Gửi bình luận
Tổng thống Joe Biden ngày 24.8 tuyên bố giữ đúng hạn chót rút 6.000 quân Mỹ khỏi Afghanistan, nhưng đê ngỏ khả năng gia hạn thêm thời gian tùy thuộc vào việc Taliban có hợp tác tạo điều kiện cho hoạt động sơ tán hay không.
Trước đó số quân Mỹ còn lại đang chờ rút khỏi theo kế hoạch công bố vào tháng 4 chỉ 2.500 người. Tuy nhiên khi chính quyền Afghanistan do Washington hậu thuẫn lại thất thủ chóng vánh trước Taliban cuối tuần trước, Lầu Năm Góc buộc phải gửi thêm quân sang thực hiện nhiệm vụ sơ tán.
Lực lượng thực hiện nhiệm vụ sơ tán đóng tại sân bay Kabul hiện tại gồm có lính dù và lính thủy đánh bộ. Giới chức Mỹ cho biết công tác rút quân phải bắt đầu từ ngày 26.8 và kết thúc ngày 31.8.
Trong lúc chuẩn bị rút quân, tốc độ sơ tán (đạt 20.000 người/ngày tuần qua) của Mỹ cùng đồng minh chắc chắn sẽ chậm lại.
Sẽ có bao nhiêu người được sơ tán kịp?
Tổng thống Biden ngày 24.8 cho biết tính từ ngày 14.8 đến nay đã có hơn 70.000 người - gồm công dân Mỹ, nhân sự NATO, công dân Afghanistan có thể gặp nguy hiểm - được sơ tán. Ông cam kết sơ tán bất cứ công dân Mỹ nào muốn rời đi, giới chức Mỹ cũng đảm bảo cố gắng đưa sơ tán nhiều công dân Afghanistan càng tốt.
Lầu Năm Góc tự tin tuyên bố đủ sức sơ tán toàn bộ công dân Mỹ muốn rời đi trước hạn chót 31.8. Chưa rõ có tổng cộng bao nhiêu công dân Mỹ tại Afghanistan, vì không phải ai cũng đăng ký sơ tán với Đại sứ quán.
500 binh sĩ Afghanistan tham gia bảo vệ sân bay Kabul cũng thuộc nhóm được sơ tán. Dù hoạt động sơ tán đã tăng tốc nhờ hàng chục máy bay quân sự từ Mỹ và nhiều quốc gia khác, hàng nghìn người Afghanistan vẫn đối mặt với nguy cơ không thể rời đi kịp.
Chuyện gì sẽ xảy ra với người bị bỏ lại?
Tổ chức Association of Wartime Allies hỗ trợ tái định cư người tị nạn ước tính có 250.000 người Afghanitan có thể gặp nguy hiểm (thông dịch viên, tài xế cùng nhân sự khác từng làm việc cho Mỹ) cần được sơ tán, nhưng từ tháng 7 đến nay mới có 62.000 người thành công rời đi.
Bộ Ngoại giao Mỹ đảm bảo đưa họ rời Afghanistan ngay cả sau khi Mỹ rút quân, gây áp lực buộc Taliban cho phép sơ tán.
Dù Taliban tuyên bố ân xá cho người từng làm việc cho chính quyền cũ và lực lượng phương Tây, nhưng thời gian qua xuất hiện thông tin Taliban dựa trên hồ sơ tình báo Afghanistan bỏ lại để lên danh sách và truy lùng những người này. Không ít phương tiện truyền thông cũng dẫn nguồn tin kể lại việc Taliban lục soát nhiều khu dân cư.
Vấn đề sắp tới của Mỹ
Một trong những vấn đề lớn mà chính quyền Mỹ và các nước phải đối mặt là liệu có công nhận chính quyền do Taliban thành lập hay không.
Quyết định công nhận hay không ảnh hưởng đến rất nhiều việc, trong đó có việc cho phép Taliban tiếp cận nguồn viện trợ nước ngoài trước đây dành cho chính quyền Afghanistan cũ.
Thỏa thuận đạt được giữa Mỹ và Taliban năm 2020 ghi rõ Washington không công nhận Taliban là một nhà nước, tuy nhiên họ phải đối thoại với tổ chức này về hàng loạt vấn đề trong đó có chống khủng bố.
Ngày 23.8, quan chức đứng đầu Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) William Burns bí mật gặp thủ lĩnh Taliban Abdul Ghani Baradar tại Kabul – lần tiếp xúc cấp cao đầu tiên sau thời điểm Taliban tiếp quản thủ đô của Afghanistan. Nội dung cuộc gặp được giữ kín.
Mỹ cùng Liên hợp quốc cũng cần quyết định cách xử lý khủng hoảng nhân đạo sắp xảy ra. Liên hợp quốc xác định hơn một nửa dân số Afghanistan (khoảng 18 triệu người) cần viện trợ và một nửa số trẻ em Afghanistan dưới 5 tuổi đã bị suy dinh dưỡng cấp tính do đợt hạn hán thứ hai trong vòng 4 năm qua.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lo ngại biến động chính trị sẽ làm tăng số ca nhiễm COVID-19. Hoạt động vận chuyển hàng cứu trợ đang bị đình trệ do hạn chế tại sân bay Kabu.
