Trung Quốc mưu chiếm nguồn vàng đen châu Phi

Hồi cuối tháng 9, Trung Quốc (TQ) tuyên bố sẽ cử một tiểu đoàn 700 quân bộ binh để tăng cường cho nhóm quân TQ gìn giữ hòa bình LHQ tại Nam Sudan (UNMISS).

Người phát ngôn Geng Yangshen của Bộ quốc phòng TQ nói lực lượng này sẽ “bảo vệ dân thường, nhân viên LHQ và các nhà hoạt động nhân đạo… cùng thực hiện nhiệm vụ tuần tra, an ninh”.

Trung Quốc mưu chiếm nguồn vàng đen châu Phi

Nhiều nhà bình luận cho rằng tham gia quân gìn giữ hòa bình chỉ là cái cớ, để TQ bảo vệ nguồn đầu tư vào lĩnh vực dầu mỏ của Nam Sudan.

Các công ty dầu mỏ TQ (NOC), Malaysia, Ấn Độ thống thị lĩnh vực dầu thô Nam Sudan và riêng Tập đoàn dầu khí quốc gia TQ (CNPC) chiếm 40% cổ phần trong liên doanh này.

Dù Nam Sudan chỉ cung cấp 5% số dầu thô thập nhẩu của TQ trước khi nội chiến leo thang hồi cuối năm 2013, sản lượng của nước này đã giảm 1/3, nay chỉ khoảng 160.000 thùng/ngày.

Việc NOC ra nước ngoài - nhất là ở châu Phi - khiến đặt dấu hỏi về nguyên tắc không can thiệp lâu nay của TQ có được duy trì trong tương lai?  

TQ đang rất khát dầu nhập khẩu để đáp ứng nguồn cầu năng lượng nội địa, khi Hiệp hội thông tin năng lượng Mỹ nêu: TQ hồi năm ngoái lần đầu tiên vượt qua Mỹ để trở thành nước nhập khẩu dầu thô lớn nhất thế giới,

Kết quả: NOC trở thành những “tay chơi quốc tế” ở 40 quốc gia từ khi nhào ra nước ngoài hồi 20 năm trước.  

NOC liều săn lùng dầu thô ở các nước bất ổn chính trị như Venezuela, Iran, Nigeria, Sudan và Nam Sudan, vì các thị trường ổn định đều do các hãng dầu lớn của phương Tây thống trị.  

Ví dụ, TQ đầu tư mạnh vào Libya, nhưng vụ cách mạng 2012 nằm ngoài tầm với của Bắc Kinh đã gây tổn thất lớn- tổng cộng 20 tỷ USD- cho nguồn vốn TQ.  

Đó là lý do TQ phải vội lệnh cho tàu chiến Xuzhou- đang tham gia chiến dịch chống hải tặc ở Vịnh Aden-đến sơ tán 35.860 công nhân TQ bị kẹt ở Libya. Đó là một chiến dịch thành công nhưng không có sự điều phối.

Tương tự, các công ty năng lượng và công nhân TQ đối diện những nguy cơ cao khi hoạt động tại các nước như Ethiopia, Angola và Cameroon, nơi tổ chức khủng bố Boko Haram bị nghi bắt cóc hàng chục công dân TQ.

Trong 1 triệu công dân TQ đang lao động ở nước ngoài-tăng so với 114.000 người năm 2007 - nhiều công dân ở Sudan và Nam Sudan bị bắt cóc nhiều trong vài năm qua.

Do càng có nhiều công dân TQ đi du lịch và làm việc ở nước ngoài, bảo vệ số công dân này sẽ là một thách thức cho chính phủ TQ.  

Về ngoại giao, TQ có hợp tác với các nước phương Tây (Mỹ, Anh, Na Uy) để phục hồi sự ổn định, như “một nhà môi giới trung thực” từ khi cuộc chiến bùng nổ.

Tuy nhiên, Nam Sudan bị nội chiến,có thể khiến hàng chục ngàn người chết và hàng chục ngàn người khác sa cảnh khủng hoảng nhân đạo, thậm chí chết đói khi “mùa đánh nhau” lại bắt đầu trong mùa đông này.

Một số nhà phân tích chỉ trích những NOC là các “điệp viên” của Bắc Kinh lãnh nhiệm vụ bành trướng tầm ảnh hưởng và quyền lực.

Nhưng UNMISS và Bộ Ngoại giao TQ bác bỏ, nói quân TQ không làm nhiệm vụ đặc biệt nào khác ngoài nhiệm vụ gìn giữ hòa bình do LHQ giao và quân TQ không trực tiếp tham gia cuộc xung đột vũ trang ở nước mà họ lãnh nhiệm vụ.

Mai Hà (theo Business Insider)