Thiếu kinh phí, kế hoạch xây nhà máy bán dẫn để 'thoát Mỹ' của Trung Quốc đình trệ

Nhà máy thuộc sở hữu công ty chế tạo bán dẫn Hoằng Tâm (HSMC) là phần quan trọng trong kế hoạch đầu tư 20 tỷ USD nhằm biến Vũ Hán thành trung tâm sản xuất chip. Nhưng qua 2 năm, địa điểm xây dựng vẫn ngổn ngang với vài cần cẩu, khu nhà ở tạm cho công nhân và khung thép.

Giới chức huyện Đông Tây Hồ - nơi nhà máy tọa lạc - cho biết dự án phải dừng lại do thiếu kinh phí. Đây là ví dụ mới nhất cho việc quy hoạch kém và khả năng đảm bảo nguồn vốn yếu.

Đầu năm nay, tập đoàn chip GlobalFoundries của Mỹ quyết định từ bỏ nhà máy trị giá 100 triệu USD tại thành phố Thành Đô (Tứ Xuyên) sau 2 năm hoạt động kém hiệu quả. Đến tháng 7 thì nhà máy thuộc sở hữu công ty công nghệ bán dẫn Tacoma (trị giá 3 tỷ USD) ở Nam Kinh phá sản vì không thu hút được nhà đầu tư.

Trước tình hình nguồn cung sản phẩm bán dẫn Mỹ ngày càng khó tiếp cận, Trung Quốc đang phải nỗ lực phát triển ngành sản xuất chip nội địa và giảm lệ thuộc công nghệ phương Tây.

Chính quyền Bắc Kinh cuối tháng 7 thông báo giảm thuế doanh nghiệp trong vòng 10 năm cho đối tượng công ty sản xuất được chip kích thước từ 28 nm trở xuống, mở rộng ưu đãi thuế cho toàn bộ chuỗi cung ứng sản phẩm bán dẫn (từ thiết kế đến đóng gói). Tuy vậy phần lớn nỗ lực giảm khoảng cách về năng lực cung cấp lẫn công nghệ đều thất bại.

Theo kế hoạch, nhà máy của HSMC giai đoạn 1 phải hoàn thành cơ sở sản xuất chính cùng tòa nhà nghiên cứu& phát triển (R&D) trên diện tích hơn 390.000 mét vuông. Trên thực tế công trình chỉ hoàn thành một phần và cần thêm kinh tế để tiếp tục.

Giai đoạn 2 chưa bắt đầu do chưa chuẩn bị đầy đủ trong khi công ty lại không thể xin tài trợ nhà nước. Được chính quyền Vũ Hán trông mong như phương thức thu hút đầu tư cho thành phố, nhưng tiến độ trì trệ khiến dự án trở thành áp lực lớn.

Căng thẳng về kinh phí xuất hiện từ năm ngoái, khi một tòa án ở Vũ Hán đình chỉ xây dựng 3 năm với 220.000 mét xuông xây nhà máy vì đơn vị xây dựng khiếu nại HSMC và nhà thầu chính nợ hàng triệu Nhân dân tệ. L&K Engineering - doanh nghiệp phụ trách xây phòng không bụi và hệ thống cơ khí cho nhà máy - tạm dừng công việc bởi HSMC chưa thanh toán làm lợi nhuận của họ bị ảnh hưởng.

Giới chức Đông Tây Hồ đã đầu tư đến 200 triệu tệ (29 triệu USD) cho nhà máy, tuy vậy phía công ty mẹ lại không thực hiện cam kết đầu tư 1,8 tỷ tệ (261 triệu USD).

Cuối năm 2019, HSMC tổ chức một sự kiện lớn giới thiệu thiết bị sản xuất chip cao cấp mua lại từ đơn vị Hà Lan ASML. Công ty ngay sau đó thế chấp thiết bị này cho ngân hàng địa phương để vay hơn 500 triệu tệ.

Hiện tại công trường hoàn toàn vắng lặng. Người bảo vệ cho biết năm nay không có công trình mới nào được xây dựng. Giám đốc điều hành HSMC Chiang Shang-yi tuyên bố chẳng biết gì về vấn đề tài chính của công ty khi chỉ mới về làm việc từ năm ngoái.