Bắc Kinh lên tiếng biện hộ vụ giáo sư Harvard nhận tiền từ Đại học Vũ Hán

Bồi thẩm đoàn liên bang ở Boston kết luận rằng, ông Charles Lieber, một nhà khoa học nổi tiếng về công nghệ nano và là cựu trưởng khoa Hóa học của Đại học Harvard, đã nói dối giới chức, gian lận trong khai báo thuế và không báo cáo về một tài khoản ở ngân hàng Trung Quốc.

Theo các công tố viên, ông Lieber, trong hành trình tìm kiếm giải thưởng Nobel, vào năm 2011 đã đồng ý trở thành "nhà khoa học chiến lược" tại Đại học Công nghệ Vũ Hán và thông qua đó, Lieber đã tham gia vào đợt tuyển dụng Chương trình Ngàn nhân tài của Trung Quốc.

Các công tố viên cũng cáo buộc Trung Quốc dùng chương trình này nhằm tuyển dụng các nhà nghiên cứu nước ngoài, để họ chia sẻ kiến thức với Trung Quốc. Dù việc tham gia chương trình không cấu thành tội hình sự, nhưng các công tố viên cho rằng ông Lieber, 62 tuổi, đã nói dối các nhà chức trách về sự tham gia của mình.

Các công tố viên còn nói rằng, ông Lieber nói dối với Bộ Quốc phòng và Viện Y tế quốc gia Mỹ về vai trò của ông trong chương trình tuyển dụng của Trung Quốc, dù hai cơ quan này đã trao cho ông 15 triệu USD tiền thưởng cho kết quả nghiên cứu.

Sau khi bị bắt giữ, trong cuộc thẩm vấn của FBI, cựu giáo sư Harvard nói rằng, ông đã “ngu ngốc và thiếu chín chắn” khi thiết lập quan hệ với Đại học Công nghệ Vũ Hán vì tin rằng sự hợp tác này sẽ giúp uy tín của ông tăng lên.

Trong thời gian hợp tác, ông Lieber được trả 50.000 USD/tháng cộng với 158.000 USD chi phí sinh hoạt. Ông nhận một nửa bằng tiền mặt và một nửa thông qua tài khoản tại ngân hàng Trung Quốc, các công tố viên cho biết và tiết lộ thêm rằng Lieber đã không khai báo mức lương của mình trên các tờ khai thuế thu nhập năm 2013 và 2014 và trong hai năm đã không báo cáo tài khoản ngân hàng.

Luật sư biện hộ của cựu giáo sư Harvard, ông Marc Mukasey đã phản bác rằng các công tố viên đã "vơ vét" bằng chứng để chứng minh tội danh của Lieber mà thiếu các tài liệu quan trọng để chứng minh cho tuyên bố của họ.

Ông Lieber - người đang chiến đấu với bệnh ung thư - đã phản ứng một cách "vô cảm" khi tòa công bố bản án sau phiên xét xử kéo dài 3 giờ đồng hồ.

Được biết, ông Lieber bị buộc tội vào tháng 1.2020 - một phần trong chiến dịch "Sáng kiến ​​Trung Quốc" của Bộ Tư pháp Mỹ, được đưa ra dưới thời chính quyền của cựu Tổng thống Donald Trump nhằm chống lại nghi ngờ gián điệp kinh tế và trộm cắp nghiên cứu. Chính quyền của Tổng thống Joe Biden vẫn tiếp tục sáng kiến này, dù Bộ Tư pháp cho biết họ đang xem lại cách tiếp cận.

Những người chỉ trích cho rằng, sáng kiến này gây tổn hại đến các nghiên cứu học thuật, phân biệt chủng tộc đối với các nhà nghiên cứu Trung Quốc và khiến một số nhà khoa học sợ hãi. Trong năm nay, một giáo sư ở bang Tennessee (Mỹ) được tuyên trắng án sau một phiên toà sai lầm và các công tố viên đã hủy bỏ buộc tội đối với 6 nhà nghiên cứu khác liên quan tới Trung Quốc.

Phản ứng trước bản án của tòa án Mỹ đối với cựu giáo sư Đại học Harvard về tội che giấu mối quan hệ với một chương trình tuyển mộ của Trung Quốc, Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 22.12 đã lên tiếng biện hộ về các chương trình giao lưu khoa học quốc tế của họ.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói rằng, nước này quản lý các chương trình giao lưu đó không khác gì các nguyên tắc của Mỹ và các quốc gia khác.

"Các cơ quan và quan chức Mỹ không nên kỳ thị các chương trình như vậy, và thay vào đó hãy làm những điều có lợi cho giao lưu và hợp tác giữa nhân dân hai nước Trung Quốc - Mỹ”, người phát ngôn Trung Quốc nói.