Thanh thiếu niên Mỹ bảo vệ TikTok: ‘Hãy để Trung Quốc có dữ liệu của tôi’

Mauren Sparrow (29 tuổi) đã tải xuống TikTok vào tháng 3.2020 để giết thời gian trong thời điểm giãn cách xã hội. Kể từ đó, cô đã đăng nhiều video hướng dẫn về nghề thủ công và hai con mèo của mình, Calcifer và Jiji. Một số trong đó đã thu hút được hàng triệu lượt xem và lượt thích.

Dẫu ứng dụng chia sẻ video ngắn thuộc sở hữu của công ty ByteDance (Trung Quốc) bị cáo buộc xâm phạm quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân, Mauren Sparrow cùng những người dùng trẻ tuổi khác lại xem nhẹ chuyện này.

“Tôi không thực sự quan tâm rằng các tập đoàn này có dữ liệu của tôi, miễn là tôi biết họ có nó. Tại thời điểm này, tôi đã quen với việc tất cả mạng xã hội có dữ liệu của mình đến nỗi tôi cảm thấy đó chỉ là cái giá phải trả để kết nối với những người khác”, Mauren Sparrow nói.

Tương lai TikTok đã thay đổi trong nhiều tuần qua kể từ khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói bóng gió về lệnh cấm ứng dụng này vào đầu tháng 7.2020. Gần đây, Tổng thống Donald Trump chấp thuận các nỗ lực của Microsoft để mua TikTok ở Mỹ nhưng quy định thời hạn hoàn thành thỏa thuận phải trước ngày 15.9 tới. Theo The Guardian, mức giá TikTok ở Mỹ chưa được đưa ra nhưng có thể lên tới 10 tỉ USD.

Việc một số quan chức Mỹ lo ngại TikTok chia sẻ dữ liệu người dùng với Chính phủ Trung Quốc nên đe dọa cấm ứng dụng này khiến nhiều người sáng tạo video gấp rút livestream kêu gọi người hâm mộ theo dõi họ trên các nền tảng khác. Ngày càng xuất hiện nhiều video phản ứng với lệnh cấm tiềm năng, hướng các thủ thuật dùng TikTok nếu bị cấm, bày tỏ sự tức giận với Tổng thống Trump hay thờ ơ với quyền riêng tư dữ liệu…

“Tôi là người duy nhất không quan tâm nếu Trung Quốc thu thập dữ liệu của mình”, một người dùng nói trong video lan truyền trên TikTok.

“Hãy để chính phủ Trung Quốc có dữ liệu của tôi. Họ biết tôi nhiều hơn tôi biết chính mình”, một người khác nói đùa.

TikTok là một trong những ứng dụng phổ biến nhất thế giới và được tải xuống hơn 2 tỉ lần, có nghĩa là việc cấm nó sẽ không đơn giản hoặc không được ủng hộ.

Theo khảo sát ở Mỹ từ công ty nghiên cứu thị trường Morning Consulting, 47% người dùng thế hệ Y (những người sinh năm 1981–1996) và 59% của thế hệ Z (những bạn trẻ sinh từ năm 1996 trở về sau - nhân khẩu học lớn nhất trên TikTok) cho biết không nên cấm ứng dụng này. Trong khi đó, 25% người dùng thế hệ Z nói có khả năng sử dụng TikTok nhiều hơn nếu bị cấm ở Mỹ. Chỉ 9% cho biết lệnh cấm sẽ khiến họ ít dùng TikTok đi.

“Tôi nghĩ rằng sẽ có một cuộc bạo loạn nếu TikTok bằng cách nào đó thực sự bị cấm ở Mỹ”, Mauren Sparrow nhận xét.

Cuộc tranh luận về tương lai TikTok nêu bật sự phân chia thế hệ giữa các nhà lập pháp nền tảng công nghệ với người dùng ứng dụng này.

Thệ hệ Z từng lớn lên với Facebook, Snapchat và Instagram cho rằng việc thu thập dữ liệu cá nhân của họ là điều chắc chắn.

Theo Josh Golin, Giám đốc điều hành của Chiến dịch vì trẻ em không có thương mại, ở cấp độ cơ bản hơn thì hầu hết không tin rằng họ có quyền lựa chọn từ chối thu thập dữ liệu,.

“Nếu bạn cho hầu hết những người trẻ tuổi lựa chọn giữa việc bảo vệ sự riêng tư của họ bằng cách thoát khỏi phương tiện truyền thông xã hội hoặc ở lại, họ sẽ ở lại”, Josh Golin nhận định và đặt câu hỏi: “Nhưng điều gì xảy ra nếu bạn có một sự lựa chọn là ở lại phương tiện truyền thông xã hội mà được bảo vệ quyền riêng tư của mình?”.

