Bán hàng đa cấp núp bóng thương mại điện tử để lừa đảo

Thời gian gần đây, trên các trang mạng liên tục xuất hiện rất nhiều mô hình, dự án kinh doanh được giới thiệu là “kinh doanh hệ thống”, “kinh doanh mạng” hay “kinh doanh thời đại 4.0”…

Những mô hình, dự án này được lan truyền rất nhanh trên các trang thông tin điện tử, YouTube, các mạng xã hội (Facebook, Zalo, Viber, TelegramX…) như là sân chơi của những “bạn trẻ khởi nghiệp”, của những “doanh nhân” muốn kết nối toàn cầu, giao dịch và chia sẻ cơ hội đầu tư các loại tiền điện tử thông qua các ứng dụng internet như sàn giao dịch thương mại điện tử, mạng xã hội phân quyền, hệ sinh thái số, hay qua mô hình tiếp thị liên kết. Có thể kể đến các địa chỉ website: Onelinknetwork.com; ChiliMall.net; Vitae.co; Crowd1.com; Winvest.io…

Được biết những dự án này thường hướng đến các sinh viên đang có nhu cầu tìm việc làm thêm và mong muốn khởi nghiệp. Các dự án, mô hình hoạt động này thường được giới thiệu có quy mô mang tầm quốc tế, mang sứ mệnh thời đại 4.0, lấy lợi ích cộng đồng làm động lực phát triển.

Họ cũng thường đưa ra những dự án quảng cáo và nhiều lợi ích khi hợp tác đầu tư với hoa hồng, thu nhập rất cao. Những lời lẽ quảng cáo cho các dự án, mô hình này đều hướng về việc chủ đầu tư dự án hiện nay là những người đi tiên phong, những người làm cách mạng trong thời đại mới để lôi kéo, thúc giục nhà đầu tư bỏ tiền tham gia phát triển dự án...

Khoản tiền đầu tư của người tham gia không được ghi nhận trên bất kỳ tài liệu chính thức nào mà chỉ được ghi nhận thông qua tài khoản của người tham gia hiển thị trên giao diện website. Hệ thống máy chủ lưu giữ dữ liệu thường đặt tại nước ngoài. Chủ đầu tư không hiện diện tại Việt Nam hoặc có tư cách pháp nhân theo quy định pháp luật Việt Nam...

Ví dụ, một công ty đăng các nội dung quảng cáo trên internet (như trên website về việc làm, zalo, facebook…) về việc tuyển dụng nhân sự với các tiêu chí rất chung chung, dễ đáp ứng nhưng lại “rất hấp dẫn” về thu nhập, ví dụ: Tuyển nhân viên kinh doanh: lương 10 triệu/tháng không cần kinh nghiệm và bằng đại học, thời gian làm việc linh động; Tuyển cộng tác viên online: làm ca 4 tiếng/ngày thu nhập 6 triệu/tháng chưa kể hoa hồng… Đối tượng của những đoạn quảng cáo này thường là những người đang tìm kiếm việc làm hoặc các sinh viên muốn đi làm thêm.

Khi nộp hồ sơ xin việc, các ứng viên được hẹn phỏng vấn nhưng thực chất để các nhân viên của doanh nghiệp tiếp cận hỏi han về hoàn cảnh gia đình, làm thân và lấy sự tin tưởng của người đang tìm việc. Tiếp đến, những nhân viên vẽ ra một tương lai tươi sáng thu nhập hàng trăm triệu một tháng cùng những chuyến du lịch, đào tạo tại nước ngoài làm cho các ứng viên ham thích và muốn tham gia.

Sau đó, nhân viên tuyển dụng bằng nhiều các biện pháp, kể cả dụ dỗ và ép buộc người xin việc nộp các khoản tiền rất lớn, với nhiều lý do (như phí đào tạo kỹ năng bán hàng, mua tài liệu kinh doanh…) hoặc bị yêu cầu mua một gói sản phẩm ban đầu để đầu tư hay “gia nhập” doanh nghiệp.

Sau khi đã nộp tiền, người tham gia có thể nhận được một khoản hoa hồng nhỏ để khuyến khích họ tuyển thêm người khác hoặc chính họ tiếp tục nộp thêm tiền có vị trí kinh doanh với mức hoa hồng cao hơn. Thực chất công việc của họ chỉ là tuyển được thêm người, bán hàng hóa với mức giá cao vô lý hoặc nộp thêm nhiều tiền nữa lên cấp bậc. Nếu không làm các các công việc trên thì họ cũng không nhận thêm được bất kỳ các khoản thu nhập nào. Trường hợp muốn khiếu nại về các khoản phí đã nộp, nạn nhân thường không có các chứng từ giao dịch với doanh nghiệp, các biên lai hay phiếu thu nộp tiền đều không có dấu của doanh nghiệp.

Trước thực trạng trên, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) đánh giá các mô hình hoạt động của các dự án nêu trên có dấu hiệu là hoạt động đầu tư theo mô hình kim tự tháp và là hành vi bị cấm theo quy định hiện hành. Do đó, để tránh rủi ro về mặt vật chất và pháp lý, Bộ Công Thương cảnh báo người dân không tham gia đầu tư, hay phát triển hệ thống kinh doanh vào các dự án có dấu hiệu trên.

Để hạn chế những thiệt hại không đáng có, Bộ Công Thương lưu ý người dân kiểm tra doanh nghiệp đang tuyển dụng đã được cấp giấy chứng nhận kinh doanh theo phương thức đa cấp hay chưa. Đặc biệt lưu ý tới những giao dịch, chứng từ với doanh nghiệp đa cấp để tránh việc các doanh nghiệp này thoái thác hoặc không thừa nhận các giao dịch trên khi có tranh chấp.

Tuyết Nhung