Bốn nước Mỹ, Anh, Úc, Canada gia tăng áp lực ngoại giao bằng tuyên bố chung tỏ ý phản đối kế hoạch áp đặt luật an ninh với Hồng Kông của chính quyền Bắc Kinh.
“Quyết định áp đặt luật an ninh mâu thuẫn trực tiếp với nghĩa vụ quốc tế mà Trung Quốc phải tuân thủ theo nguyên tắc mang tính ràng buộc trong Tuyên bố chung Trung - Anh. Một đạo luật an ninh sẽ làm suy yếu khuôn khổ hệ thống “một quốc gia, hai chế độ”, đem đến nguy cơ truy tố tội phạm chính trị ở Hồng Kông, gây tổn hại những cam kết bảo vệ người dân đặc khu hiện có”, theo tuyên bố chung.
Tuyên bố chung kêu gọi chính quyền Bắc Kinh làm việc với chính quyền lẫn người dân Hồng Kông để tìm ra phương án mà hai bên đều chấp nhận, phù hợp nghĩa vụ quốc tế theo Tuyên bố chung Trung - Anh.
Về phía Mỹ, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Morgan Ortagus cho biết nước này đang cố thuyết phục thêm nhiều quốc gia khác lên tiếng phản đối Trung Quốc. Ngoại trưởng Mike Pompeo hôm 27.5 vừa xác định Hồng Kông đã không còn mức độ tự trị cao nữa - động thái mở đường cho Nhà Trắng kích hoạt trừng phạt nhằm vào chính quyền Bắc Kinh.
Ngoài Mỹ, Anh, Úc, Canada, Nhật Bản cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc và sẽ theo dõi chặt chẽ diễn biến tiếp theo.
Liên minh châu Âu (EU) có đối thoại với Mỹ, Anh, Úc, Nhật về vấn đề Hồng Kông. Ngoại trưởng 27 quốc gia thành viên dự kiến nhóm họp trong ngày 29.5, nhiều khả năng khối sẽ ra một tuyên bố chung.
Quốc hội Trung Quốc ngày 28.5 vừa thông qua dự thảo “Nghị quyết về thiết lập cơ chế pháp luật và cơ chế chấp hành hoạt động bảo vệ an ninh quốc gia toàn diện tại đặc khu hành chính Hồng Kông”. Luật an ninh dự kiến ra mắt trong vài tuần tới.
Giáo sư luật Michael Davis thuộc đại học Columbia lưu ý rằng bốn nước Mỹ, Anh, Úc, Canada trong tuyên bố chung vừa đưa ra không nói rõ họ sẽ có hành động gì nếu Trung Quốc không hợp tác, vì vậy chính quyền Bắc Kinh vẫn còn thời gian ngừng lại cân nhắc.
Trước đó, hãng Reuters dẫn nguồn tin tiết lộ hàng loạt biện pháp phản ứng đã được Mỹ chuẩn bị sẵn, bao gồm trừng phạt quan chức hoặc đơn vị tham gia thực thi luật an ninh tại Hồng Kông, tăng thuế quan thương mại, siết chặt quy định đầu tư hoặc quy định cấp thị thực, đóng băng tài sản, thu hồi ưu đãi thương mại dành cho Hồng Kông.
Phía Anh cũng chuẩn bị sẵn phương án thay đổi quy định nhập cư, cho phép người Hồng Kông sở hữu hộ chiếu Anh có thể trở thành công dân nước này.
Cẩm Bình (theo SCMP)