Test nhanh không phải lúc nào cũng phát hiện ra Omicron: Làm gì để biết có dương tính với COVID-19?

Một số chuyên gia bày tỏ sự ngạc nhiên về khả năng lây nhiễm của biến thể Omicron. Đáng chú ý là những người đã tiêm vắc xin nhiễm Omicron không có triệu chứng sẽ phát tán vi rút và lây cho người khác vài ngày trước khi xét nghiệm nhanh phát hiện họ dương tính với COVID-19.

Theo các nghiên cứu ban đầu từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), các xét nghiệm nhanh vẫn hoạt động với Omicron, nhưng phải được thực hiện đúng lúc và lý tưởng nhất là làm nhiều lần trong vài ngày (khi tải lượng vi rút của một người cao nhất) để có kết quả chính xác nhất.

Bạn không phải lúc nào cũng nên tin vào kết quả xét nghiệm trong vòng 2 ngày đầu tiên kể từ khi tiếp xúc với bệnh nhân COVID-19. Nếu tự xét nghiệm quá sớm thì bạn sẽ thấy kết quả âm tính, bất kể bạn có mắc COVID-19 hay không.

"Có một quan niệm sai lầm rằng nếu tiếp xúc với bệnh nhân COVID-19, bạn nên đi xét nghiệm ngay lập tức. Hoàn toàn không có lợi ích gì để làm điều đó nếu bạn vừa phơi nhiễm vì vi rút cần thời gian để tái tạo", Susan Butler-Wu, người chỉ đạo xét nghiệm lâm sàng các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Nam California, nói với Insider.

Các xét nghiệm nhanh được thiết kế để mang lại kết quả chính xác khi tải lượng vi rút của bạn cao nhất và phải mất ít nhất vài ngày để đạt đến mức đó. Trong thời gian này, bạn có thể xuất hiện hoặc không thấy các triệu chứng nhiễm Omicron, như ho, mệt mỏi và sổ mũi.

"Nếu đó là tôi và tôi bắt đầu có triệu chứng từ hôm nay, có lẽ tôi sẽ tự cách ly bản thân. Tôi xét nghiệm vào ngày mai và làm lại việc này trong hai hoặc ba ngày sau đó", Michael Mina, nhà dịch tễ học và là Giám đốc khoa học của eMed, chia sẻ.

Ngay cả khi xét nghiệm đầu tiên là âm tính, có thể bạn đã phát tán biến thể Omicron.

Tim Spector, nhà dịch tễ học điều hành Nghiên cứu Zoe COVID được đánh giá cao ở Anh, nói rằng ông rất ngạc nhiên khi thấy Omicron dường như lây truyền nhanh hơn nhiều so với Delta.

Theo dữ liệu ban đầu mà ông thu thập được vào một bữa tiệc sinh nhật của những người trưởng thành đã tiêm vắc xin COVID-19 đầy đủ (tất cả đều làm xét nghiệm nhanh trước khi đến sự kiện), ai đó có thể nhiễm Omicron mà không biết và lây truyền vi rút cho những người mà sau này phát triển các triệu chứng chỉ trong 48 giờ.

Tim Spector cho biết: “Vào thời điểm người ta biết rằng chắc rằng nhiễm Omicron, họ có thể đã phát tán nó” và nói thêm rằng thời điểm phải phù hợp cho các xét nghiệm.

Ông nói: “Omicron khiến cho việc theo dõi và truy tìm khá bất khả thi. Đó là một lý lẽ tốt để tổ chức các bữa tiệc ở phạm vi rất nhỏ”.

Cần lưu ý rằng, ngồi gần người có tải lượng vi rút thấp (dẫn đến xét nghiệm nhanh âm tính) không có nghĩa là bạn an toàn nếu không dùng khẩu trang.

Susan Butler-Wu nói: “Nếu tôi có ít vi rút hơn, nhưng bây giờ tôi đang ngồi trong một căn phòng không có cửa sổ mở, gần với một người nào đó chưa được tiêm vắc xin, tôi vẫn có thể lây truyền vi rút”.

