Trung - Ấn ráo riết xây đường đến biên giới

Ẩu đả bắt nguồn từ việc Ấn Độ xây dựng một con đường ở thung lũng sông Galwan - khu vực giới hạn bởi vùng Ladakh (do Ấn Độ kiểm soát) và vùng Ladakh (do Trung Quốc kiểm soát). Hai nước xoa dịu căng thẳng bằng đối thoại rồi rút binh sĩ.

Mặc dù binh sĩ đã rút lui, hoạt động xây dựng dọc theo biên giới 3.500 km hàng thập niên nay vẫn chưa dừng lại. Đây chính là “ngòi nổ” cho va chạm trong tương lai.

Xung đột bắt đầu từ vài chục năm trước, từng leo thang thành một cuộc chiến ngắn vào năm 1962 khi Trung Quốc bắt đầu xây tuyến đường Tân Cương - Tây Tạng năm 1959, trực tiếp đi qua Aksai Chin. Giới chức New Delhi lúc đó phản ứng dữ dội vì xem Aksai Chin là một phần của Ladakh.

Hai quân đội giao chiến khoảng 1 tháng, sau đó Trung Quốc tuyên bố ngừng bắn và lùi về 20 km sau Đường Kiểm soát thực tế (LAC).

Năm 2017 lại xảy ra chuyện: Trung Quốc mở rộng một con đường trên cao nguyên Doklam (ngã ba biên giới Trung - Ấn - Bhutan) khiến Ấn Độ nổi giận. Xung đột kéo dài 2 tháng.

Ấn Độ vào năm ngoái xây một con đường có thể di chuyển ở mọi điều kiện thời tiết. Họ còn dự kiến hoàn thành 11 con đường khác dọc theo LAC trong năm nay. Công tác xây dựng - bảo dưỡng do Tổ chức Đường bộ biên giới (BRO, trực thuộc Bộ Quốc phòng) phụ trách.

BRO lên kế hoạch đến năm 2023 xây được 61 con đường tổng chiều dài 3.300 km dọc LAC. Tháng 10.2019 họ tuyên bố đạt 75% tiến độ chương trình, đặc biệt là đoạn đường 255 km kết nối thị trấn Leh với đèo Karakoram tại Ladakh (với 37 cây cầu bắc qua những con sông băng) - tạo điều kiện cho giới chức New Delhi triển khai nhanh binh sĩ cùng khí tài đến khu vực trước đây không thể tiếp cận.

Phía Trung Quốc cũng nỗ lực kéo dài tuyến Tây Tạng - Tân Cương cũ thành quốc lộ 219 gồm nhiều nhánh dẫn đến biên giới.

Từ Tân Cương, quốc lộ 219 đi qua 4 ngọn núi Côn Lôn, Karakoram, Gangdise, Himalaya, rồi tiếp tục vượt các cao nguyên 4.500 m để đến Tây Tạng. Con đường còn vươn tới hai quận Shannan và Nyingchi của Tây Tạng - nơi Ấn Độ kiểm soát một phần với tư cách vùng đất thuộc bang Arunachal Pradesh. Điểm kết thúc sẽ là thị trấn Đông Hưng (Quảng Tây) giáp Việt Nam.

Trong 5 năm qua, quốc lộ 219 liên tục được điều chỉnh và nâng cấp đáng kể, đặc biệt là vài đoạn giữa 2 thị trấn Sơn Nam - Lâm Chi (trên địa bàn Tây Tạng).

Chủ tịch Trung tâm nghiên cứu Nam Á thuộc đại học Phúc Đán Lâm Dân Vượng nhận xét: “Giải quyết căng thẳng biên giới Trung - Ấn là điều không thể, điều duy nhất có thể làm là kiềm chế xung đột”.

Cẩm Bình (theo SCMP)