Grab mở đường cho các kỳ lân Đông Nam Á thách thức Mỹ, Trung Quốc ở lĩnh vực công nghệ

Kế hoạch của Grab (Singapore) để trở thành một công ty đại chúng niêm yết tại Mỹ thông qua việc sáp nhập với một SPAC (công ty mua lại có mục đích đặc biệt) là thỏa thuận mang tính bước ngoặt với cả ngôi nhà cũ và mới của tập đoàn công nghệ này.

Kế hoạch niêm yết có thể định giá gần 40 tỉ USD khiến Grab trở thành thương vụ sử dụng SPAC lớn nhất đến nay, sau một đợt cao điểm chưa từng có ở Phố Wall để tạo ra "séc trắng", liệt kê các phương tiện được sử dụng để mua lại các công ty.

Nó cũng mở ra một chương mới cho nền kinh tế Đông Nam Á, đặc biệt là hệ sinh thái khởi nghiệp, mở rộng cánh cửa cho các nhà đầu tư quốc tế khác nhau thâm nhập vào một trong những thị trường internet phát triển nhanh nhất thế giới. Nó cũng có thể giúp các kỳ lân khu vực khác tiếp bước khi Đông Nam Á thách thức sự thống trị của Mỹ và Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ.

Tầm quan trọng của Đông Nam Á với các công ty kỹ thuật số được công nhận rộng rãi. Theo nghiên cứu của Google, Temasek Holdings và Bain & Co, tổng giá trị hàng hóa của nền kinh tế internet trong khu vực Đông Nam Á dự kiến ​​sẽ tăng gấp ba lần, lên 300 tỉ USD vào năm 2025 so với 2020.

Song cho đến nay, hầu hết các nhà đầu tư đều không có nhiều cách để chơi ở thị trường này. Công ty internet niêm yết công khai đáng chú ý duy nhất trong khu vực là Sea, công ty thương mại điện tử và game trực tuyến có trụ sở tại Singapore đã được niêm yết tại New York. Giá cổ phiếu của Sea đã tăng gần gấp 5 lần trong năm ngoái, cho thấy sự thèm muốn rất lớn của các nhà đầu tư với các công ty công nghệ đang phát triển ở Đông Nam Á và phản ánh sự khan hiếm của các khoản đầu tư thay thế.

"Đây là một cột mốc quan trọng trong hành trình của chúng tôi nhằm mở ra khả năng tiếp cận cho mọi người để hưởng lợi từ nền kinh tế kỹ thuật số", Anthony Tan, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập Grab, cho biết hôm 13.4.

Nhiều công ty chắc chắn sẽ theo chân Grab. Tại Indonesia, đối thủ của Grab là Gojek và gã khổng lồ thương mại điện tử Tokopedia đang thảo luận về việc sáp nhập cùng khả năng niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán Mỹ và Indonesia. Công ty du lịch trực tuyến Indonesia - Traveloka cũng đang xem xét việc niêm yết, có thể giống như Grab thông qua việc sáp nhập với SPAC.

Một người quen thuộc với các cuộc đàm phán Gojek - Tokopedia cho biết họ sẽ hướng tới mức định giá "tương tự hoặc cao hơn" mức định giá 39,6 tỉ USD của Grab vì "pháp nhân Gojek - Tokopedia sẽ có chi nhánh thương mại điện tử".

Nếu những công ty này thành công, các kỳ lân khác có thể đi theo con đường tương tự, có khả năng biến Đông Nam Á trở thành ngôi nhà của nhiều công ty công nghệ được giao dịch công khai, sẽ thách thức vị thế của Mỹ và Trung Quốc trong nhiều năm.

Các công ty công nghệ Đông Nam Á có lợi thế là tập trung chặt chẽ vào khu vực quê nhà của họ, điều này giúp chống lại sự xâm nhập từ các gã khổng lồ công nghệ Mỹ và Trung Quốc.