Nếu tiếp xúc F0, hãy cách ly từ 3 đến 5 ngày rồi xét nghiệm

Các chuyên gia cho biết thời điểm tốt nhất để thực hiện xét nghiệm nhanh thường là từ 3 đến 5 ngày sau khi tiếp xúc với F0. Nếu bạn mắc COVID-19, những ngày chờ đợi đó sẽ giúp vi rút có đủ thời gian để bắt đầu nhân lên bên trong cơ thể bạn, điều này giúp dễ phát hiện dương tính hơn khi xét nghiệm.

Hầu hết các xét nghiệm nhanh đều có hai gói. Susan Butler-Wu cho biết, hãy xét nghiệm ngay sau khi các triệu chứng của bạn bắt đầu và thực hiện cái còn lại trong vòng 24 đến 48 giờ sau lần đầu tiên, đồng thời làm theo hướng dẫn trên bao bì một cách cẩn thận.

"Đặc biệt là hiện tại, với tỷ lệ mắc COVID-19 cao trên toàn nước Mỹ, nếu thấy bất kỳ triệu chứng nào, hãy giả định bạn nhiễm Omicron", Michael Mina nói và cho biết thêm rằng ông đã hủy bỏ kế hoạch du lịch vào kỳ nghỉ của mình.

“Đừng sợ hãi. Bạn không cần phải quá lo lắng về điều đó, mà chỉ cần cho rằng đó là Omicron và cách ly. Tại thời điểm này, bạn có thể thực hiện lần xét nghiệm khác", ông chia sẻ thêm.

Xét nghiệm PCR có thể phát hiện vi rút sớm hơn, nhưng các chuyên gia vẫn khuyên bạn nên đợi vài ngày

Các xét nghiệm PCR trong phòng thí nghiệm chất lượng cao hơn hơn so với test nhanh kháng nguyên. Điều đó đồng nghĩa là chúng có thể phát hiện vi rút sớm hơn trong quá trình bạn lây nhiễm SARS-CoV-2.

Nói chung, xét nghiệm PCR có thể phát hiện dương tính với COVID-19 khoảng trước một ngày so với test nhanh. Tuy nhiên, tốt nhất bạn cũng nên đợi vài ngày sau khi phơi nhiễm SARS-CoV-2 rồi xét nghiệm PCR để đảm bảo kết quả chính xác.

Susan Butler-Wu nói: “Nếu bạn thực hiện xét nghiệm PCR vào ngày thứ năm thì điều đó khá tốt”.

Do tăng cường độ nhạy cảm với vật liệu di truyền của vi rút, xét nghiệm PCR sẽ cho kết dương tính lâu hơn nhiều so với test nhanh trong quá trình nhiễm SARS-CoV-2 và có thể tiếp tục phát hiện vi rút trong vài tuần sau khi một người cảm thấy tốt hơn.

"Mọi người thích nói đó là dương tính giả, nhưng nó không phải là dương tính giả. Bạn nhiễm vi rút tại một thời điểm nào đó - chúng tôi vẫn đang phát hiện tàn tích của nó theo cách không phát hiện được bằng xét nghiệm nhanh kháng nguyên", Susan Butler-Wu nói về kết quả dài hạn về kết quả dương tính của xét nghiệm PCR.

Nếu định tham gia bữa tiệc, bạn hãy làm bài xét nghiệm nhanh ngay khi đến nơi

Các nhà khoa học vẫn đang xác định thời điểm mọi người có nhiều khả năng lây truyền vi rút nhất trong quá trình nhiễm Omicron. Trong khi đó, các chuyên gia cho rằng cách tiếp cận kiểu cũ để phòng bệnh là tốt nhất với biến thể rất dễ lây lan này.

Michael Mina cho hay: “Vào những ngày nghỉ, nếu bạn có triệu chứng thì đừng đi. Nên luôn cho rằng một người có triệu chứng là dương tính với COVID-19".

Hãy nhớ rằng, việc kiểm tra âm tính ngay trước khi đến một sự kiện không thể bảo vệ bạn khỏi vi rút SARS-CoV-2 ở đó.

