Đảng viên Cộng hòa sẽ có cơ hội chiến đấu cùng nhau khi Hạ viện bỏ phiếu về gói cứu trợ coronavirus trị giá 1,9 ngàn tỉ USD vào 26.2 và ông Donald Trump tái xuất trong bài phát biểu trước những thành viên bảo thủ nhất của đảng tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC) hôm 28.2.
Nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện và Hạ viện - Mitch McConnell và Kevin McCarthy - đã tập trung vào việc tập hợp các cuộc họp kín để chống lại dự luật lớn của Tổng thống Joe Biden, tránh xa những chia rẽ nội bộ vì vụ bạo loạn ở Điện Capitol ngày 6.1 và cuộc luận tội cựu Tổng thống Trump.
Song, những nỗ lực đó khó được duy trì khi ông Trump nói chuyện với Ủy ban Hành động Chính trị Bảo thủ hôm 28.2 và có khả năng sẽ lấn át nỗ lực của đảng để chiếm lại đa số ghế trong Quốc hội vào năm 2022.
Khả năng mất tập trung đã được thể hiện đầy đủ trong cuộc họp báo hôm 24.2, khi các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa ở Hạ viện tìm cách phá hủy dự luật cứu trợ coronavirus của đảng Dân chủ.
Các phóng viên đã tận dụng cơ hội để hỏi liệu các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa có nghĩ rằng Trump nên giành được sự chú ý chỉ 2 tháng sau khi những người ủng hộ ông phát động cuộc tấn công gây chết người ở Điện Capitol để nhấn mạnh tuyên bố sai lầm của cựu tổng thống rằng thất bại trong cuộc bầu cử do gian lận trên diện rộng.
Kevin McCarthy trả lời “Có”, nhưng Liz Cheney, người cấp cao nhất trong số 10 đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện bỏ phiếu để luận tội Trump về cáo buộc kích động nổi dậy, đã nhanh chóng phản bác lại quan điểm đó.
Thoát nạn sau nỗ lực của những người trung thành với Trump nhằm lật đổ bà khỏi ghế chủ tịch hội nghị vì ủng hộ việc luận tội ông, Liz Cheney (Đảng viên Cộng hòa cao cấp thứ 3 ở Hạ viện) nói: “Tôi không tin rằng ông ấy nên đóng một vai trò nào đó trong tương lai của đảng hoặc đất nước”.
Trump đã chỉ trích lãnh đạo phe thiểu số ở Thượng viện - Mitch McConnell, người nói ông phải chịu trách nhiệm về mặt thực tế và đạo đức về vụ bạo loạn ở Điện Capitol khiến 5 người, trong đó có 1 cảnh sát.
“Mitch chỉ thuộc hàng chính trị gia vặt vãnh, xấu tính, cau có, không bao giờ cười và nếu các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa tiếp tục đi theo ông ta, họ sẽ không chiến thắng lần nữa”, ông Trump phản pháo Mitch McConnell vào tuần trước.
Kể từ đó, Mitch McConnell đã cố gắng tránh thảo luận về Trump, nói với các phóng viên: "Điều bạn cần tập trung vào là chúng tôi thống nhất như thế nào hiện nay để đối lập với những gì chính quyền Biden đang cố gắng làm".
Điều chưa rõ ràng là liệu Trump có muốn trả thù những nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu luận tội ông hay không. Theo vài nguồn tin, những người trong số 10 nghị sĩ đảng Cộng hòa tại Hạ viện bỏ phiếu ủng hộ luận tội Trump hôm 13.1 đang đối mặt với những thách thức tiềm tàng trong cuộc bầu cử sơ bộ cho năm 2022, khi quyền kiểm soát lại cả hai viện ở Quốc hội bị đe dọa.
Ông Trump đã bày tỏ mong muốn khiến những nhà lập pháp đó trả giá bằng cách hỗ trợ những người thách thức chính với họ, theo một cố vấn của cựu Tổng thống Mỹ. Điều này có thể khiến ông Trump trở thành át chủ bài trong cả cuộc bầu cử năm 2022 cũng như tranh cử tổng thống năm 2024.
Trump nói rằng ông sẽ cân nhắc việc tái tranh cử và chỉ có khả năng sẽ làm phức tạp kế hoạch cho các ứng cử viên Tổng thống Mỹ tiềm năng khác của đảng Cộng hòa, trong đó có cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo và cựu Phó tổng thống Mike Pence.
Ngoài Mike Pompeo, Kristi Noem (Thống đốc Nam Dakota) - đảng viên Cộng hòa được coi là ứng cử viên có thể tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ phát biểu tại CPAC.
