Ông Trump làm điều chưa từng có nếu chấp nhận thỏa thuận TikTok-Oracle, Trung Quốc lên tiếng

Hôm 14.8, Tổng thống Trump đã ban hành lệnh hành pháp buộc ByteDance thoái vốn khỏi TikTok ở Mỹ trong bối cảnh lo ngại rằng dữ liệu cá nhân 100 triệu người dùng nước này có thể bị chuyển cho Chính phủ Trung Quốc. Ông Trump đe dọa sẽ cấm TikTok ở Mỹ sớm nhất là vào ngày 20.9 nếu ByteDance không tuân thủ.

Theo Reuters, ByteDance đã đệ trình kế hoạch lên chính quyền Trump để giữ phần lớn cổ phần trong hoạt động kinh doanh của TikTok và tạo trụ sở chính cho TikTok tại Mỹ. Đề xuất đang được xem xét bởi Ủy ban Đầu tư Nước ngoài tại Mỹ (CFIUS), hội đồng thuộc chính phủ Mỹ do Bộ Tài chính chủ trì.

“Về mặt khái niệm, tôi có thể nói với bạn rằng tôi không thích điều đó (ByteDance giữ phần lớn quyền sở hữu TikTok - PV). Điều này đã được báo cáo nhưng vẫn chưa nói với tôi. Nếu đúng như vậy, tôi sẽ không hài lòng”, ông Trump trả lòi các phóng viên tại Nhà Trắng hôm 16.9, đồng thời cho biết sẽ được thông báo ngắn gọn về thỏa thuận và xem xét nó hôm nay.

Nếu chấp thuận thỏa thuận, ông Trump sẽ phải sửa đổi một lệnh hành pháp đã ký vào ngày 14.8 chỉ đạo ByteDance thoái vốn khỏi TikTok tại Mỹ. Đây là điều mà chưa có Tổng thống Mỹ nào từng làm trong lịch sử đánh giá an ninh quốc gia, các chuyên gia CFIUS cho biết.

“Sau khi CFIUS đưa ra khuyến nghị với tổng thống và ông đã ban hành lệnh hành pháp yêu cầu thoái vốn, việc các bên đàm phán về một giải pháp trong trường hợp thoái vốn là điều chưa từng có, dù rõ ràng việc sửa đổi lệnh sẽ thuộc thẩm quyền của tổng thống”, Aimen Mir, người giám sát các đánh giá của CFIUS từ năm 2014 đến 2018 với tư cách là Phó Trợ lý Bộ trưởng An ninh Đầu tư tại Bộ Tài chính Mỹ, cho hay.

ByteDance, Nhà Trắng và Bộ Tài chính Mỹ chưa đưa ra bình luận về chuyện này.

Để chắc chắn, CFIUS đã cho phép các công ty nước ngoài giữ các tài sản nhạy cảm của Mỹ trong nhiều trường hợp, bằng cách áp đặt giám sát và hạn chế về cách chúng được vận hành.

Lenovo (Trung Quốc) mua lại mảng kinh doanh máy tính cá nhân của IBM vào năm 2005 và SoftBank Group (Nhật Bản) đã mua lại nhà cung cấp dịch vụ không dây Sprint (Mỹ) vào năm 2013 bằng cách đồng ý với các điều kiện của CFIUS, chẳng hạn như cho phép Chính phủ Mỹ có tiếng nói về các mối quan hệ với hội đồng quản trị và nhà cung cấp. Theo các nguồn tin, ByteDance đã đề xuất các biện pháp tương tự với CFIUS.

“Ngay cả khi đơn vị liên kết của một công ty có liên quan đến CFIUS, miễn là nó được tách biệt để làm thỏa mãn CFIUS, thì giao dịch có thể thành công. CFIUS đã yêu cầu và hài lòng với các biện pháp giảm thiểu rủi ro an ninh trong quá khứ”, Nevena Simidjiyska, luật sư tại công ty Fox Rothschild (Mỹ), cho hay.

ByteDance từng xem xét việc thoái vốn phần lớn cổ phần trong TikTok ở Mỹ. Vào tháng 8 vừa qua, ByteDance đàm phán bán TikTok ở Mỹ cho Microsoft, song mới đây lại từ chối mức giá 20 tỉ USD từ đại gia phần mềm Mỹ để chọn Oracle làm đối tác công nghệ.

Chưa rõ liệu công ty Trung Quốc có từ bỏ phần lớn quyền sở hữu TikTok để đạt được thỏa thuận với Nhà Trắng hay không.

Theo các chuyên gia CFIUS, một rào cản khác với ByteDance là đang thảo luận việc cung cấp cổ phần thiểu số trong TikTok cho Oracle, đồng thời để công ty này tiếp quản việc quản lý dữ liệu người dùng TikTok và đảm bảo nó tránh rào cản từ Trung Quốc.

CFIUS thường kêu gọi các bên chịu trách nhiệm dàn xếp an ninh độc lập với các công ty mà họ giám sát. Chẳng hạn trường hợp CFIUS cho phép China Oceanwide Holdings Group (Trung Quốc) mua lại công ty bảo hiểm Genworth Financial (Mỹ) hai năm trước. CFIUS đã buộc China Oceanwide sử dụng nhà cung cấp dịch vụ bên thứ ba có trụ sở tại Mỹ để quản lý dữ liệu người mua bảo hiểm của Genworth Financial. Nhà cung cấp đó không có cổ phần trong hoạt động kinh doanh của Genworth Financial.

“Để CFIUS cảm thấy thoải mái với bên thứ ba có sở hữu cổ phần và trách nhiệm bảo mật, họ sẽ phải có cơ sở vững chắc để tin tưởng đối tác kinh doanh Mỹ, kết luận rằng các biện pháp an ninh sẽ hiệu quả về mặt kỹ thuật và tin tưởng rằng việc kinh doanh có thể thành công về mặt thương mại ngay cả khi tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp an ninh”, Aimen Mir nhận định.

Oracle không trả lời khi được đề nghị bình luận về vấn đề này.

ByteDance đề cập đến Oracle như “đối tác công nghệ đáng tin cậy”. Thế nhưng, CFIUS trước đây từng từ chối việc sử dụng "các đối tác công nghệ đáng tin cậy" khi xem xét liệu ByteDance có nên thoái vốn khỏi TikTok không.

Khi được hỏi về ByteDance hôm nay, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc - Uông Văn Bân kêu gọi Mỹ tôn trọng các nguyên tắc của nền kinh tế thị trường và cạnh tranh bình đẳng. Bên cạnh đó, ông Uông Văn Bân nói rằng thỏa thuận giữa TikTok với Oracle ở Mỹ cần phải được Trung Quốc chấp thuận.

Nói chung, đề xuất của ByteDance về việc Oracle trở thành đối tác công nghệ với TikTok sẽ cần sự chấp thuận của cả quan chức Trung Quốc lẫn Mỹ.

Nhân Hoàng