Nhiều nước 'ngấm đòn' lạm phát, mặt hàng tỉ USD của Việt Nam tiếp tục hưởng lợi

Theo thống kê của Hải quan, xuất khẩu cá tra của cả nước tính đến ngày 15.10 vừa qua đạt hơn 2 triệu USD, tăng 81% so với cùng kỳ năm ngoái. Ước tính đến cuối tháng 10, xuất khẩu cá tra sẽ mang về trên 2,2 tỉ USD. Trong đó, riêng trong tháng 10, xuất khẩu cá tra ước đạt 218 triệu USD, tăng 60% so với cùng kỳ năm 2021.

Năm 2022, lạm phát và xung đột Nga – Ukraine đã giúp cho cá tra, loài cá thịt trắng có giá vừa phải này tăng mạnh, doanh số xuất khẩu đi các thị trường. Đa số các thị trường đều tăng từ 40 – 200% nhập khẩu cá tra của Việt Nam.

Hai thị trường chi phối xu hướng xuất khẩu cá tra của Việt Nam là Trung Quốc chiếm 30%, Mỹ chiếm 23%. Sau khi tăng trưởng nóng trong nửa đầu năm, lượng tồn kho tăng và tắc nghẽn tại các cảng nhập khẩu khiến nhu cầu của Mỹ giảm.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp Mỹ, 9 tháng đầu năm nay, nước này đã nhập khẩu 104,5 nghìn tấn cá tra phile đông lạnh, trị giá 445,2 triệu USD, tăng 24% về khối lượng và 91% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Giá trung bình nhập khẩu cá tra phile đông lạnh vào thị trường Mỹ 9 tháng đầu năm nay đạt 4,26 USD/kg, tăng 53% so với mức giá trung bình nhập khẩu 2,77 USD/kg trong cùng kỳ năm 2021.

Trong khi nhập khẩu các loài cá thịt trắng như cá tuyết cod, cá hake, cá minh thái hoặc giảm hoặc chỉ tăng nhẹ, thì nhập khẩu cá tra và cá rô phi tăng mạnh và chiếm vị trí hàng đầu. Qua đó cho thấy 2 loài cá thịt trắng nuôi đang dần thay thế cá biển, vì chiến sự và lệnh cấm vận khiến cho thị trường thiếu hụt nguồn cung từ Nga.

Vì vậy, với riêng cá thịt trắng, Việt Nam là nhà cung cấp lớn thứ 2 cho thị trường Mỹ, sau Trung Quốc. Trong khi Trung Quốc cung cấp chủ yếu là cá rô phi và vẫn duy trì vai trò của nước chuyên gia công, chế biến các loài cá thịt trắng như cá tuyết, cá minh thái cho thị trường Mỹ, thì Việt Nam vẫn giữ vị trí độc tôn với mặt hàng cá tra tại Mỹ.

Trong khi đó, nhập khẩu vào thị trường Trung Quốc tiếp tục hồi phục mạnh mẽ, vì sản lượng thủy sản trong nước giảm, chính sách zero COVID khiến nước này thiếu thực phẩm và thủy sản. Ước tính đến cuối tháng 10, tổng xuất khẩu cá tra Việt Nam sang thị trường Trung Quốc đạt 647 triệu USD, tăng 110% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trung Quốc nhập khẩu chủ yếu 2 dòng sản phẩm cá tra phile/cắt khúc đông lạnh và cá tra nguyên con tươi/đông lạnh, chiếm tỷ trọng lần lượt 68% và 32%. Giá trung bình xuất khẩu cá tra phile đông lạnh sang thị trường Trung Quốc 9 tháng đầu năm đạt 2,45 USD/kg. Giá xuất khẩu tăng từ 2,2 USD đầu năm lên tới mức đỉnh là 2,73 USD/kg vào tháng 9, cao hơn 64% so với mức giá cùng thời điểm năm trước.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đã tăng mạnh xuất khẩu sang các thị trường CPTPP và một số thị trường châu Á, tận dụng lợi thế thuế quan và yếu tố địa lý.