Phương Tây toan tính gì khi xốc Ukraine tấn công quy mô ngay khi quân Nga vừa dừng lại?

Khi cố gắng giải thích những cải tiến gần đây trong các hoạt động của Quân đội Nga ở Ukraine, một số quan chức Ukraine đã nói rằng: "Tất cả những người Nga ngờ nghệch đều đã không còn". Đó là một lời khen có cánh, có nghĩa là người Nga cuối cùng đã tìm ra cách hiệu quả hơn để chống lại cuộc chiến này kể từ sau màn thể hiện kém cỏi của họ hồi đầu cuộc chiến khiến hàng nghìn binh sĩ thiệt mạng.

Chính vì cuộc chiến Ukraine dường như đã trở thành một cuộc chiến tiêu hao - với việc Nga hầu như chững bước lại và chỉ pháo kích vào các thành phố Ukraine ở phía đông, biến chúng thành đống đổ nát và sau đó nhích dần lên - bạn có thể nghĩ điều tồi tệ nhất của cuộc xung đột này là kết thúc.

Bạn nghĩ thế là sai.

Tôi tin rằng cuộc chiến Ukraine sắp bước sang một giai đoạn mới, dựa trên thực tế như thế này: Nhiều binh sĩ và tướng lĩnh Nga có thể đã thiệt mạng, nhưng các đồng minh NATO vốn kiên định của Ukraine thì cũng mệt mỏi. Cuộc chiến này đã góp phần khiến giá khí đốt tự nhiên, xăng dầu và thực phẩm ở châu Âu tăng vọt - và nếu nó kéo dài đến mùa đông, nhiều gia đình ở Liên minh châu Âu có thể phải lựa chọn giữa sưởi ấm và nhu cầu ăn uống.

Do đó, tôi nghĩ rằng giai đoạn mới của cuộc chiến mà tôi gọi là “chiến lược mùa đông” của Tổng thống Vladimir Putin so găng với “chiến lược mùa hè” của NATO.

Rõ ràng là ông Putin đã sẵn sàng tiếp tục phát triển tình thế ở Ukraine, với hy vọng rằng lạm phát tăng cao về giá năng lượng và lương thực ở châu Âu cuối cùng sẽ phá vỡ liên minh NATO. Canh bạc của ông dường như là: Nếu nhiệt độ trung bình ở châu Âu lạnh hơn bình thường, và nếu nguồn cung cấp dầu và khí đốt trung bình trên toàn cầu khan hiếm hơn bình thường, và nếu giá nhiên liệu trung bình cao hơn bình thường, và nếu tình trạng mất điện do thiếu năng lượng trở nên phổ biến, thì nhiều khả năng là các thành viên NATO châu Âu sẽ bắt đầu gây sức ép với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để đạt một thỏa thuận với Nga - bất kỳ thỏa thuận nào - để ngăn chặn giao tranh.

Vì vậy, Tổng thống Putin chắc chắn đang nói với binh sĩ và các tướng lĩnh đang kiệt sức của mình: “Chỉ cần đưa tôi đến lễ Giáng sinh. Mùa đông là bạn của chúng ta”.

Đó không phải là một chiến lược ảo tưởng. Như Jim Tankersley của The Times đã đưa tin vào tuần trước: “Các quan chức Nhà Trắng lo ngại một vòng trừng phạt mới của châu Âu nhằm hạn chế dòng chảy của dầu Nga vào cuối năm có thể khiến giá năng lượng tăng vọt một lần nữa, gây ảnh hưởng đến những người tiêu dùng không quen thay đổi thói quen và làm nền kinh tế Mỹ và các nước khác lao dốc suy thoái nghiêm trọng. Chuỗi sự kiện đó có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực vốn đã hoành hành nghiêm trọng ở các quốc gia trên thế giới".

NATO và E.U đang nỗ lực hạn chế xuất khẩu dầu của Nga sang châu Âu. Nhưng Theo Bloomberg, điều đó “có thể khiến giá dầu tăng vọt lên 200 USD/thùng hoặc hơn, tức là người Mỹ phải trả 7 USD/gallon cho xăng (tương đương 43.000 đồng/lít)”. Xăng ở mức 9 đến 10 USD một gallon (54-60.000 đồng/lít) đã không phải là hiếm ở châu Âu, nơi giá khí đốt tự nhiên đã tăng "khoảng 700% kể từ đầu năm ngoái, đẩy châu lục này đến bờ vực suy thoái".

Trong khi đó, các quan chức NATO, Mỹ và Ukraine chắc chắn đang tự nhủ: “Đúng vậy, mùa đông là kẻ thù của chúng ta. Nhưng mùa hè và mùa thu có thể là bạn của chúng ta - NẾU bây giờ chúng ta có thể gây ra một số tổn thương thực sự cho đội quân mệt mỏi của ông Putin, thì dẫn đến việc ở mức nào đó, ông ấy sẽ chấp nhận ngừng bắn”.

