Trong cuộc gặp với những người đồng cấp NATO ngày 4.12, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố nước này sẵn sàng khởi động quá trình rút khỏi Hiệp ước về vũ khí tầm trung và tầm ngắn (INF).
Theo Ngoại trưởng Pompeo: “Hôm nay Mỹ tuyên bố Nga vi phạm thực chất hiệp ước, và chúng tôi sẽ chấm dứt nghĩa vụ tuân thủ sau 60 ngày, trừ khi Nga lại quay lại tuân thủ đầy đủ, có thể kiểm chứng”.
Ông chỉ trích trong ít nhất 30 lần bị Washington nêu vấn đề vi phạm INF từ năm 2013 đến nay thì Moscow vẫn chỉ đưa ra một phản ứng: phủ nhận, đòi thông tin chứng minh, đánh giá đây là cáo buộc vô căn cứ. Pompeo nhấn mạnh Mỹ không nên chịu ràng buộc của hiệp ước trong khi hành vi Nga thực hiện làm suy yếu an ninh quốc gia nước này.
Các thành viên NATO khác cũng đồng tình rằng Nga không tuân thủ INF do phát triển và triển khai một hệ thống tên lửa mang tên 9M729. Tuyên bố liên minh quân sự này viết: “Chúng tôi ủng hộ ý kiến đánh giá Nga vi phạm của Mỹ, đồng thời khẩn trương kêu gọi họ tái tuân thủ đầy đủ. Đã đến lúc Nga cứu vãn INF”.
Theo Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg: “Nga có cơ hội cuối để chứng minh họ làm đúng thỏa thuận. Còn phía chúng tôi vẫn phải chuẩn bị cho viễn cảnh hiệp ước đổ vỡ”.
Người phát ngôn Maria Zakharova của Bộ Ngoại giao Nga phủ nhận cáo buộc mới nhất mà Washington cùng NATO đưa ra.
“Nga tuân thủ mọi điều khoản trong hiệp ước và phía Mỹ biết điều đó”, người phát ngôn Zakharova khẳng định.
INF được Liên Xô và Mỹ ký năm 1987, chính thức có hiệu lực năm 1988. Nội dung chính của văn kiện này cấm các bên tham gia xử lý, sản xuất hoặc tiến hành phóng thử các loại tên lửa mang được đầu đạn hạt nhân có tầm bắn từ 500 - 5.500km phóng từ mặt đất.
Tổng thống Donald Trump vào tháng 10 tuyên bố Mỹ sẽ rút khỏi hiệp ước này với lý do Nga vi phạm thỏa thuận. Phía Moscow lên án ý định này, đồng thời đe dọa tiến hành biện pháp đáp trả, bao gồm cả biện pháp quân sự.
Hôm 3.12, một số nghị sĩ đảng Dân chủ cảnh báo rút khỏi INF sẽ là “món quà chính trị - địa chiến lược” mà Mỹ dành cho Nga. Họ chỉ trích ý định của Tổng thống Trump thiếu suy tính, có thể gây ảnh hưởng đến các hiệp ước kiểm soát vũ khí khác.
Cẩm Bình (theo CNN, Reuters, Sputnik News)