Người đứng đầu chính phủ Tây Tạng lưu vong đã đến thăm Nhà Trắng lần đầu tiên sau 60 năm, động thái có thể khiến Bắc Kinh tức giận hơn nữa vì từng cáo buộc Mỹ đang cố gắng gây bất ổn trong khu vực.
Ngày 20.11, Lobsang Sangay, người đứng đầu Cơ quan Quản lý Trung ương Tây Tạng (CTA), đã được mời đến Nhà Trắng để gặp Điều phối viên đặc biệt mới được bổ nhiệm của Mỹ về Các vấn đề Tây Tạng, Robert Destro.
CTA cho biết thông tin này trong một thông cáo báo chí.
“Cuộc họp chưa từng có tiền lệ này sẽ tạo nên giai điệu lạc quan cho sự hợp tác của CTA với các quan chức Mỹ và được chính thức hóa hơn trong những năm tới”, CTA có trụ sở tại Dharamshala của Ấn Độ cho biết.
Tây Tạng đã trở thành một trong những khu vực tranh chấp giữa Mỹ và Trung Quốc, với quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới ở mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hồi tháng 7 đã cáo buộc Bắc Kinh vi phạm nhân quyền Tây Tạng và nói rằng Washington ủng hộ “quyền tự trị có ý nghĩa” cho khu vực.
Các quan chức Bắc Kinh từ đó đã cáo buộc Mỹ sử dụng Tây Tạng để cố gắng thúc đẩy “chủ nghĩa chia rẽ” ở Trung Quốc. Trung Quốc cũng đã từ chối thương thảo với Robert Destro.
Trung Quốc giành quyền kiểm soát với Tây Tạng vào năm 1950 theo cách mà nước này mô tả là “sự giải phóng hòa bình giúp vùng Himalaya xa xôi loại bỏ quá khứ phong kiến”.
Phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Triệu Lập Kiên cho hay: “Người dân thuộc mọi sắc tộc ở Tây Tạng là một phần của đại gia đình Trung Quốc, và kể từ khi được giải phóng hòa bình, Tây Tạng đã có sự tăng trưởng kinh tế thịnh vượng”. Ông nói thêm, mọi người ở Tây Tạng đều được hưởng tự do tôn giáo và các quyền của họ hoàn toàn được tôn trọng.
Thế nhưng, các nhà phê bình dẫn đầu bởi nhà lãnh đạo tinh thần lưu vong Đức Đạt Lai Lạt Ma nói rằng sự cai trị của Trung Quốc tương đương với “sự diệt chủng văn hóa”.
Chủ tịch Trung Quốc - Tập Cận Bình hồi tháng 8 nói rằng Trung Quốc cần xây dựng "pháo đài bất khả xâm phạm" ở Tây Tạng để bảo vệ sự thống nhất quốc gia.
Ngày 14.10, Ngoại trưởng Mỹ - Mike Pompeo đã thông báo rằng Robert Destro, Trợ lý Ngoại trưởng về Dân chủ, Nhân quyền và Lao động, sẽ đảm nhận vị trí bổ sung vốn đã bị bỏ trống kể từ khi Tổng thống Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ vào năm 2017.
Hôm 15.10, Trung Quốc cáo buộc Mỹ tìm cách gây bất ổn cho Tây Tạng, sau khi chính quyền Trump bổ nhiệm một quan chức nhân quyền cấp cao làm đặc phái viên đặc biệt về các vấn đề Tây Tạng.
Theo Reuters, Trung Quốc liên tục từ chối thương thảo với đặc phái viên Mỹ, coi đó là sự can thiệp vào công việc nội bộ của họ.
Triệu Lập Kiên cho hay: “Các vấn đề Tây Tạng là công việc nội bộ của Trung Quốc, không cho phép nước ngoài can thiệp. Việc thành lập cái gọi là điều phối viên cho các vấn đề Tây Tạng là thao túng quan điểm chính trị nhằm can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc và gây bất ổn cho Tây Tạng. Trung Quốc kiên quyết phản đối điều đó”.
Việc bổ nhiệm Robert Destro diễn ra vào thời điểm quan hệ Mỹ - Trung chìm xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ qua hàng loạt vấn đề, bao gồm thương mại, Đài Loan, Hồng Kông, nhân quyền, Biển Đông và coronavirus.
“Robert Destro sẽ chỉ đạo các nỗ lực của Mỹ nhằm thúc đẩy đối thoại giữa Trung Quốc và Đức Đạt Lai Lạt Ma hoặc các đại diện của ngài; bảo vệ bản sắc tôn giáo, văn hóa và ngôn ngữ độc đáo của người Tây Tạng; nhấn mạnh để quyền con người của họ được tôn trọng”, Ngoại trưởng Mike Pompeo nói.
Vào tháng 7.2020, Ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết Mỹ sẽ hạn chế thị thực với một số quan chức Trung Quốc có liên quan đến việc ngăn chặn tiếp cận ngoại giao đến Tây Tạng và tham gia vào "vi phạm nhân quyền", đồng thời nói thêm rằng Washington ủng hộ "quyền tự chủ có ý nghĩa" cho Tây Tạng.
Dù vậy, không như người tiền nhiệm Barack Obama, Tổng thống Trump đã không gặp Đức Đạt Lai Lạt Ma trong nhiệm kỳ tổng thống của mình.