Với phiên điều trần lịch sử về chống độc quyền liên quan đến Apple, Facebook, Google, Amazon hôm 29.7 và luật bảo mật dữ liệu mới ở California (Mỹ) lẫn châu Âu thì đã có bước tiến dần hướng tới mục tiêu đó. Thế nhưng, nhiều người dùng không vội vàng buộc các công ty thay đổi việc thu thập dữ liệu của họ.

Các nghiên cứu cho thấy thế hệ Z khoan dung hơn với quảng cáo được nhắm đối tượng và ít phiền nhiễu bởi sự giám sát.

Theo một khảo sát năm 2019 từ công ty marketing Mobile Marketer, trong khi 46% thế hệ X (những người sinh từ năm 1965-1980) và 45% thế hệ Y lo ngại các công ty sẽ sử dụng dữ liệu cá nhân để chống lại họ, chỉ 37% thế hệ Z lo lắng chuyện này.

Annie, một người dùng 19 tuổi, đã tải xuống TikTok để giết thời gian khi bị cách ly và hiện sử dụng nó hàng ngày. Annie thấy việc Chính phủ Hoa Kỳ công kích TikTok thật nực cười khi các công ty Mỹ cũng làm điều tương tự.

“Dữ liệu cá nhân của chúng tôi được thu thập bởi vô số các tập đoàn tư nhân, những người chỉ bán thông tin chi tiết của chúng tôi cho người trả giá cao nhất. Tôi cảm thấy hơi nực cười khi họ chỉ lo lắng về Trung Quốc khi dường như mọi công ty đều lưu giữ dữ liệu chúng tôi khi chúng tôi lớn lên”, Annie nói.

Một nữ phát ngôn viên TikTok nói rằng nhóm bảo mật của công ty được lãnh đạo bởi một nhân viên an ninh thông tin người Mỹ với “hàng chục năm kinh nghiệm trong ngành công nghiệp và thực thi pháp luật Hoa Kỳ”.

“Tất cả dữ liệu người dùng ở Mỹ được lưu trữ ở Mỹ với sự kiểm soát chặt chẽ với quyền truy cập của nhân viên. Công ty cũng đã phát hành một loạt các video thông tin trên ứng dụng về cách giữ dữ liệu người dùng riêng tư, an toàn. Bảo vệ sự riêng tư dữ liệu người dùng của chúng tôi rất quan trọng với TikTok. Chúng tôi biết nó không đủ để xây dựng các biện pháp bảo vệ mạnh mẽ. Chúng tôi cũng hướng dẫn cộng đồng của mình”, cô nói.

TikTok có thu thập dữ liệu người dùng, nhưng không nhiều hơn đáng kể so với nhiều ứng dụng có trụ sở tại Mỹ. Dù có một số lo ngại chính đáng về TikTok, chẳng hạn như liệu nội dung video có thể bị ảnh hưởng bởi sự kiểm duyệt ở Trung Quốc hay nền tảng được mã hóa an toàn như thế nào, một số người suy đoán rằng Tổng thống Trump muốn cấm TikTok để trả thù chuyện hàng ngàn người dùng ứng dụng này tìm cách giảm số người tham dự buổi vận động tranh cử của ông hôm 20.6 tại thành phố Tulsa, tiểu bang Oklahoma, Mỹ bằng cách đặt hàng ngàn vé trực tuyến rồi không đến. Tổng thống Mỹ rất tức giận vì bị chơi khăm.

Ari Lightman, Giáo sư về truyền thông kỹ thuật số và marketing tại Đại học Carnegie Mellon (Mỹ), cho biết những hành động như trên cùng sự phổ biến của TikTok trong một năm có bầu cử tổng thống có thể khiến ứng dụng này trở thành mối đe dọa với chính quyền.

“Có một phe ủng hộ TikTok, nhưng việc sử dụng nền tảng để tổ chức, kích động quần chúng và làm mọi thứ gây rối với chính quyền Trump là rõ ràng”, Ari Lightman nói.

Trong khi các nhà lập pháp Mỹ tiếp tục băn khoăn vì TikTok, nhiều người dùng trẻ vẫn bất chấp điều đó để ở lại trên nền tảng này.

Nicole, một thiếu niên 16 tuổi sống ở San Diego (Mỹ) sử dụng TikTok đến 5 giờ một ngày, cho biết cô sử dụng nó để kết nối với bạn bè, đặc biệt là trong đại dịch COVID-19. “Tôi sẽ không rời bỏ, ngay cả khi ông Trump cố gắng cấm nó”, Nicole nói.

Nicole nói thuật toán TikTok hướng đến sở thích của cô ấy về video tâm linh, tạo động lực, hài kịch và cho biết “TikTok cho phép mọi người từ các nơi khác nhau trên thế giới kết nối theo cách mà tôi nghĩ là có thể”.

“Nó làm cho chúng tôi nhận ra những điều mình làm đều khác lạ hoặc phi thường hơn những gì từng nghĩ. Đó là một nơi mà bạn có thể tìm thấy những người khác nghĩ giống bạn”, Nicole chia sẻ.

Nhân Hoàng