Hai đảng viên Cộng hòa đáng chú ý của chính quyền Trump không có trong danh sách diễn giả CPAC là Nikki Haley - cựu đại sứ Liên Hợp Quốc và cựu Phó Tổng thống Mike Pence.
Pence không phát biểu tại CPAC và một nguồn tin cho biết ông đã thông báo vài tuần trước rằng mình cùng gia đình quyết định giữ trạng thái im lặng trong nửa đầu năm nay. Cựu Phó tổng thống Mỹ mong được tham dự các hội nghị trong tương lai.
Thượng nghị sĩ Rick Scott, người chủ trì chi nhánh chiến dịch của đảng Cộng hòa tại Thượng viện được gọi là Ủy ban đảng Cộng hòa Quốc gia ở Thượng viện, nói ông tin tưởng Trump sẽ là một người chơi trong nhóm.
“Tôi nói với ông ấy rằng tôi muốn giành chiến thắng vào năm 2022 và rằng tôi sẽ nói rất cụ thể về vị trí mà tôi nghĩ ông ấy có thể giúp ích. Ông ấy sẽ đưa ra quyết định liệu có muốn làm điều đó hay không”, Rick Scott chia sẻ, dù Trump từ lâu đã thể hiện sự sẵn sàng bất chấp lời khuyên.
Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa ước tính rằng hơn 25 triệu cử tri đã được lôi kéo vào đảng này kể từ khi ông Trump đắc cử Tổng thống Mỹ năm 2016. Những người ủng hộ Trump lưu ý rằng ông đã thu hút được 74 triệu phiếu bầu, nhiều hơn bất kỳ ứng cử viên đảng Cộng hòa nào khác trong lịch sử, dù con số đó thấp hơn so với 81 triệu người bỏ phiếu cho ông Biden trong cuộc bầu cử lập kỷ lục vào tháng 11.2020.
Số phiếu bầu cho Trump có thể khiến đảng Cộng hòa khó quay lưng lại với ông ngay cả khi muốn vậy.
“Tổng thống Trump và chủ nghĩa dân túy chiếm rất nhiều trong đảng của chúng tôi. Những người như tôi, theo chủ nghĩa bảo thủ truyền thống hơn, chỉ là thiểu số”, Thượng nghị sĩ Mitt Romney, 1 trong 7 đảng viên Cộng hòa bỏ phiếu luận tội Trump kích động nổi dậy, nói với các phóng viên.
Một số người ủng hộ Trump đã háo hức thổi bùng ngọn lửa xung đột trong tuần này. Trong đó, Hạ nghị sĩ Matt Gaetz muốn đảng Cộng hòa quay lại cuộc chiến với phe Dân chủ, chê bai các lệnh hành pháp của ông Biden và thúc giục Trump tái tranh cử Tổng thống Mỹ vào năm 2024.
Pence và Trump vẫn duy trì quan hệ tốt đẹp
Cựu Phó tổng thống Mike Pence đã nói chuyện hai lần với Donald Trump kể từ khi cả hai rời nhiệm sở hôm 20.1. Pence vẫn cởi mở với Trump ngay cả khi những người gây bạo loạn ở Điện Capitol đe dọa tính mạng ông và gia đình.
Ông Trump và Pence đã nói chuyện qua điện thoại vào tuần trước, khi một loạt đảng viên Cộng hòa hàng đầu hành hương đến khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago để gặp cựu Tổng thống Mỹ.
Đây được cho là cuộc gọi thứ hai giữa họ kể từ khi rời nhiệm sở vào ngày 20.1, sau cuộc bạo động ở Điện Capitol nơi những người ủng hộ Trump tràn vào Điện Capitol với vài kẻ quá khích dọa giết Pence khi ông chuẩn bị chủ trì việc kiểm phiếu của đại cử tri đoàn chứng nhận Joe Biden là Tổng thống Mỹ.
Ông Pence đã nói chuyện trong tuần này với các thành viên của Ủy ban Nghiên cứu Đảng Cộng hòa, một nhóm các nhà lập pháp đảng Cộng hòa ở Hạ viện mà ông từng làm chủ tịch khi phục vụ tại đây.
Hạ nghị sĩ bang Indiana - Jim Banks, hiện là Chủ tịch Ủy ban Nghiên cứu Đảng Cộng hòa, cho biết: “Pence nói rất điều tốt đẹp về mối quan hệ của mình với Trump. Tôi có cảm giác họ nói chuyện thường xuyên và duy trì tình bạn cùng mối quan hệ cá nhân hiện tại như từng có trong 4 năm”.