Trước đà trượt giá, khi nào Trung Quốc sẽ thả nổi đồng nhân dân tệ?

Năm 2017 có thể sẽ không phải là một năm khởi sắc đối với kinh tế Trung Quốc. Hội nghị kinh tế trung ương diễn ra hồi đầu tháng 12.2016 tại Bắc Kinh đã đưa ra thông báo chính thức, theo đó chính phủ Trung Quốc sẽ tập trung vào ổn định kinh tế vĩ mô và thắt chặt kiểm soát các nguy cơ chính đối với nền kinh tế trong năm 2017 thay vì chú trọng vào thúc đẩy tăng trưởng như trước.

Thách thức đầu tiên và lớn nhất đối với chính phủ Trung Quốc trong năm 2017 vì thế đang là sự biến động bất thường về tỷ giá của đồng nhân dân tệ, khi đây đang là đồng tiền có mức biến động tỷ giá lớn nhất trong số các đồng tiền chủ chốt trên thế giới ở thời điểm hiện tại. Quỹdự trữ ngoại hối của Trung Quốc đang chạm đáy so với mức kỷ lục vào năm 2014 (giảm khoảng 1/4) được xem là kết quả của việc cố gắng níu giữ đà trượt giá của đồng nhân dân tệ trong năm 2016, và chắc chắn sẽ còn tiếp tục giảm trong thời gian tới nếu Bắc Kinh vẫn muốn can thiệp vào tỷ giá đồng nội tệ của mình. Vậy, khi nào Trung Quốc sẽ thả nổi đồng nhân dân tệ?

Nếu nhìn vào những con số thống kê, chúng ta có thể dễ dàng hình dung ra được thực chất của vấn đề đang là nguy cơ hàng đầu với nền kinh tế số hai thế giới. Theo báo cáo của Ngân hàng trung ương Trung Quốc (PBOC), quỹ dự trữ ngoại hối của nước này đã giảm khoảng 41 tỉ USD trong tháng 12, mức giảm trong tháng 11 là 70 tỉ USD. Theo báo cáo từ Cục quản lý ngoại hối Trung Quốc, nỗ lực ổn định đồng nhân dân tệ của PBOC là lý do hàng đầu và chiếm phần lớn sự sụt giảm ngoại hối này.

Tính đến thời điểm hiện tại, dự trữ của Trung Quốc chỉ còn đạt khoảng 3.010 tỉ USD, mức thấp nhất so với mức đỉnh 4.100 tỉ USD vào năm 2014. Nói cách khác, kể từ năm 2014 đến nay Trung Quốc đã mất khoảng hơn 1.000 tỉ USD cho các nỗ lực can thiệp tỷ giá. Trung bình mỗi năm nước này cần khoảng 320 tỉ USD cho hoạt động này.

Tình hình vẫn chưa thực sự đáng lo ngại khi mức dự trữ 3.010 tỉ USD vẫn là quá đủ để Trung Quốc có thể xử lý các vấn đề của mình trong ngắn hạn. Theo Quỹtiền tệ quốc tế (IMF), mức dự trữ hiện nay của Trung Quốc vẫn có mức an toàn cao miễn là nước này vẫn duy trì được khả năng kiểm soát dòng vốn. Tuy nhiên, nếu nhìn xa hơn, thì vấn đề trở nên phức tạp hơn nhiều.

Ở thời điểm hiện tại, Trung Quốc đang có mức thặng dư tài khoản vãng lai hàng năm đạt khoảng 250 tỉ USD, trong khi quy mô dòng vốn chảy ra khỏi nước này hàng năm đang lên tới 550-650 tỉ USD. Nếu tiếp tục muốn duy trì ổn định tỷ giá cho đồng nhân dân tệ theo cách đang làm là bán ra ngoại tệ, quỹ dự trữ ngoại hối của Trung Quốc sẽ bị bào mòn với tốc độ nhanh kỷ lục và chỉ cần khoảng 12-18 tháng để tiến sát ngưỡng báo động.

Dù chính phủ Trung Quốc đã bắt đầu tiến hành các biện pháp siết chặt tiền tệ và kiểm sát dòng vốn, trong đó đặc biệt chú trọng vào các thương vụ kinh doanh lớn ở nước ngoài nhằm khiến dòng tiền chảy ra khỏi nước này chậm lại, nhưng việc đồng USD tăng giá mạnh và sự nhậm chức của tân Tổng thống Mỹ Donald Trump với những lời đe dọa về áp đặt thương mại đang khiến tất cả có nguy cơ đổ bể.

Hầu hết các chuyên gia đều đánh giá, việc dòng tiền chảy khỏi thị trường Trung Quốc là xu hướng không thể đảo ngược, và những gì Bắc Kinh đang làm chỉ là cố gắng trì hoãn càng lâu càng tốt để tránh một sự biến động tỷ giá dữ dội có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế mà thôi.

Điều đó dẫn đến kịch bản, trong đó Trung Quốc sẽ cho thả nổi đồng nội tệ của mình để giải quyết tình hình. Trên thực tế phương án này đã được một số nhà đầu tư đề cập trước đây, mà điển hình là George Soros. Thả nổi đồng nhân dân tệ có thể đem lại cho Bắc Kinh những lợi ích nhất định, theo đó một sự chuyển đổi nhanh sang mức tỷ giá hối đoái được xác định bởi thị trường sẽ cho phép Trung Quốc bảo vệ nguồn dự trữ ngoại hối do không cần phải bơm ngoại tệ để cứu tỷ giá như trước.

Ngoài ra, nó cũng tác động tích cực đối với những khoản nợ xấu trong hệ thống ngân hàng Trung Quốc, và cho phép chính phủ nước này đáp trả các chỉ trích của ông Donald Trump về việc thao túng tỷ giá. Việc đồng nhân dân tệ được thị trường quyết định tỷ giá cũng đồng nghĩa với một nền kinh tế Trung Quốc ngày càng lành mạnh hơn.

Tuy nhiên, điều này cũng tiềm ẩn những nguy hiểm nhất định. Nó có thể khiến nợ nước ngoài của các doanh nghiệp và chính quyền địa phương ở Trung Quốc tăng vọt, và nếu lựa chọn sai thời điểm tiến hành thả nổi tỷ giá cũng đồng nghĩa với việc thúc đẩy làn sóng chuyển vốn ra nước ngoài mạnh hơn bao giờ hết – một việc có thể tàn phá nền kinh tế số hai thế giới.

Có thể thấy, chính phủ Trung Quốc sẽ khó có khả năng chấp nhận lựa chọn phương án mạo hiểm này và thiên về việc sử dụng dự trữ ngoại hối vẫn còn khá dồi dào để điều chỉnh dần tỷ giá với mức độ chấp nhận được. Tuy nhiên, thời gian dành cho Bắc Kinh không còn nhiều. Nếu dự trữ ngoại hối của Trung Quốc chỉ còn khoảng 1.500-2.000 tỉ USD, mức báo động cho phép, mà các biện pháp điều chỉnh tỷ giá không có hiệu quả, thì nước này chỉ còn duy nhất một cách là thả nổi đồng nhân dân tệ, dĩ nhiên với những hậu quả nghiêm trọng hơn rất nhiều.