Việc ông Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ làm cho cổ phiếu các công ty than đá và dầu lửa tăng vọt vì vị tổng thống thứ 45 của Mỹ tuyên bố không ủng hộ năng lượng tái sinh, ưu tiên sử dụng than đá và khí đốt hơn là năng lượng Mặt trời và năng lượng gió.
Theo Bloomberg, tình hình thị trường chứng khoán hiện tại phản ánh bức tranh năng lượng thế giới: tin chiến thắng của ông Donald Trump làm cổ phiếu của Glencore, nhà cung cấp than lớn nhất, tăng 7%, còn cổ phiếu của nhà sản xuất hàng đầu thế giới về tuabin gió Vestas Wind Systems giảm 13%. Hiện tại những tuyên bố của vị tân tổng thống Mỹ chứng tỏ sự quay trở lại của loại nhiên liệu truyền thống và việc giảm đầu tư vào năng lượng gió và năng lượng Mặt trời vì Donald Trump bác bỏ sự tồn tại của tình trạng ấm lên toàn cầu.
Ông Bob McNally – người sáng lập hãng tư vấn The Rapidan Group và là cố vấn năng lượng của cựu Tổng thống George Bush nhận định: “Thời đại phi carbon hóa là nguyên tắc chính của chính sách năng lượng do Tổng thống Barack Obama tiến hành đã kết thúc”. Trong bài phát biểu dài duy nhất về năng lượng trong chiến dịch tranh cử, Donald Trump lưu ý rằng trong 100 ngày đầu tiên của nhiệm kỳ tổng thống, ông sẽ bãi bỏ những quy định về bảo vệ môi trường “làm mất đi công ăn việc làm” cũng như đưa Mỹ ra khỏi Hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu được ký kết năm ngoái. Chính sách năng lượng và những vấn đề biến đổi khí hậu bị tụt lại hàng thứ hai sau vấn đề nhập cư và kinh tế.
Các nhà quan sát cho rằng vị tổng thống tương lai khá mâu thuẫn trong nhận định của mình khi ông định tăng tiêu thụ cả than lẫn khí đốt trong khi 2 nguồn nhiên liệu đó là đối thủ cạnh tranh của nhau trên thị trường. Matt Loffman, nhà phân tích của Douglas-Westwood, công ty tư vấn năng lượng cho rằng kết quả bầu cử tổng thống Mỹ là đòn đánh mạnh vào lĩnh vực năng lượng tái sinh và tin vui cho ngành khai thác dầu khí vốn 2 năm sống trong căng thẳng. Một số nhà quan sát cho rằng ngoài các công ty khai khoáng, các ngành chế tạo xe hơi và công nghiệp nặng cũng hưởng lợi. Ngoài ra, việc ông Trump tăng khai thác dầu khí sẽ giúp duy trì giá dầu khí trên thế giới ở mức thấp. Còn các công ty lớn vẫn tiếp tục sử dụng các nguồn năng lượng tái sinh do giá thành các vật liệu chi phí không ngừng giảm tiếp.
Có thể dễ hiểu về những ưu tiên của ông Trump trong lĩnh vực năng lượng nếu tính đến người mà vị tổng thống tương lai muốn bổ nhiệm làm cố vấn năng lượng là ông Harold Hamm, Giám đốc Continental Resources, một trong những công ty lớn nhất nước Mỹ về sản xuất dầu từ đá phiến. Một ứng cử viên khác có thể là Myron Ebell, một nhà phê bình nổi tiếng của các lý thuyết về biến đổi khí hậu.
Cho dù ông Trump chọn ai làm cố vấn năng lượng thì những nhà sản xuất nhiên liệu hóa thạch trong suốt 4 năm qua đương đầu với chính quyền của Barack Obama giờ đã tìm thấy "người bạn" trong Nhà Trắng. Nhà phân tích Alexander Andlauer của AlphaValue kết luận: “Vị tổng thống mới là thành công lớn của ngành dầu khí. Tương lai của các công ty dầu lửa Mỹ hiện nay sáng sủa hơn nhiều so với trước đây”.
Vũ Trung Hương