Sự nóng lên toàn cầu làm gia tăng những vụ cháy rừng lớn

Hai nhà khoa học hàng đầu về hỏa hoạn cho biết, số lượng các vụ cháy rừng cực đoan ngày càng tăng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu và dẫn đến nhiều đám cháy hơn, làm hỏng tầng ozone và tác động nghiêm trọng đến toàn cầu.

Viết trên tạp chí Khoa học, họ giải thích rằng sự nóng lên toàn cầu đang khiến hành tinh nóng lên dữ dội hơn, có thể nhanh chóng làm môi trường khô hơn, tạo điều kiện cho các đám cháy bắt đầu và lan rộng.

Hiện tại, mùa cháy rừng đã kéo dài hơn ở nhiều nơi, bao gồm Úc, Bắc Mỹ và Châu Âu, và một số đám cháy đã trở nên dữ dội đến mức khó kiểm soát.

"Cháy rừng rất phức tạp và nó đã phức tạp ở quy mô toàn cầu. Tôi nghĩ đây là vấn đề chính mà chúng tôi đang cố gắng vượt qua,” Giáo sư Jason Sharples, người chuyên nghiên cứu về động lực cháy rừng tại Đại học New South Wales (Mỹ), cho biết.

Giáo sư Sharples nói với The Straits Times: "Mỗi mùa cháy rừng tồi tệ, chúng tôi lại nhận được rất nhiều bài học mới".

Ông Sharples là đồng tác giả nghiên cứu với Giáo sư David Bowman, một chuyên gia về địa chất và khoa học lửa tại Đại học Tasmania.

Đề cập đến vụ cháy rừng chết người ở Maui, Hawaii ông cho biết những đám cháy tương tự có thể xảy ra trong tương lai song những vị trí của đám cháy rất bất thường. "Chúng tôi bắt đầu thấy những điều này xảy ra ở vùng nhiệt đới. Hawaii là một địa điểm nhiệt đới", ông Sharples nói thêm.

Cả hai nhà khoa học đã xem xét bằng chứng khoa học từ vụ cháy rừng Mùa hè Đen ở Úc năm 2019-2020 đã giết chết 33 người và thiêu rụi hơn 24 triệu ha đất. 3 tỉ động vật hoang dã đã bị chết, bị thương hoặc phải di tản.

Các đám cháy đã giải phóng tương đương 80% tổng lượng khí thải từ lửa và nhiên liệu hóa thạch hàng năm của Úc.

Giáo sư Sharples cho biết lượng khí thải tăng đột biến từ những đám cháy sẽ dẫn đến có nhiều đám cháy xảy ra hơn khi gia tăng lớn lượng carbon dioxide (CO2) trong không khí làm tăng tác động của sự nóng lên toàn cầu.

Cháy rừng dữ dội có thể gây ra bão lửa lớn, được gọi là đám mây vũ tích, có thể tạo ra thời tiết riêng và tạo điều kiện cho nhiều đám cháy xảy ra hơn.

Những cơn bão này có thể bơm một lượng lớn các hạt khói và CO2 cao vào tầng bình lưu. Một nghiên cứu được công bố vào năm 2022 cho thấy khói từ các đám cháy ở Úc đã làm mỏng tầng ozone tới 5%.

Tổng cộng có 44 cơn bão lửa đã được ghi nhận trong các vụ cháy Mùa hè Đen và hàng chục cơn bão đã được ghi nhận trong các vụ hỏa hoạn đang diễn ra ở Canada, cho đến nay đã thiêu rụi 13,6 triệu ha.

Giáo sư Sharples cho biết khói cũng ảnh hưởng đến các mô hình lưu thông tầng bình lưu khiến bề mặt trái đất nguội đi tạm thời. Điều này có thể góp phần gây ra hiện tượng La Nina kéo dài 3 năm, gây ra lũ lụt trên diện rộng khắp miền đông Australia từ năm 2020-2022.

Cả hai nhà khoa học đều cho biết cần phải khẩn trương chuẩn bị tốt hơn cho những đám cháy cực đoan.

Giáo sư Bowman cho biết: "Những đám cháy mà chúng ta dự đoán sẽ phải đối mặt trong tương lai sẽ lớn hơn và nguy hiểm hơn những đám cháy xảy ra trong quá khứ, vì vậy chúng ta không thể tiếp tục làm những điều tương tự để chống lại chúng".

Giáo sư Sharples nói rằng các phương pháp đối phó bao gồm sử dụng động vật như dê để gặm cỏ dưới tán rừng và vùng cây bụi gần các khu định cư đô thị hoặc máy móc để cắt cành và các vật liệu dễ cháy khác.

Điều quan trọng nữa là phân tích các khu vực có khả năng cháy dữ dội nhất và nhắm mục tiêu vào những điểm này để lên kế hoạch đối phó trước.

Hiện tượng El Nino hiện tại được dự báo sẽ tạo ra các điều kiện nóng hơn và khô hơn mà một số chuyên gia đã cảnh báo có thể gây ra các đám cháy cỏ dữ dội sau 3 năm mưa trên mức trung bình.