Trước mối đe dọa Trung Quốc, Nhật Bản dự tính triển khai chiến đấu cơ tàng hình F-35B đến biển Hoa Đông từ năm 2024.
Tờ Yomiuri Shimbun dẫn nguồn tin tiết lộ F-35B sẽ đồn trú tại căn cứ Nyutabaru (tỉnh Miyazaki) – cách quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư khoảng 1.000 km về phía đông bắc.
F-35 là chiến đấu cơ đa nhiệm của Mỹ nhưng hiện diện rộng rãi trong lực lượng không quân các nước Anh, Canada, Úc, Ý, Hà Lan,… Dòng máy bay này có ba phiên bản A (cất/ hạ cánh truyền thống), B (cất cánh trên đường băng ngắn, hạ cánh thẳng đứng) và C (hoạt động trên tàu sân bay).
Phía phi công Nhật đang tiếp nhận huấn luyện gặp chút khó khăn, vì họ chưa từng lái chiến đấu cơ cất cánh trên đường băng ngắn, hạ cánh thẳng đứng như F-35B cũng như chưa từng đáp trên tàu sân bay. Đội F-35B đầu tiên gồm 18 chiếc, chính quyền Tokyo mua tổng cộng 42 chiếc.
Có khả năng chiến đấu cơ hoạt động chung với tàu chở trực thăng JS Kaga (chuẩn bị được nâng cấp thành tàu sân bay). Giáo sư quan hệ quốc tế Garren Mulloy thuộc đại học Daito Bunka nhận định F-35B kết hợp tàu chiến lớp Izumo - như JS Kaga - hay tàu khác mà Nhật phát triển trong tương lai sẽ cung cấp khả năng phòng thủ, triển khai lực lượng đến phía tây nam tốt hơn.
“Chiến đấu cơ chắc chắn cách lữ đoàn đổ bộ đóng tại căn cứ Sasebo không xa, Bộ Quốc phòng Nhật cũng sẽ muốn đưa trực thăng vận tải Osprey đến Saga. Hải quân, đơn vị đột kích, đơn vị vận chuyển, máy bay chiến đấu nằm trong cùng một khu vực là sắp xếp hợp lý”, theo giáo sư Mulloy.
Thông tin Nhật sắp triển khai F-35B xuất hiện ngay sau khi nhóm tác chiến tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc vừa di chuyển qua một tuyến đường thủy giữa đảo Okinawa và đảo Miyako – động thái khiến Nhật phải lập tức điều tàu khu trục cùng máy bay ra giám sát.
Nhật Bản vô cùng lo ngại loạt hành động mang tính khiêu khích xung quanh quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư mà Trung Quốc thực hiện thời gian qua. Bên cạnh cải thiện năng lực phòng thủ tự thân, chính quyền Tokyo còn tăng cường hợp tác chặt chẽ với Mỹ, Ấn Độ, Úc trong vấn đề này.
Tổng thống Joe Biden khẳng định Senkaku/Điếu Ngư thuộc phạm vi bảo vệ căn cứ theo hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật. Quan chức hai bên vừa bàn bạc chuyện tiến hành tập trận chung nằm nâng cao khả năng phối hợp bảo vệ đảo.
Trung Quốc cũng có chiến đấu cơ thế hệ thứ 5 cạnh tranh với F-35, tuy nhiên chiếc J-20 do họ phát triển đến nay vẫn chưa tìm được động cơ thích hợp nên năng lực chiến đấu bị hạn chế.