Trái phiếu doanh nghiệp bất động sản đang 'nóng', cần tìm hiểu kỹ trước khi mua

Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp cao nhất hiện là 14,5%/năm

Theo Công ty Chứng khoán MBS, trong 5 tháng đầu năm 2019, có 61.037 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp đã được phát hành. Trong đó, doanh nghiệp bất động sản, xây dựng, hạ tầng phát hành 16.200 tỉ đồng trái phiếu và là nhóm ngành có lãi suất cao nhất, phổ biến trên 10%/năm, có doanh nghiệp phát hành với lãi suất lên tới gần 15%, có thời hạn từ 1-10 năm, phổ biến là kỳ hạn 2 năm.

Trong khi đó, nhóm ngành ngân hàng phát hành 17.600 tỉ đồng trái phiếu, với mức lãi suất phổ biến 6,4-7,5%/năm, kỳ hạn thông thường từ 3 năm trở lên, nhiều nhất là 5 năm. Nhóm doanh nghiệp chứng khoán huy động qua trái phiếu 15.748 tỉ đồng, lãi suất 8%-11,3%/năm, kỳ hạn phổ biến 1-3 năm.

Như vậy, với mức lãi suất cao nhất trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp hiện nay là 14,5%/năm, việc bỏ tiền vào trái phiếu doanh nghiệp lãi được hưởng cao gần gấp đôi so với gửi kỳ hạn dài của ngân hàng và gần gấp 3 so với các kỳ hạn ngắn (phổ biến ở mức 5-6%/năm). Đây cũng là một trong những lý do khiến lãi suất huy động tiền gửi của các ngân hàng neo ở mức cao suốt thời gian qua.

Chẳng hạn, Công ty CP Phát triển bất động sản Phát Đạt đã phát hành 850 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp qua 3 lần huy động, trong đó mức lãi suất cao nhất lên đến 14,5%/năm.

Công ty CP Tập đoàn Đầu tư địa ốc NoVa phát hành 400 tỉ đồng trái phiếu qua 2 đợt, lãi suất gần 11%/năm. Công ty CP Tập đoàn Đất Xanh cũng vừa phát hành 200 tỉ đồng trái phiếu, lãi suất 11%/năm. Trước đó, Công ty CP Tập đoàn Hà Đô, Công ty CP Đầu tư Văn Phú, Công ty CP Đầu tư Phát triển Cường Thuận IDICO cũng đã phát hành trái phiếu doanh nghiệp để hút vốn, lãi suất 10-12%/năm.

Lý giải vấn đề này, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho biết: Để thay thế nguồn vốn ngân hàng, các doanh nghiệp bất động sản thường thực hiện phát hành cổ phiếu, trái phiếu, huy động vốn từ bên ngoài.

Thời gian qua, HoREA luôn khuyến nghị các doanh nghiệp chú trọng đến phương thức phát hành trái phiếu, vì phương thức này đang ngày càng thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nhờ lãi suất cao hơn lãi suất tiền gửi tiết kiệm cùng kỳ hạn.

Cần lưu ý, các doanh nghiệp phát hành trái phiếu có uy tín thương hiệu, có phương án sản xuất, kinh doanh khả thi mới thu hút được nhà đầu tư. Do đó, để phát hành trái phiếu doanh nghiệp thành công, doanh nghiệp phải đảm bảo sử dụng đúng mục đích nguồn vốn huy động từ trái phiếu, thực hiện hiệu quả phương án sản xuất, kinh doanh và dự án đầu tư để đảm bảo lợi ích của doanh nghiệp và nhà đầu tư trái phiếu.

Tuy nhiên, tỷ lệ các doanh nghiệp tham gia hoặc hội đủ điều kiện để thực hiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp còn quá ít. Hiện cả nước có hơn 10.000 doanh nghiệp bất động sản nhưng mới chỉ có khoảng 65 công ty niêm yết trên sàn chứng khoán.

Tìm hiểu kỹ trái phiếu doanh nghiệp trước khi mua

Theo lãnh đạo một công ty chứng khoán đang chào bán nhiều trái phiếu doanh nghiệp, sở dĩ bất động sản là nhóm ngành có mức lãi suất cao nhất và thu hút được nhiều nhà đầu tư (nhất là các quỹ đầu tư và ngân hàng) là vì loại trái phiếu này thường có tài sản đảm bảo dưới dạng quyền sử dụng đất, hoặc cổ phiếu được bảo lãnh là của doanh nghiệp có kết quả kinh doanh tốt.

Tuy nhiên, lãnh đạo này cũng nhìn nhận, ngoài những doanh nghiệp có thương hiệu lớn, uy tín, thì không ít các doanh nghiệp phát hành trái phiếu không có tài sản đảm bảo, hoặc tài sản đảm bảo là các dự án, tài sản hình thành trong tương lai, hoặc cổ phiếu - tức tài sản này phụ thuộc vào thị trường chứng khoán, nên có độ biến động rất cao.

Thậm chí, có một số doanh nghiệp khi phát hành trái phiếu được bảo lãnh bởi việc sở hữu tại một công ty nào đó không tên tuổi, chưa đại chúng nên thông tin về công ty này chưa minh bạch - sẽ rất rủi ro.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang “nóng”, gần như tuần nào, các công ty chứng khoán - cũng là các đơn vị tư vấn cho thương vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp - cũng ồ ạt đổ quảng cáo mời gọi, tư vấn đầu tư trái phiếu doanh nghiệp qua email, zalo, điện thoại… và không ít nhà đầu tư cá nhân bị thu hút bởi lãi suất khá cao. Vì vậy, điều cần lưu ý, các nhà đầu tư cá nhân đừng quá ham lãi suất cao mà mua trái phiếu DN không có tài sản đảm bảo, bởi rủi ro rất lớn.

Trong trường hợp đó, công ty chứng khoán chỉ đóng vai trò môi giới, còn các quyền, nghĩa vụ, sinh lợi hay rủi ro… đều thuộc về nhà đầu tư. Ngay cả khi ngân hàng là tổ chức mua trái phiếu, họ cũng yêu cầu các tài sản bảo đảm sẽ được định giá chi tiết và thường lớn hơn nhiều so với giá trị trái phiếu phát hành.

Ông Nguyễn Hoàng Minh - Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM cũng nhấn mạnh: Nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân, có thể lựa trái phiếu doanh nghiệp như một kênh đầu tư, nhưng lãi suất cao thường đi đôi với rủi ro cao, đặc biệt những kênh có mức sinh lời trên 10% thì độ rủi ro sẽ càng lớn. Do đó, phải lựa chọn các doanh nghiệp có uy tín và được niêm yết minh bạch trên thị trường chứng khoán.

Để tránh rủi ro, khi mua trái phiếu doanh nghiệp cần phải tìm hiểu kỹ trái phiếu đó có được ngân hàng bảo lãnh hay không, có tài sản đảm bảo là bất động sản đúng pháp lý hay không... Trường hợp có bảo lãnh của ngân hàng, thông tin phát hành trái phiếu minh bạch, tài sản bảo đảm được công chứng... thì người mua có thể yên tâm.

Theo Nhung Nguyễn (SGGP)