Được thành lập như một ứng dụng gọi xe vào năm 2012, Grab nhanh chóng mở rộng sang các dịch vụ giao hàng và tài chính, đồng thời phát triển trở thành "siêu ứng dụng" ở khu vực với hơn 200 triệu lượt tải xuống trên thiết bị di động.

"Chúng tôi thực sự hiểu nhu cầu của khách hàng địa phương", người đồng sáng lập Grab - Tan Hooi Ling nói năm 2019.

Grab đã chiến đấu quyết liệt với công ty tiên phong gọi xe Uber có trụ sở tại Mỹ, sau đó mua lại mảng kinh doanh Đông Nam Á của Uber vào năm 2018. Đổi lại, Uber nhận được cổ phần trong Grab.

Các gã khổng lồ công nghệ toàn cầu khác cũng quyết định hợp tác với các kỳ lân địa phương thay vì cạnh tranh trực tiếp với họ. Công ty khổng lồ gọi xe Trung Quốc - Didi Chuxing là nhà đầu tư của Grab, Google và Tencent đều chống lưng cho Gojek.

Tuy nhiên, sự cạnh tranh giữa các nhóm công nghệ địa phương đang gay gắt hơn bao giờ hết. Hầu hết các công ty này - Grab, Gojek, Tokopedia và thậm chí Sea - đều không thu được lợi nhuận. Đó có lẽ là một lý do tại sao Grab chọn cách ra công chúng bằng cách sử dụng SPAC. Việc này bỏ qua các thủ tục rườm rà liên quan đến danh sách công khai truyền thống và cho phép một công ty khởi nghiệp nhanh chóng huy động số tiền cần thiết để cạnh tranh. Grab dự kiến ​​sẽ huy động được hơn 4 tỉ USD thông qua thỏa thuận SPAC và được giao dịch trên Nasdaq trong những tháng tới, công ty cho biết.

Những người chiến thắng lớn cho đến nay là nhà đầu tư vào Grab, đáng chú ý nhất là Quỹ Tầm nhìn của SoftBank Group (Nhật Bản). Tuy nhiên, việc Grab ra công chúng có nghĩa là rủi ro và cơ hội mà Quỹ Tầm nhìn và các nhà đầu tư khác đã thực hiện trong nhiều năm sẽ được chuyển cho những người khác, bao gồm nhiều nhà đầu tư tư nhân.

Dự báo sẽ không có lãi cho đến năm 2023 trên cơ sở EBITDA (thu nhập trước lãi vay, thuế, khấu hao và khấu trừ dần), Grab vẫn cần chứng minh rằng họ có thể biện minh về mức định giá 40 tỉ USD - gần gấp đôi giá trị của Google tại thời điểm chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) khi gã khổng lồ tìm kiếm của Mỹ đã có lãi.

Nhà lãnh đạo tại một tổ chức tài chính đầu tư vào Grab thú nhận rằng "có những khía cạnh trò chơi tiền bạc với các thương vụ SPAC đang xảy ra ở Đông Nam Á và Trung Quốc", đồng thời nói thêm rằng ông lo ngại về việc thị trường quá nóng.

Vào tối 13.4 sau khi thông báo rằng Grab sẽ niêm yết trên sàn chứng khoán, CEO Anthony Tan nói trong cuộc phỏng vấn với trang Nikkei rằng ông tự tin có thể đưa công ty của mình "phát triển nhanh chóng và bền vững".

Anthony Tan cũng đề cập rằng việc sáp nhập với Altimeter Growth niêm yết trên Nasdaq, một SPAC hoạt động dưới sự điều hành của công ty đầu tư Altimeter Capital có trụ sở tại Thung lũng Silicon (Mỹ), là "cách tốt nhất để niêm yết cổ phiếu".

Sớm trở thành giám đốc điều hành công ty đại chúng, ưu tiên hàng đầu của Anthony Tan sẽ là chứng minh điều này - không chỉ với những nhà đầu tư mạo hiểm chấp nhận rủi ro dài hạn mà anh đã quen biết từ khi thành lập công ty, mà với nhiều cổ đông hơn, những người có thể không kiên nhẫn như vậy.