, Nga không hề có thứ chất độc này. Chúng tôilà quốc gia đầu tiên hủy toàn bộ kho vũ khí hóa họctrước sự chứng kiến của các tổ chức quốc tế, không như vài nước khác hứa hủy nhưng đáng tiếc là họ không giữ lời hứa''.
Đó là diễn biến mới nhất xung quanh vụ cựu đại tá tình báo quân đội Nga (GRU) Sergei Skripal, 67 tuổi, và con gái ông là Yulia, 34 tuổi, bị đầu độc bằng chất độc thần kinh cấp quân sự Novichok.
Hai cha con được phát hiện bất tỉnh trên một băng ghế ở thành phố Salisbury (Anh) hôm 4.3. Hiện hai cha con đang trong tình trạng nguy kịch, trong một bệnh viện ở Salisbury.
Theo kênh thời sự ABC News (Mỹ), hai cha con có thể bị nhiễm chất độc thần kinh từ hệ thống thông gió của chiếc xe BMW 320D của ông Skripal. Hiện cảnh sát chống khủng bố Anh truy tìm chiếc xe có biển số HD09 WAO. ABC cũng dẫn lời các quan chức tình báo nói có 38 người ở Salisbury bị nhiễm Novichok, trong khi báo Sun on Sunday đưa tin bạn trai của Yulia Skripal là một đặc vụ ngầm của Nga, và Yulia làm việc cho Sứ quán Mỹ ở Moscow.
Dù quan hệ Nga - Anh căng thẳng, ông Putin nói Moscow sẵn sàng hợp tác với cuộc điều tra của Anh, chỉ cần Anh tỏ ý quan tâm sự hợp tác của Nga. Ông cũng gọi vụ đầu độc cha con nhà Skripal là “thảm họa”.
Cùng ngày 18.3, Ngoại trưởng Anh Boris Johnson nói Nga trữ chất độc thần kinh Novichok và đầu tư nghiên cứu nhằm sử dụng loại vũ khí này trong các vụ ám sát.
Trước đó, các quan chức Anh đã trục xuất 23 nhà ngoại giao Nga ở London, và Nga cũng trả đũa bằng cách trục xuất 23 nhà ngoại giao Anh ở Moscow, đóng cửa lãnh sự quán Anh ở St Petersburg và đóng cửa các hoạt động Nga ở Hội đồng Anh, cơ quan phổ biến văn hóa Anh ra nước ngoài.
Hội đồng an ninh quốc gia Anh cũng sẽ họp để tìm thêm các biện pháp trừng phạt Nga. Bộ Ngoại giao Anh xác nhận sẽ có một điều khoản mới trong dự thảo luật trừng phạt Nga để trình Hạ viện Anh sau ngày 1.4 tới.
Trong ngày 19.3, Ngoại trưởng Johnson sẽ báo vụ việc với Ủy ban đối ngoại thuộc Liên hiệp châu Âu (EU), với hy vọng có được tuyên bố chung quytội Nga tiến hành vụ đầu độc cha con Skripal.
Ông Johnson cũng nói các nhà khoa học thuộc Tổ chức Cấm Vũ khí hóa học (OPCW) sẽ đến Anh trong ngày 19.3 để phân tích mẫu chất độc đã đầu độc cha con Skripal và sĩ quan cảnh sát Nick Bailey.
Đại sứ Nga tại EU Vladimir Chizhov nói chính điệp viên Anh trữ chất độc thần kinh Novichok tại một cơ sở sản xuất vũ khí hóa học ở thành phố Porton Down (cách Salisbury 8 dặm) và Nga không dính líu vụ đầu độc, không trữ hoặc sản xuất Novichok.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zarakhova nói nguồn gốc Novichok có thể xuất phát từ các nước nghiên cứu vũ khí hóa học từ cuối những năm 1990 cho đến nay, và bà nêu Anh, Slovakia, Cộng hòa Czech và Thụy Điển là những quốc gia theo đuổi chương trình Novichok.
Ông Aleksandr Shulgin, đại diện Nga ở OPCW tuyên bố chương trình nghiên cứu Novichok được phát triển từ thời Liên Xô đã bị đánh cắp, đưa ra nước ngoài sau khi Liên Xô tan rã.
Bảo Vĩnh (theo Washington Times)