Đây cũng không phải là một chiến lược ảo tưởng. Tổng thống Putin có thể đang kiếm được một số lợi thế ở miền đông Ukraine, nhưng với một cái giá rất đắt. Nhiều phân tích quân sự cho thấy rằng Nga đã phải gánh chịu hàng ngàn binh sĩ thiệt mạng trong vòng chưa đầy 5 tháng - một con số đáng kinh ngạc - và số người bị thương còn lớn hơn. Rất nhiều xe tăng và pháo của Nga đã bị phá hủy.

Các quan chức Mỹ nói với tôi rằng Tổng thống Putin hiện không có đủ quân số để cố gắng vươn khỏi miền đông Ukraine và chiếm cảng Odesa nhằm khiến Ukraine bị bế tắc và bóp nghẹt nền kinh tế của nước này.

Như Neil MacFarquhar của The Times đã đưa tin vào cuối tuần này, Tổng thống Putin rất cần thêm lực lượng chỉ đơn giản là để duy trì ưu thế gần đây ở phía đông và đã thực hiện một “cuộc điều động tàng hình” để có thêm nhiều người binh lính ra mặt trận “mà không cần đến một dự thảo quốc gia đầy rủi ro về mặt chính trị. Để bù đắp sự thiếu hụt nhân lực, Điện Kremlin đang dựa vào sự kết hợp của người thiểu số, người từ các vùng lãnh thổ ly khai khỏi Ukraine, lính tình nguyện và các đơn vị Vệ binh Quốc gia” với hứa hẹn sẽ có những ưu đãi tiền bạc lớn cho người xung phong ra trận.

Tổng thống Putin không muốn tuyển thêm quân vì điều đó cho thấy rằng những gì ông đã nói với người dân của mình chỉ là một "hoạt động quân sự đặc biệt" ở Ukraine không quá nghiêm trọng và trắc trở.

Rõ ràng NATO đang hy vọng rằng Quân đội Ukraine có thể sử dụng Hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao M142 mới, hoặc HIMARS mà Mỹ đã chuyển giao cho Kyiv, để gây ra nhiều thiệt hại và thương vong hơn cho lực lượng Nga ở Ukraine vào mùa hè và mùa thu. Nếu vậy, những bước tiến của Putin có thể không chỉ bị đình trệ mà thậm chí còn mất chỗ dựa và Tổng thống Nga có thể cảm thấy buộc phải đồng ý ngừng bắn, trao đổi lớn tù nhân, sơ tán nhân đạo và các điều kiện tốt hơn cho xuất khẩu lương thực của Ukraine - tất cả đều sẽ giúp ích để giảm lạm phát và hy vọng làm giảm áp lực từ các đồng minh châu Âu đối với Ukraine trong việc phải đạt bất kỳ thỏa thuận nào với ông Putin.

Không có dấu hiệu nào cho thấy Tổng thống Putin đã sẵn sàng để đạt được một thỏa thuận hòa bình cuối cùng, nhưng có thể đẩy ông ta vào thỏa thuận ngừng bắn này, có thể cung cấp cứu trợ cho các thị trường năng lượng và thực phẩm.

Vì vậy, vì tất cả những lý do này, tôi cho rằng cuộc chiến ở Ukraine sắp bước vào giai đoạn nguy hiểm nhất kể từ khi quân Nga tấn công vào tháng 2: Chiến lược mùa đông của Putin đối đầu với chiến lược mùa hè của NATO.

Không có gì ngạc nhiên khi Phó thủ tướng Ukraine, Iryna Vereshchuk, đã kêu gọi cư dân ở các vùng lãnh thổ do Nga nắm giữ ở phía nam nhanh chóng sơ tán để họ không bị kẹt trong cuộc phản công dự kiến ​​của Ukraine. Bà nói: “Bạn cần phải tìm cách rời khỏi đây, bởi vì các lực lượng vũ trang của chúng ta đang tiến tới việc chiếm đóng. Sẽ có một cuộc chiến lớn".

Nhưng hỡi ôi, không có gì nói trước được những gì Tổng thống Putin có thể làm nếu lực lượng của ông ấy bị bế tắc một lần nữa hoặc mất lợi thế. Nó có thể khiến ông ta dễ dàng chấp nhận lệnh ngừng bắn hơn. Nó cũng có thể buộc ông ta phải kêu gọi một cuộc tổng động viên toàn quốc để đưa thêm quân vào cuộc chiến.

Chỉ có một điều mà tôi chắc chắn: Cuộc chiến ở Ukraine này sẽ không kết thúc - thực sự kết thúc - chừng nào Tổng thống Putin vẫn còn là tổng chỉ huy. Bên ngoài không thể can thiệp chuyện này. Đó là quyền quyết định của người Nga. Chỉ là một nhận xét đơn giản rằng đây luôn là cuộc chiến mang dấu ấn cá nhân của ông Putin. Ông đã hạ lệnh phát động chiến dịch, lên kế hoạch, chỉ đạo và biện minh cho nó. Ông không thể hình dung Nga là một cường quốc nếu không có Ukraine. Vì vậy, dù có thể buộc Tổng thống Putin ra lệnh ngừng bắn đi chăng nữa thì cũng chỉ là tạm thời.