Gửi bình luận
Những đặc điểm địa chất kỳ lạ khiến sao Hỏa là một trong những hành tinh thu hút nhiều sự chú ý nhất của giới nghiên cứu vũ trụ.
Sao Hỏa là một hành tinh của sự tương phản rộng lớn với những núi lửa khổng lồ và hẻm núi sâu. Đó sẽ là một địa điểm tuyệt vời cho khách du lịch trong tương lai khám phá. Dưới đây là một số địa điểm mà những người đến sao Hỏa trong tương lai có thể ghé thăm.
Núi lửa Olympus Mons
Olympus Mons là ngọn núi lửa trẻ nhất trong số các núi lửa lớn trên sao Hỏa, hình thành vào thời kỳ Amazonia. Đây cũng là núi lửa cao nhất trong hệ Mặt trời. Theo NASA, với chiều cao 25km, núi lửa này cao gấp 3 lần Everest của Trái đất.
Ngọn núi lửa hình tấm khiên khổng lồ được hình thành sau khi dung nham chảy từ từ xuống các sườn núi. Trên đỉnh là miệng hố diện tích 85km, hình thành do các hốc magma sụp đổ khi núi lửa phun trào. Những nhà thám hiểm trong tương lai có thể dễ leo lên Olympus Mons vì độ dốc trung bình của nó chỉ là 5%.
Núi lửa Tharsis
Ngoài khám phá Olympus Mons, bạn cũng nên tham quan một số ngọn núi lửa khác trong vòm núi lửa Tharsis. Khu vực này rộng khoảng 4.000km, bao gồm 12 núi lửa khổng lồ. Giống như Olympus Mons, những ngọn núi lửa này có xu hướng lớn hơn nhiều so với núi lửa trên Trái đất. Điều này có thể vì sao Hỏa có lực hấp dẫn yếu hơn nên các ngọn núi lửa phát triển cao hơn. Những ngọn núi lửa này có thể đã hoạt động liên tục trong khoảng hai tỷ năm - nửa chiều dài lịch sử của hành tinh đỏ.
Valles Marineris
Sao Hỏa không chỉ có núi lửa lớn nhất hệ Mặt trời mà còn có hẻm núi lớn nhất là Valles Marineris, dài khoảng 3.000km – gấp 4 lần hẻm núi Grand Canyon có độ dài 800km.
Các nhà nghiên cứu không rõ Valles Marineris hình thành như thế nào, nhưng có một số giả thuyết về sự hình thành của nó. Nhiều nhà khoa học cho rằng khi khu vực vòm núi lửa Tharsis hình thành, nó đã góp phần vào sự phát triển của Valles Marineris. Dung nham di chuyển qua vùng núi lửa đã đẩy lớp vỏ lên trên, tạo ra vết đứt gãy ở các vùng khác. Theo thời gian, những vết gãy này phát triển thành Valles Marineris.
Bắc cực và Nam cực
Hành tinh đỏ có hai vùng băng giá ở hai cực với thành phần khác nhau. Cực Bắc được tàu đổ bộ Phoenix nghiên cứu vào năm 2008, trong khi cực Nam chỉ được quan sát từ tàu vũ trụ trên quỹ đạo.
Trong suốt mùa đông, nhiệt độ gần cả hai cực Bắc và Nam lạnh đến mức carbon dioxide (CO2) trong không khí ngưng tụ thành băng trên bề mặt. Vào mùa hè, quá trình này đảo ngược lại và CO2 bốc hơi vào khí quyển. Ở Bắc bán cầu, CO2 biến mất hoàn toàn, chỉ để lại một chỏm băng nước. Nhưng ở Nam bán cầu, một số băng từ CO2 vẫn còn tồn tại trong bầu khí quyển. Sự chuyển động của loại băng này ảnh hưởng lớn đến khí hậu sao Hỏa như tạo ra gió và các dạng thời tiết khác.
