TP.HCM: Mỗi ngày có đến 100 người bị kiến ba khoang tấn công phải nhập viện

Bộ Y tế cảnh báo về kiến ba khoang

Kiến ba khoang xuất hiện dày đặc ở Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ

Theo BS.CK2 Vũ Thị Phương Thảo – Phó phòng kế hoạch tổng hợp, Bệnh viện Da Liễu TP.HCM, trong thời gian gần đây nạn nhân của kiến ba khoang nhập viện ngày càng tăng. Từ đầu tháng 6.2020 đến nay, mỗi ngày bệnh viện này tiếp nhận từ 80 đến 100 bệnh nhân bị kiến ba khoang tấn công, trong đó phần lớn những thanh niên.

Bác sĩ Thảo cho biết, độc tố trong kiến ba khoang rất mạnh. Nếu người tiếp xúc với chất gây độc của kiến ba khoang không được điều trị kịp thời thì có thể dẫn đến những biến chứng nặng. Nạn nhân của kiến ba khoang thường do vô tình tiếp xúc hay cọ vào chúng. Chất độc trong cơ thể kiến có thể làm tổn thương da người (bỏng da, viêm da) nếu chất này được giải phóng ra khi kiến bị tác động hoặc bị chà xát hay bị giết, chúng giải phóng dịch lỏng coelomic có chứa paederin - một hóa chất gây phồng rộp da rất mạnh.

Theo các chuyên gia về da liễu, kiến ba khoang là một loại bọ cánh cứng có tên khoa học là Paederus fuscipes (tên tiếng Anh là rove beetles). Kiến ba khoang có thân mình thon dài, hai màu đỏ và đen tạo thành các khoang đen - vàng cam xen kẽ. Loại kiến này còn có rất nhiều tên gọi khác nhau như kiến lác, kiến gạo, kiến nhốt, cằm cặp,… Kiến ba khoang thường sống ở các ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng, chúng cũng thường bay vào trong nhà theo ánh đèn, đậu vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn.

ThS.BS Tạ Quốc Hưng- Khoa Da liễu Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho biết, kiến ba khoang thường gây tổn thương ở những vùng da hở. Trường hợp tiếp xúc nhẹ, có thể xuất hiện một ban đỏ nhỏ trong một vài ngày. Ban đỏ có hình thù tùy thuộc theo hình dạng mà da bị tiếp xúc độc chất, có thể hình đám, hạt, mảng, vệt… Với các trường hợp tiếp xúc vừa, ban đỏ tiến triển thành mụn nước - mụn mủ hoặc bọng nước trong vài ngày. Sau một tuần là giai đoạn đóng vảy mịn - dính trên bề mặt thương tổn da sau khi mụn nước - mụn mủ khô. Kế đến là giai đoạn vảy bong tróc, để lại các “vệt” da đỏ, tăng hoặc giảm sắc tố. Sau đó, các vết tích này biến mất dần và thường không để sẹo. Nhưng trong trường hợp nghiêm trọng, ngoài việc xuất hiện các mảng phồng rộp rộng hơn, có thể có thêm các triệu chứng như sốt, đau rát thần kinh, đau khớp và nôn…

Đặc biệt trong trường hợp tự tiếp xúc thứ phát, tức là vùng da lành khác bị tiếp xúc với vùng da bệnh đang có chứa nồng độ độc chất cao, do các hoạt động vô tình trong sinh hoạt như chà xát vô thức trên da, gập khớp khi vận động hoặc tư thế… Bên cạnh đó, nếu hành động tự tiếp xúc thứ phát vô tình chuyển paederin sang các khu vực da khác của cơ thể, chẳng hạn như bộ phận sinh dục ngoài hoặc mặt có thể tạo những mảng viêm da mới, và ảnh hưởng đáng kể chất lượng cuộc sống, thậm chí các bọng nước có thể lan rộng trên một diện tích lớn của cơ thể gây bội nhiễm, đau, rát và rất khó chịu, toàn thân có thể sốt, hạch vùng sưng đau, gây viêm kết mạc…

“Kiến ba khoang là loại côn trùng nguy hiểm. Độc tố trong kiến ba khoang mạnh gấp 12-15 lần nọc rắn hổ. Khi tiếp xúc với chất gây độc của kiến ba khoang nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nặng”, bác sĩ Hưng nhấn mạnh.

Do đó, để phòng tránh tiếp xúc với kiến ba khoang, bác sĩ Hưng khuyến cáo người dân nên đập nát chúng và dùng giấy gói lại rồi vứt đi. Vùng tiếp xúc ngay lập tức phải được rửa đi bằng xà phòng êm dịu da và nước. Quần áo, khẩu trang, khăn trải giường… đã bị tiếp xúc với kiến cần được giặt thật kỹ. Tránh thu hút kiến bằng đèn sáng, nên đóng kín cửa sổ, cửa ra vào các phòng làm việc và phòng ngủ vào ban đêm. Tốt nhất là tắt đèn, vừa tiết kiệm điện lại tránh xa kiến. Khi bị bệnh viêm da tiếp xúc kích ứng do kiến ba khoang nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị đúng hướng và kịp thời.

Đối với những người bị kiến ba khoang tấn công chỉ viêm da nhẹ có thể tự khỏi. Tuy nhiên cần loại bỏ chất gây kích ứng bằng cách rửa nhẹ nhàng khu vực ảnh hưởng bằng xà phòng và nước. Vị trí phồng rộp nên được điều trị bằng cách ngâm nước sạch, sau đó là bôi một loại thuốc kháng viêm mạnh.

Uống ciprofloxacin và bôi steroid giúp thương tổn lành nhanh hơn trong trường hợp viêm da tiếp xúc kiến ba khoang mang vi khuẩn Pseudomonas. Điều trị toàn thân có thể dùng kháng histamin uống để giảm triệu chứng ngứa rát. Có thể dùng thuốc giảm đau, an thần và kháng sinh chống nhiễm trùng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa da liễu.

Hồ Quang