Mỹ - Canada hợp tác về đất hiếm nhằm tránh phụ thuộc Trung Quốc

Theo tuyên bố của Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Canada Justin Trudeau hôm 20.6 đã ra lệnh cho quan chức hai nước phát triển một kế hoạch hành động chung hợp tác về “các khoáng sản quan trọng” giữa Mỹ và Canada.

Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh hai nước đồng minh Bắc Mỹ này muốn giảm dần sự phụ thuộc vào đất hiếm Trung Quốc giữa lúc căng thẳng trong chiến tranh thương mại Mỹ - Trung chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Tháng trước, truyền thông Trung Quốc đồng loạt đề cập khả năng sử dụng biện pháp hạn chế xuất khẩu đất hiếm để đáp trả Mỹ trong chiến tranh thương mại. Khoảng 80% lượng đất hiếm nhập vào Mỹ trong giai đoạn 2014-2017 đến từ Trung Quốc, Lầu Năm Góc chiếm 1% nhu cầu đất hiếm của Mỹ.

Đồn đoán về nguy cơ giới chức Bắc Kinh sử dụng vị thế nhà cung cấp đất hiếm hàng đầu như là biện pháp trả đũa bắt đầu nổi lên khi Chủ tịch Tập Cận Bình vừa đến thăm một công ty khai thác - chế biến mặt hàng này ở tỉnh Giang Tây. Tháp tùng ông là Phó thủ tướng Lưu Hạc - cố vấn thân cận nhận trọng trách dẫn dắt nỗ lực đàm phán thương mại với Mỹ.

Đầu tháng này, Bộ Quốc phòng Mỹ đã trao đổi với tập đoàn Mkango Resources của quốc gia châu Phi Malawi và các công ty khai thác đất hiếm khác trên thế giới về nguồn cung cấp khoáng chất chiến lược này, một phần trong kế hoạch tìm kiếm các nguồn cung cấp đất hiếm thay thế Trung Quốc của Mỹ.

Ngoài ra, Bộ Thương mại Mỹ hôm 4.6 cũng đề xuất một loạt các hành động khẩn trương để thúc đẩy việc sản xuất đất hiếm nội địa và cảnh báo viễn cảnh “toàn cầu bị sốc” trong trường hợp Trung Quốc quyết định ngưng xuất khẩu đất hiếm vì các lý do, chẳng hạn như đạt lợi thế đàm phán.

Bộ cũng đề nghị 61 đề xuất cụ thể,gồm cả việc cung cấp các khoản vay lãi suất thấp cho các dự án khai thác mỏ mới, dự trữ nguyên liệu và buộc những công ty quốc phòng “mua hàng Mỹ nhằm kích thích nguồn cung từ hoạt động khai thác đất hiếm.