Miệng núi lửa Gale và núi Sharp (Aeolis Mons)
Nổi tiếng nhờ sự đổ bộ của tàu thám hiểm Curiosity vào năm 2012, miệng núi lửa Gale là nơi lưu trữ nhiều bằng chứng về nước trong quá khứ. Curiosity tình cờ bắt gặp một lòng suối trong vòng vài tuần sau khi hạ cánh và tìm thấy nhiều bằng chứng về nước trong suốt hành trình dọc theo đáy miệng núi lửa. Curiosity hiện đang khảo sát một ngọn núi lửa gần đó có tên là núi Sharp (Aeolis Mons) và xem xét các đặc điểm địa chất trong từng tầng của nó.
Curiosity cũng nhiều lần khám phá ra các phân tử hữu cơ phức tạp trong khu vực. Kết quả năm 2018 công bố những chất hữu cơ này được phát hiện bên trong những tảng đá 3,5 tỷ năm tuổi. Tàu thăm dò Curiosity cũng phát hiện nồng độ metan trong khí quyển tại đây thay đổi theo mùa. Metan là nguyên tố có thể được tạo ra bởi vi khuẩn hay các hiện tượng địa chất, mở ra hy vọng về khả năng sống của con người ở Hỏa tinh.
Medusae Fossae
Medusae Fossae là một trong những địa điểm kỳ lạ nhất trên sao Hỏa. Một số nhà nghiên cứu suy đoán rằng nó là bằng chứng về một vụ tai nạn nào đó gây ra bởi UFO. Giả thuyết đáng tin hơn thì đây là một mỏ núi lửa khổng lồ có diện tích bằng 1/5 nước Mỹ. Theo thời gian, gió đã biến những tảng đá thành một số hình dạng tuyệt đẹp nhưng các nhà nghiên cứu vẫn cần nghiên cứu thêm để tìm hiểu cách những ngọn núi lửa này hình thành nên Medusae Fossae.
Một nghiên cứu năm 2018 cho rằng vài khối đá của Medusae Fossae hình thành từ những vụ phun trào núi lửa cực lớn diễn ra hàng trăm lần trong hơn 500 triệu năm. Những vụ phun trào này sẽ làm khí hậu của hành tinh đỏ ấm lên khi khí nhà kính từ núi lửa trôi vào bầu khí quyển.
Đường dốc ở miệng núi lửa Hale
Các vệt chảy dốc xuống miệng núi lửa Hale là đặc điểm kỳ lạ khác ở Hỏa tinh. Chúng có xu hướng hình thành trên mặt miệng núi lửa dốc khi thời tiết ấm áp. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn chưa biết được đây là gì. Năm 2015, NASA tuyên bố đây là dấu hiệu của các dòng nước đã từng chảy qua, tuy nhiên các nghiên cứu sau đó cho thấy chúng có thể hình thành do nước trong khí quyển hoặc các dòng cát khô.
Trong khi NASA tìm ra cách điều tra theo các giao thức bảo vệ hành tinh, các nhà thám hiểm trong tương lai có thể phải chiêm ngưỡng những đặc điểm bí ẩn này từ xa, bằng cách sử dụng ống nhòm.
“Cồn cát ma” ở Noctis Labyrinthus và lòng chảo Hellas
Ngày nay, sao Hỏa là một hành tinh chủ yếu được tạo hình bởi gió vì nước đã bốc hơi hết khi bầu khí quyển mỏng đi. Nhưng có nhiều bằng chứng về nước trong quá khứ, chẳng hạn như các vùng “cồn cát ma” được tìm thấy ở Noctis Labyrinthus và lòng chảo Hellas. Các nhà nghiên cứu cho biết những khu vực này từng có những cồn cát cao hàng chục mét. Sau đó, dung nham núi lửa hoặc nước đã nhấn chìm số cồn cát này, bảo lưu chúng cho tới hàng tỷ năm sau, trong khi phần ngọn đã bị xói mòn.
Những đụn cát cổ xưa cho thấy gió đã từng thổi như thế nào thời cổ đại, hé lộ phần nào về môi trường xa xưa của hành tinh đỏ. Có thể, vi khuẩn vẫn còn tồn tại trong đụn cát này do được che chở trước bức xạ và gió trên bề mặt sao Hỏa.