“Một người tham gia bữa tiệc có thể lây truyền vi rút cho rất nhiều người. Việc tôi xét nghiệm âm tính trước khi bước vào bữa tiệc sẽ không ngăn tôi trở nên dương tính nếu ai đó nhiễm SARS-CoV-2 trong bữa tiệc đó", Michael Mina nói, khuyến nghị người khác nên cắt giảm đi du lịch vào kỳ nghỉ trong năm nay nếu có thể và giữ mọi cuộc tụ tập ở mức nhỏ.

Susan Butler-Wu đồng ý rằng xét nghiệm âm tính không đảm bảo an toàn cho bạn.

Bà nói: “Đây không phải là một xét nghiệm khả năng lây nhiễm. Xét nghiệm nhanh cho bạn thấy điều gì đang xảy ra trong mũi của bạn tại thời điểm đó", nhưng nhiều yếu tố khác, bao gồm tình trạng miễn dịch của cả bệnh nhân COVID-19 và người bị nhiễm, thông khí, tiêm vắc xin và thời gian tiếp xúc, có thể đóng vai trò vai trò của bệnh lây lan như thế nào.

'Một lớp giảm rủi ro'

Tin tốt là cho đến nay, các xét nghiệm nhanh kháng nguyên dường như vẫn xác định được biến thể Omicron nếu đúng thời điểm.

Các chỉ định ban đầu từ FDA cho thấy các xét nghiệm nhanh kháng nguyên có thể phát hiện ra tất cả các biến thể SARS-CoV-2 đang lưu hành, nhưng chúng không hoàn hảo.

Butler-Wu nói: “Nó cần được coi là một lớp giảm thiểu rủi ro, chứ không phải là lớp loại bỏ rủi ro”.

Xét nghiệm PCR không phát hiện ra phiên bản Omicron 'tàng hình'

Đầu tháng 12.2021, các nhà khoa học cho biết đã phát hiện phiên bản "tàng hình" của Omicron mà không thể dùng xét nghiệm PCR để nhận dạng được như với các biến thể khác.

Phiên bản "tàng hình" có nhiều điểm chung với Omicron tiêu chuẩn, nhưng thiếu một biến đổi di truyền cụ thể vốn cho phép các xét nghiệm PCR dựa trên phòng thí nghiệm phát hiện ca nghi nhiễm.

Biến thể này vẫn được xem là ca mắc COVID-19 và có thể được xác định là Omicron thông qua giải trình tự gen, nhưng các trường hợp nghi nhiễm không được ghi nhận bởi các xét nghiệm PCR thông thường vốn cho kết quả nhanh hơn.

Các nhà nghiên cứu cho biết còn quá sớm để biết liệu phiên bản "tàng hình" của Omicron có lây lan theo cách giống dạng tiêu chuẩn hay không. Thế nhưng, phiên bản Omicron mới khác biệt về mặt di truyền nên có thể hoạt động khác.

Phiên bản “tàng hình” của Omicron lần đầu tiên được phát hiện trong số các bộ gen SARS-CoV-2 được gửi từ Nam Phi, Úc và Canada những ngày gần đây, nhưng nó có thể đã lây lan rộng hơn.

Việc phát hiện ra phiên bản Omicron “tàng hình” đã thúc đẩy các nhà nghiên cứu tách dòng B.1.1.529 thành Omicron tiêu chuẩn (được gọi là BA.1) và biến thể mới hơn (BA.2).

“Có hai dòng trong Omicron, BA.1 và BA.2, khá khác biệt về mặt di truyền. Hai dòng có hành vi khác nhau”, Giáo sư Francois Balloux, Giám đốc Viện Di truyền Đại học London, cho biết.

Các nhà khoa học sử dụng phân tích toàn bộ bộ gen để xác nhận biến thể nào đã gây ra mắc COVID-19, nhưng các xét nghiệm PCR đôi khi có thể đưa ra dấu hiệu.

Một số nhà nghiên cứu đang gọi biến thể mới là “Omicron tàng hình” vì thiếu một biến đổi di truyền cho phép các xét nghiệm PCR phát hiện ra nó.